Bao nhiêu gọi là “thấp”?
Huyết áp thấp (HAT) là tình trạng số đo huyết áp dưới 100/60 mmHg kéo dài, liên tục, mạn tính. Giới hạn cảnh báo là con số huyết áp trên (huyết áp tối đa) xuống còn 90 mmHg. Giới hạn nguy hiểm khi chỉ số này xuống còn 70 mmHg.
HAT có thể là nguyên phát, có thể là thứ phát, xuất hiện sau một bệnh toàn thân nào đó, chẳng hạn như suy chức năng tuyến thượng thận, thiểu dưỡng kéo dài do nhịn ăn, suy tim, rối loạn thần kinh thực vật...
Huyết áp là động lực để máu chảy trong lòng mạch. HAT làm suy giảm lượng máu tới các cơ quan, nhất là cơ quan ở cao và ở xa như não, chân, tay... Tình trạng này khiến cơ thể mệt, yếu, hoa mắt, thấy ruồi bay, tim thì nhịp nhanh, mạch nhỏ, yếu. HAT gây chóng mặt, choáng, ngất, lịm, chân tay tê, mỏi... Các biểu hiện này có đặc điểm là khi đứng thì rõ nhưng khi nằm thì lại hết.
Phiền phức thường gặp nhất của HAT là làm suy giảm khả năng làm việc trí óc, vì các tế bào thần kinh chịu trách nhiệm điều khiển luôn nằm trong tình trạng “đói” do thiếu máu. Bên cạnh đó, hệ thống cơ ở chân và tay cũng bị giảm khối lượng tuần hoàn, do vậy sức co cơ giảm. Người bị huyết áp thấp giảm khả năng lao động thể lực. Sinh hoạt và lao động vì thế bị ảnh hưởng. Điều đáng ngại nhất do HAT gây nên là biến chứng trên tim và thần kinh trung ương. HAT có thể gây loạn nhịp tim, rối loạn phát nhịp, gây nhịp nhanh kịch phát. Bệnh cũng có thể gây tai biến mạch máu não (đột qụy não) như trong tăng huyết áp. Tỷ lệ người bị tai biến mạch não do HAT là 10-15%, và thường là nặng. Người bệnh có thể bị tử vong do chấn thương sọ não khi ngã do ngất lịm đột ngột.
Sống cùng HAT
HAT nếu là thứ phát thì có thể chữa khỏi, nhưng nếu HAT nguyên phát thì bệnh khó chữa khỏi hoàn toàn. Việc sống hòa bình cùng HAT là hết sức quan trọng. Thông thường bệnh nhân HAT có thể thực hiện một số biện pháp sau: ăn lượng muối vừa đủ (lượng muối đưa vào cơ thể bao gồm các nguồn cung từ nước mắm, bột canh... đạt khoảng 3-5g/ngày). Chế độ ăn này hỗ trợ cho tăng khối lượng tuần hoàn. Tuy nhiên, không sử dụng quá mức khuyến cáo vì có thể sẽ gây tăng huyết áp; khi nằm nên gối đầu thấp để tăng lượng máu lên não. Cần lưu ý, khi thức giấc không ra khỏi giường đột ngột, không thay đổi tư thế từ nằm sang ngồi, ngồi sang đứng đột ngột vì dễ gây thiếu máu não. Thực hiện chuyển đổi tư thế từ từ để cơ thể thích nghi. Khi bị choáng, ngất lịm đặt người bệnh nằm đầu thấp, tuyệt đối không bế xốc người bệnh vì càng làm bệnh thêm trầm trọng; tích cực tập thể thao phù hợp với sức khỏe. Môn thể thao tốt nhất cho người bị HAT là đi bộ. Mỗi ngày 30 phút, đi khoảng 1 - 2 km; trong trường hợp cần sử dụng các thuốc thuốc an thần, thuốc lợi tiểu, giãn mạch, nhất thiết phải hỏi ý kiến bác sĩ vì các loại thuốc này khiến tình trạng hạ huyết áp nặng nề hơn...
Chè xanh, cà phê, trà gừng... rất có lợi cho người HAT vì chúng chứa các hợp chất giúp tăng huyết áp. Mỗi ngày 2-3 tách chè xanh, cà phê hoặc trà gừng là hợp lý. Tránh rượu vì rượu làm bệnh chuyển thành tăng huyết áp kịch phát, tăng rối loạn thần kinh tim.
BS Yên Lâm Phúc
Bình luận (0)