Giải thưởng sách Việt Nam 2009

Ông Nguyễn Kiểm - Chủ tịch Hội Xuất bản kiêm Chủ tịch Hội đồng xét giải thưởng sách Việt Nam 2009, khẳng định: “Giải thưởng ngày càng thể hiện được uy tín và tính đại diện cho nền xuất bản nước nhà”.

Tuy nhiên, trong hơn 70 tác phẩm được trao giải, có một số ấn phẩm cũ, đã được tái bản rất nhiều lần, mà vẫn “giật” giải. Lại có tác phẩm lọt vào cơ cấu giải thưởng năm 2009 mà nội dung thông tin thì đã lạc hậu ngay từ lúc mới xuất bản, ví dụ: bộ Tổng tập nghìn năm văn hiến Thăng Long (NXB Văn hóa - Thông tin). Thế nhưng, Hội đồng xét giải lại cho rằng bộ tổng tập này chỉ “lạc hậu” về thông tin chứ không lạc hậu về tri thức nên vẫn trao tặng thưởng đặc biệt (với trị giá tiền thưởng bằng trị giá giải vàng).

Lại có tác phẩm, chẳng hạn như Xuân thì của nhiếp ảnh gia Thái Phiên đã được Hội đồng xét giải khuyến khích ở hạng mục Sách đẹp, đã có tên trong danh mục Sách đẹp đoạt giải, nhưng đến ngày họp báo công bố kết quả (17.12) thì giải thưởng lại bị rút, với lý do Xuân thì (đã được Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam trao giải đồng) không được các cơ quan chủ quản ủng hộ. Vì vậy, Ban giám khảo phải tôn trọng nguyên tắc xét giải, đó là sách phải được sự tôn vinh, đồng thuận từ cơ quan chủ quản, NXB và dư luận.

Mặt khác, nhìn vào con số 343 đầu sách được đề cử xét giải trên tổng số hàng ngàn đầu sách được phát hành hằng năm của toàn ngành xuất bản, ngay những người xét giải cũng không khỏi ngậm ngùi. “Nhiều NXB không lựa chọn được những tác phẩm xứng tầm và không bằng lòng với chất lượng sách của NXB mình nên đã không gửi sách dự giải”, ông Nguyễn Kiểm lý giải.

Trong khi đó, theo tiêu chí xét thưởng, hội đồng cũng không bắt buộc tác phẩm gửi dự thi phải là tác phẩm mới được xuất bản lần đầu; tái bản cũng được, miễn là lần đầu gửi dự giải. Do vậy, “có thể có tác phẩm được giải nhưng chưa thực sự là tác phẩm tiêu biểu, mà chỉ vì nó nằm trong tiêu chí xét giải, còn những mảng sách hay nhưng đã xuất bản cách đây khá lâu và không tái bản (trước thời điểm Đề án trao giải thưởng sách giai đoạn 2005 - 2010 có hiệu lực) nên hội đồng dù muốn cũng không thể trao vì trái nguyên tắc”, ông Kiểm nói.

Tặng thưởng đặc biệt: Tổng tập nghìn năm văn hiến Thăng Long (NXB Văn hóa - Thông tin) Giải vàng Sách hay: Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ (Nguyễn Nhật Ánh) và Bệnh học tim mạch, 2 tập (Phạm Nguyễn Vinh) Giải vàng Sách đẹp: Nghệ sĩ tạo hình Việt Nam được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh (nhiều tác giả); Ca dao tục ngữ bằng tranh, 3 tập (nhiều tác giả) và Truyện cổ Grim (Hữu Ngọc biên soạn).

Y Nguyên