Bảo vệ luận án tiến sĩ: Chủ tịch 'thông qua', biên bản ghi 'bảo vệ lại'?

Báo Thanh Niên đã nhận được đơn phản ánh của nghiên cứu sinh (NCS) Nguyễn Hoàng Anh Tuấn (khoa Văn hóa học) cho rằng Hội đồng chấm luận án tiến sĩ cấp đơn vị chuyên môn (lần 2) về đề tài Ả đào trong văn hóa Việt Nam là “nói một đằng làm một nẻo”.

Không mâu thuẫn?

Theo NCS này, kết luận trong biên bản, quyết nghị ngày 9.1 của Hội đồng chấm luận án ghi: “Đề nghị chưa cho NCS bảo vệ luận án cấp trường, NCS phải chỉnh sửa luận án”. Trong khi đó, phát biểu với tư cách Chủ tịch hội đồng chấm luận án này, GS-TSKH Trần Ngọc Thêm tuyên bố: “Hội đồng nhất trí thông qua có điều kiện NCS phải chỉnh sửa luận án và được sự đồng ý của các thành viên hội đồng”.

Trao đổi với phóng viên Báo Thanh Niên, GS-TSKH Trần Ngọc Thêm thừa nhận có phát biểu trong hội đồng là không cần NCS bảo vệ lại cấp đơn vị chuyên môn nhưng phải sửa chữa lại luận án và được sự đồng ý của tất cả các thành viên tham gia hội đồng.

Tuy nhiên ông Thêm cho rằng phát biểu trên của ông so với nội dung biên bản không mâu thuẫn vì có những nội dung phát biểu nhưng mẫu in sẵn của biên bản không có nơi thể hiện. Cụ thể, trong mẫu biên bản in sẵn không có câu hỏi yêu cầu NCS bảo vệ lại cấp chuyên môn nên thư ký không có trách nhiệm ghi nội dung này. Trong khi đó mẫu biên bản có câu hỏi về việc NCS có được bảo vệ luận án cấp trường chưa thì thư ký ghi “chưa cho” là đúng vì NCS này phải sửa lại luận án và được sự đồng ý của tất cả thành viên thì mới được bảo vệ cấp trường.

“Hơn nữa, Hội đồng chấm luận án chỉ là nơi tư vấn cho thủ trưởng cơ sở đào tạo (hiệu trưởng), còn hiệu trưởng mới là người có quyền quyết định sau cùng về việc thông qua hay không”, ông Thêm nói.

Bác đơn khiếu nại, giải quyết theo quy chế

Về vấn đề này, chúng tôi đã có buổi làm việc với thạc sĩ Nguyễn Thị Huệ - Trưởng phòng Thanh tra pháp chế và sở hữu trí tuệ, Trường ĐH khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM.

Theo văn bản trường trả lời riêng Báo Thanh Niên, NCS này đã gửi đơn khiếu nại lên trường và ĐH Quốc gia TP.HCM.

Biên bản theo mẫu! Không bàn đến chuyên môn, câu chuyện này đặt ra một số vấn đề về cách tổ chức, làm việc của một hội đồng chấm luận án tiến sĩ. Thứ nhất, đến thời điểm hiện nay sao lại vẫn còn sử dụng biểu mẫu ghi biên bản? Thực tế nội dung các cuộc bảo vệ rất đa dạng, có nhiều điều vượt khỏi khuôn khổ của một biểu mẫu thì phải thể hiện thế nào cho đúng? Trường hợp của NCS Nguyễn Anh Tuấn là một ví dụ điển hình vì nếu giới hạn của một biểu mẫu biên bản thì không thể nêu hết nội dung ý kiến của Chủ tịch Hội đồng chấm luận án nên mới nảy sinh rắc rối. Kế đến, khi phát biểu và viết bản nhận xét và phiếu đánh giá trong một buổi bảo vệ luận án tiến sĩ, thiết nghĩ các thành viên phải cẩn trọng, đảm bảo sự chính xác, khách quan, khoa học để tránh hiểu nhầm. Đánh giá đảm bảo khoa học là phải chứng minh rõ ràng đâu là ý kiến kết luận, đâu là ý giải thích, ý nào là chính thức, ý nào chỉ trao đổi bên lề… để không gây hiểu nhầm dẫn đến rắc rối.

