Giá USD tăng vọt, lập đỉnh mới

Bán ra kịch trần ở mức kỷ lục

Trước ngày nghỉ lễ Giỗ tổ Hùng Vương, ngày 17.4 giá USD tại các ngân hàng (NH) thương mại đã đồng loạt tăng cao và thiết lập đỉnh mới từ trước đến nay. Cụ thể, Vietcombank mua vào 25.130 đồng, bán ra 25.440 đồng/USD; Eximbank mua vào 25.200 đồng, bán ra 25.442 đồng/USD; BIDV nâng giá mua USD lên 25.130 đồng và bán ra 25.440 đồng/USD… Hiện giá bán USD của các NH thương mại đều chạm mức kịch trần theo quy định so với tỷ giá trung tâm của đồng VN với USD mà NH Nhà nước (NHNN) công bố. Tổng cộng, giá USD đã tăng gần 4,2% so với đầu năm nay, trong khi tỷ giá trung tâm của NHNN công bố ở mức 24.231 đồng/USD, tăng hơn 1,6% so với đầu năm và là mức cao nhất trong vòng 1 năm trở lại đây.

NGỌC THẮNG

Tương tự, giá USD tự do cũng đang mua vào 25.645 đồng và bán ra 25.725 đồng/USD, tăng khoảng 4,2% so với đầu năm.

Giá USD tại VN tăng cao do giá đồng bạc xanh trên thị trường thế giới nhảy vọt. Nếu như vào đầu năm nay, chỉ số USD-Index đứng ở mức 101,06 điểm thì nay đã vượt lên trên 106 điểm, tương ứng tăng gần 5%. Hay lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm - một chỉ số quan trọng với tài sản toàn cầu - cũng tăng từ dưới 4% lên gần 5%. Điều này đã tác động mạnh đến tỷ giá hối đoái của nhiều quốc gia, trong đó có VN.

Theo ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Công ty chứng khoán Yuanta VN, có nhiều nguyên nhân thúc đẩy USD tăng giá, trong đó lý do chính là chỉ số USD-Index đã tăng cao trở lại sau khi giảm xuống mức thấp từ cuối năm 2023. Ở thời điểm đầu năm nay, nhiều nhà đầu tư kỳ vọng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) bắt đầu giảm lãi suất (LS) từ tháng 6 tới đây sau khi cơ quan này đưa ra dự kiến sẽ có 3 đợt giảm LS trong năm nay. Tuy nhiên gần đây, nhiều thông tin kinh tế và phát biểu của các quan chức Fed đều cho rằng cần xem xét lại việc giảm LS khi lạm phát của Mỹ vẫn ở mức cao so với mục tiêu 2%. Điều đó càng thúc đẩy giá USD tăng cao.

Bên cạnh đó, LS USD neo cao trong khi LS tiền đồng VN giảm mạnh khiến chênh lệch về LS giữa hai loại tiền này trên thị trường liên NH càng lớn. Đặc biệt, có thời điểm dù giá đồng bạc xanh trên thị trường thế giới đi xuống nhưng giá USD trong nước vẫn không giảm do chênh lệch LS giữa hai đồng tiền này quá lớn. Nhiều người có tâm lý tích trữ USD sẽ có lợi hơn tiền đồng nên càng thúc đẩy nhu cầu gia tăng. Đây là áp lực tiếp theo lên tỷ giá hối đoái của VN. Một phần khác, trong 3 tháng đầu năm nay, lượng hàng nhập khẩu của VN cũng gia tăng cho chu kỳ sản xuất mới nên nhu cầu USD để thanh toán quốc tế cũng tăng hơn.

TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng NH BIDV, cũng cho rằng những biến động tỷ giá thời gian gần đây cơ bản là do USD tăng giá. Từ đầu năm đến nay, USD trên thế giới đã tăng cao với 2 lý do: Thứ nhất, Fed có vẻ lưỡng lự hạ LS; thứ hai là kinh tế Mỹ không suy thoái mà còn phục hồi tốt hơn năm ngoái. Điều này khiến USD tăng giá và các đồng nội tệ neo với USD đều bị giảm trong thời gian qua. Dù vậy, về cơ bản, quan hệ cung - cầu ngoại tệ tại VN vẫn ổn. Khi Fed bắt đầu hạ LS, có thể từ quý 3/2024, thì ngay lập tức tỷ giá sẽ bớt áp lực.

