Giáo viên cấp THCS chương trình mới đào tạo ở đâu ?

Hiện nay hầu hết các trường ĐH sư phạm đã có khoa giáo dục mầm non, giáo dục tiểu học và các khoa đào tạo giáo viên THPT, nhưng chưa có khoa giáo dục THCS, trong khi Chương trình giáo dục phổ thông mới ở cấp học này có nhiều môn đặc thù.

Trường ĐH sư phạm chú trọng đến đào tạo GV THPT

Thực tế hiện nay là các mã ngành đào tạo giáo viên (GV) THCS hệ chính quy trình độ cử nhân sư phạm (SP) khoa học tự nhiên, lịch sử và địa lý đã được mở ở nhiều trường ĐH SP, nhưng tiến độ đào tạo chậm so với yêu cầu, do các trường chờ Bộ GD-ĐT ban hành Chương trình giáo dục phổ thông 2018 mới vào cuộc.

Trong khi đó, việc đào tạo GV THPT trình độ cử nhân SP lại được chú trọng từ rất sớm và xuyên suốt ở hầu hết các trường ĐH SP.

Có thể nói rằng, trường ĐH SP đã chú trọng đến đào tạo GV THPT một cách chính quy, bài bản. Tuy nhiên, việc đào tạo GV THPT chủ yếu là đào tạo đơn môn như toán, vật lý, hóa học, sinh học, tin học, ngữ văn, lịch sử, địa lý, giáo dục chính trị, thể dục..., chưa có mã ngành đào tạo đa môn như nhiều nước hay như ở miền Nam trước năm 1975, đào tạo cử nhân SP: lý - hóa, sử - địa, vạn vật (thực vật, động vật và địa chất học).

ĐÀO NGỌC THẠCH

Nguồn GV THCS

Việc đào tạo GV mầm non, tiểu học và THCS chủ yếu được giao cho các trường SP địa phương như trung cấp SP, SP 10+2, SP 10+3, CĐ SP.

Việc đào tạo cử nhân SP đối với GV mầm non và tiểu học cho đến những năm 1980 mới được quan tâm. Trường ĐH SP Hà Nội tiên phong trong việc mở mã ngành cử nhân giáo dục tiểu học năm 1983 và cử nhân giáo dục mầm non năm 1985. Sau đó nhiều trường ĐH SP khác đều mở hai ngành này và thành lập khoa giáo dục tiểu học và khoa giáo dục mầm non.

Như vậy, các trường ĐH SP đã tạo một hệ thống đào tạo GV có trình độ cử nhân SP chính quy cho 3 cấp: mầm non, tiểu học và THPT một cách bài bản, thời gian đào tạo 4 năm. Điều này cũng phù hợp với các công tác quản lý giáo dục cấp sở có phòng giáo dục mầm non, giáo dục tiểu học và phòng giáo dục trung học. Chuyên viên phòng trung học được tuyển chọn từ GV các trường THPT.

Từ những 1980, các trường ĐH SP đã mở các khóa đào tạo GV THCS trình độ ĐH tập trung hệ chuyên tu 2 năm, dành cho đối tượng đang là GV THCS có trình độ 10+3 hoặc CĐ SP đi học. Tuy nhiên, hệ đào tạo này cũng nhanh chóng bị dừng lại.

Năm 2005, Trường ĐH SP Thái Nguyên mở mã ngành đào tạo GV THCS trình độ ĐH chính quy 4 năm, gọi là ĐH hai môn. Nhưng đến năm 2011, hệ đào tạo này đã dừng tuyển sinh và đến năm 2014, Khoa Giáo dục THCS của Trường ĐH SP - ĐH Thái Nguyên chính thức giải thể.

ĐÀO NGỌC THẠCH

Nâng cao chất lượng GV THCS trong chương trình mới

Như vậy GV đang giảng dạy cấp THCS chủ yếu từ hai nguồn: thứ nhất, GV được đào tạo giảng dạy THPT đơn môn xuống dạy cấp THCS; thứ hai, GV có trình độ CĐ SP hai môn, được đi học ĐH tại chức (hệ vừa làm vừa học). Điều kiện dạy và học tại chức khó đảm bảo đầy đủ yêu cầu chất lượng.

GV THPT được đào tạo đơn môn khi giảng dạy ở cấp THCS đối với đơn môn là phù hợp, nhưng khi chuyển sang giảng dạy các môn tích hợp theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cũng gặp không ít khó khăn. Chưa kể, trong thời gian học ở ĐH SP họ chỉ được học chương trình đào tạo gắn với chương trình, sách giáo khoa THPT. Vì thế, khi dạy THCS, họ vừa thiếu hụt những tri thức cơ bản của cấp học này, vừa bỡ ngỡ trong công việc, chưa nắm bắt được tâm lý học sinh lứa tuổi 11 - 14.

Do đó, Bộ GD-ĐT xác định việc dạy tích hợp cấp THCS là một vấn đề khó khăn, điểm nghẽn, cần phải điều chỉnh cho phù hợp.

Có nên mở khoa giáo dục THCS ở trường ĐH SP ?

Hiện nay, tiến độ triển khai Chương trình giáo dục phổ thông đang bước sang 2 năm cuối đối với cấp THCS (lớp 8 và 9). Với định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh, cấu trúc chương trình tích hợp cao ở các lớp, cấp học thấp, phân hóa dần ở các lớp, cấp học cao. Cấp THCS có một số môn, hoạt động giáo dục mang tính tích hợp liên môn rất cần GV được đào tạo liên môn, tích hợp, có kiến thức liên ngành, kiến thức kinh tế xã hội sâu rộng.

Mặt khác, thực tế ở nhiều địa phương miền núi, vùng khó khăn, các trường THCS có quy mô nhỏ nên cần GV giảng dạy đa môn như toán - tin, tin học - công nghệ, văn - giáo dục công dân, khoa học tự nhiên, lịch sử và địa lý…

ĐÀO NGỌC THẠCH

Luật Giáo dục 2019 đã nâng chuẩn GV tiểu học và THCS là cử nhân ĐH SP. Vì vậy, GV THCS cần phải được đào tạo toàn diện, bài bản, chính quy 4 năm để có đủ kiến thức, phẩm chất và năng lực để hoàn thành nhiệm vụ giáo dục cấp học của mình.

Để nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, cần phải đồng bộ hệ thống GV 3 cấp: tiểu học, THCS, THPT. Như vậy nên chăng các trường ĐH SP có thể xem xét xây dựng khoa giáo dục THCS, xây dựng và hoàn thiện khung chương trình, chuẩn đầu ra, hệ thống các học phần, tín chỉ và kế hoạch đào tạo GV THCS trình độ ĐH chính quy, theo định hướng đổi mới Chương trình giáo dục phổ thông 2018?