Hướng xử lý của trường với đơn khiếu nại của NCS được thực hiện dựa trên quy định của Điều 32 Quy chế đào tạo tiến sĩ. Cụ thể, luận án chỉ được thông qua để đưa ra bảo vệ ở hội đồng cấp cơ sở đào tạo khi đã được hoàn chỉnh trên cơ sở các ý kiến đóng góp trong các phiên họp trước của hội đồng và được ít nhất 6/7 hoặc  5/6  hoặc 4/5 số thành viên hội đồng cấp đơn vị chuyên môn có mặt tại phiên họp tán thành.

Như vậy, việc NCS phải bảo vệ lại hay được thông qua phụ thuộc vào số phiếu tán thành hoặc không tán thành của các thành viên hội đồng. Tại phiên đánh giá cấp đơn vị chuyên môn lần 2 của NCS này chỉ có 3/6 thành viên hội đồng bỏ phiếu tán thành, xét theo quy chế trên thì NCS phải bảo vệ lại cấp đơn vị chuyên môn.

Văn bản này ghi rõ, sau khi có kết quả giải quyết của ĐH Quốc gia, trường sẽ tạo điều kiện cho NCS bảo vệ luận án cấp đơn vị chuyên môn lần 3 nhằm đảm bảo quyền lợi cho NCS theo đúng quy định.

Phía ĐH Quốc gia TP.HCM cũng có văn bản gửi Báo Thanh Niên về vụ việc này. Quyết định do ông Huỳnh Thành Đạt, Giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM, ký đã bác toàn bộ nội dung trong đơn khiếu nại của NCS Nguyễn Hoàng Anh Tuấn về các vấn đề nêu ra.

Đồng thời ĐH Quốc gia TP.HCM yêu cầu ông Tuấn có trách nhiệm thực hiện kết luận của hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấp đơn vị chuyên môn lần 2: chỉnh sửa luận án để bảo vệ cấp đơn vị chuyên môn lần 3. Trong thời hạn 30 ngày kể từ khi nhận được quyết định, nếu không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại thì người khiếu nại có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.

“Chủ tịch hội đồng gây hiểu nhầm”

Xuyên suốt vụ khiếu nại này, vấn đề được đặt ra là vai trò của Chủ tịch Hội đồng chấm luận án tiến sĩ. NCS Nguyễn Hoàng Anh Tuấn cho rằng nội dung biên bản quyết nghị và 3 phiếu đánh giá “không thông qua” của phản biện 2, thư ký hội đồng và một thành viên hội đồng có sự mâu thuẫn với phát ngôn chính thức của người đại diện hội đồng dẫn đến việc “đánh rớt” luận án này.

Lý giải về nội dung được NCS cho không khớp trong biên bản và phát biểu của Chủ tịch hội đồng, văn bản trả lời Báo Thanh Niên của Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM, ghi: “Thư ký hội đồng ghi những chi tiết trả lời đúng trọng tâm tất cả các câu hỏi được in sẵn trong Quyết nghị. Phần ngữ điệu văn nói không đi vào trọng tâm Quyết nghị thì ghi đúng tinh thần những câu hỏi hướng dẫn in sẵn trong biểu mẫu Quyết nghị, những nội dung khác không liên quan không ghi”. Theo nhà trường:“Lời nói của GS-TSKH Trần Ngọc Thêm trong hội đồng khiến NCS hiểu nhầm. Còn việc đánh giá luận án phải tuân thủ theo đúng quy định của quy chế đào tạo tiến sĩ”.

Trao đổi thêm với phóng viên Báo Thanh Niên, thạc sĩ Nguyễn Thị Huệ - Trưởng phòng Thanh tra pháp chế và sở hữu trí tuệ trường ĐH này, cho biết trường đã có trao đổi chuyên môn với GS-TSKH Trần Ngọc Thêm đồng thời cũng yêu cầu khoa Sau ĐH cần làm việc kỹ về mặt chuyên môn để đảm bảo các thành viên tham gia hội đồng phải nắm rõ và thực hiện đúng quy chế, quy trình.