Nên giảm chênh lệch lãi suất USD với tiền đồng ?

Tỷ giá USD/VND từ đầu năm đến nay biến động khá mạnh, nhưng nếu so với mức biến động của cả năm 2022 thì vẫn khá thấp. Khi đó, xét từ đỉnh đến đáy thì giá USD tại NH đã tăng hơn 9%. Tuy nhiên, tính chung cả năm 2022 thì giá bán USD tại Vietcombank chỉ tăng khoảng 3,53%. Ông Nguyễn Thế Minh cho rằng việc tỷ giá hối đoái gia tăng từ đầu năm đến nay là không bất ngờ. Nhiều tổ chức kinh tế trong nước lẫn thế giới trong báo cáo đầu năm cho rằng áp lực lên tỷ giá hối đoái của VN vẫn lớn, nhất là trong 6 tháng đầu năm 2024. Bởi LS của Mỹ vẫn được neo cao trong khi Fed chỉ mới đưa ra dự kiến về khả năng giảm LS mà không hề nói rõ thời điểm. Hiện nay, tỷ giá USD/VND sẽ biến động như thế nào vẫn là ẩn số do Fed có thể sẽ lùi thời điểm giảm LS xa hơn dự báo. Trong khi đó VN đã giảm quá nhanh LS tiền đồng ngay từ năm 2023 nên áp lực càng gia tăng.

Dù vậy, ông Minh cho rằng hiện nay có thể NHNN chưa cần vội áp dụng nhiều biện pháp mạnh tay hơn để hạ nhiệt tỷ giá. Nên chờ thêm đến thời điểm Fed bắt đầu giảm LS thì khi đó mới áp dụng nhiều công cụ cùng lúc như nâng LS tiền đồng lên và có thể bán USD ra thị trường để đạt hiệu quả cao nhất.

"Thực tế đồng bạc xanh thế giới cũng chưa tăng nóng như trong năm 2022. Xu hướng của USD trên thế giới vẫn đang theo chiều đi lên. Nếu như VN hành động quá sớm thì sẽ cạn kiệt nguồn lực nhưng có thể không hạ nhiệt được tỷ giá hối đoái, nên cần phải chờ thời điểm phù hợp hơn", ông Nguyễn Thế Minh chia sẻ.

Chuyên gia tài chính, TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng ngoài những nguyên nhân chính mà ai cũng thấy như Mỹ duy trì LS tham chiếu ở mức rất cao từ 5,25 - 5,5%; nhu cầu USD cho hoạt động nhập khẩu trong nước đi lên, thì còn có tác động tương hỗ từ việc giá vàng tăng mạnh. Giá kim loại quý liên tiếp lập đỉnh mới trong khi giá vàng trong nước vẫn chênh lệch cao với thế giới thúc đẩy hoạt động buôn lậu gia tăng. Từ đó những người có hành vi buôn lậu vàng cũng gom USD tự do, góp phần làm tăng tổng cầu của thị trường. Ngoài ra, nội tại của nền kinh tế VN trong quý 1/2024 dù có tăng trưởng nhưng chưa cao. Nền kinh tế vẫn còn nhiều khó khăn, doanh nghiệp thu hẹp hoạt động… cũng khiến cho giá trị tiền đồng sụt giảm.

Đáng chú ý, LS tiền đồng trên thị trường liên NH ở mức thấp trong thời gian qua và cách xa LS tham chiếu của Mỹ nên việc đầu cơ vào USD cũng gia tăng. TS Hiếu nêu vấn đề: Chính phủ muốn LS thấp để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân nhằm thúc đẩy kinh tế phát triển, nhưng việc duy trì LS quá thấp lại gây áp lực lớn lên tỷ giá hối đoái. Thực tế trong quý 1/2023, dù LS giảm nhưng tăng trưởng tín dụng cũng ở mức khá thấp. Do vậy LS không phải là yếu tố chính để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, đưa vốn vào nền kinh tế. Ngược lại, duy trì LS quá thấp có thể khiến cho một phần dòng tiền đầu tư vào vàng và USD cũng gây căng thẳng cho thị trường. Vì vậy TS Hiếu cho rằng có thể NHNN cần xem xét tăng nhẹ trở lại LS tiền đồng trên thị trường liên NH với mức khoảng 0,25% để thu hẹp chênh lệch với LS USD.