iPod - ‘công thần’ tạo nên Apple đương đại

iPod Touch trở thành cái tên cuối cùng của "gia đình iPod" đã tồn tại 20 năm qua, sau khi Apple thông báo chấm dứt dòng sản phẩm này vào trung tuần tháng 5. Hơn một thập kỷ sống dưới cái bóng của iPhone, sẽ rất khó để người dùng nhớ và hình dung được sự quan trọng của thiết bị đối với Apple.

Có nhiều sản phẩm hiện nay của Apple mang "hơi thở" iPod

Reuters

Nhìn lại lịch sử Apple, vào khoảng những năm 90 của thế kỷ trước, công ty trải qua thời kỳ khó khăn và đối mặt với nguy cơ phá sản. Bước ngoặt xảy ra khi dòng máy tính iMac G3 được chào đón trên thị trường và doanh thu Apple bắt đầu tăng trở lại. Nhưng trên thị trường thiết bị điện tử tiêu dùng nói chung, "táo khuyết" vẫn chưa ghi được dấu ấn.

Vào tháng 10.2001, CEO Steve Jobs (qua đời năm 2011) giới thiệu mẫu máy nghe nhạc di động mang tính biểu tượng thời bấy giờ, có khả năng đồng bộ với máy tính Mac, lưu trữ 1.000 bài nhạc MP3 trên bộ nhớ 5 GB. Dù không phải là máy nghe nhạc cầm tay đầu tiên trên thị trường, nhưng những chiếc iPod thương mại vẫn là điều nhiều người thèm muốn khi đó. Nhờ thiết bị này, họ có thể bỏ cả thư viện âm nhạc trên máy tính vào túi và mang theo bên mình khắp nơi.

Doanh số iPod thực sự bùng nổ vài năm sau đó khi Apple liên tục giới thiệu nhiều mẫu mới ra mắt và hỗ trợ thêm nền tảng Windows. Năm 2002, "nhà táo" bán được khoảng 400.000 chiếc iPod, theo công ty nghiên cứu thị trường Statista. Chỉ 4 năm sau, doanh số đã lên tới 39 triệu thiết bị. iPod nhanh chóng bỏ xa Mac về lượng máy bán ra, tiếp cận được tập khách hàng đông đảo hơn. Quan trọng nhất là đưa thương hiệu Apple trở nên thân thuộc với đại chúng dưới vai trò là công ty sản xuất thiết bị bỏ túi.

Số lượng iPod bán ra tiếp tục tăng trưởng chóng mặt khi 51 triệu thiết bị được tiêu thụ trong năm 2007. Nhưng cũng chính trong năm này, Apple giới thiệu một tay chơi mới trên thị trường, "the next big thing" (điều to lớn tiếp theo) ở thời điểm đó: điện thoại thông minh iPhone.

Tầm ảnh hưởng của iPod lớn tới mức có thể lu mờ luôn những công bố về iPhone lúc ấy. Trên sân khấu giới thiệu iPhone, điều đầu tiên Steve Jobs nói về mẫu smartphone mới chính là "phiên bản iPod màn hình rộng với khả năng điều khiển bằng thao tác chạm". Đó thực sự là một phép so sánh phù hợp bởi iPhone được phát triển dựa trên các mẫu iPod đã ra mắt.

Khi iPhone ra thị trường, người dùng phải đồng bộ máy với iTunes (một ứng dụng độc quyền của Apple) để kích hoạt, cài đặt và bắt đầu sử dụng. Jobs đã vin vào đặc điểm này làm mấu chốt khi giới thiệu rằng những người đang sở hữu iPod đã biết rõ quy trình kích hoạt iPhone và cũng gần như có đủ mọi dữ liệu cần trên iTunes từ trước.

Cố CEO Steve Jobs từng đùa rằng iPhone là iPod với màn hình cảm ứng

Apple

iPhone là một "cuộc cách mạng" hiểu theo nhiều cách, nhưng sẽ rất khó để có được thiết bị này nếu thiếu iPod. Trên iPhone có App Store - gian ứng dụng mang đến chất riêng cho smartphone của Apple dù đây vốn không phải tính năng gốc trên thiết bị. Khi giới thiệu App Store năm 2008, Apple đã có nửa thập kỷ kinh nghiệm xây dựng, duy trì và phát triển kho ứng dụng số mang tên iTunes Music Store (ra đời năm 2003), một địa chỉ "chính chủ" để người dùng mua các tác phẩm nhạc số (có bản quyền) trên iPod. Không dừng ở nhạc, hãng bắt đầu bán phim trên iTunes từ 2006.

Tất nhiên, nói một cách công bằng thì iPod không phải có công trong tất cả mọi yếu tố giúp iPhone trở nên phổ biến như ngày nay. Người dùng nhanh chóng thích nghi với màn hình cảm ứng thay vì sử dụng bánh lăn điều khiển vật lý. Và dù iPod tiếp tục phát triển nhiều năm sau khi iPhone ra đời, thời huy hoàng của sản phẩm được nhớ đến chỉ qua những con số. Đỉnh doanh số iPod ghi nhận vào quý 1/2009 với 23 triệu máy bán ra, nhưng không cụ thể đó là chiếc Shuffle Gen 2, iPod Touch Gen 1, Gen 2, Nano Gen 4 hay iPod Class.

iPod cũng không bao giờ đạt lại con số đó. Doanh số iPhone tăng với tốc độ phi mã trong khi ngày càng ít người mua iPod. Năm 2010, iPad (thiết bị màn hình cảm ứng được Apple lên kế hoạch trước khi có ý tưởng iPhone) ra mắt. Chỉ trong 2 năm, mẫu máy tính bảng non trẻ đã vượt đỉnh doanh thu iPod. Chiếc iPod Touch là thiết bị tốt cho những ai thích iPhone mà không muốn tính năng thoại, nhưng với nhiều người, iPad còn phù hợp với nhu cầu đó hơn nhiều.

Tầm quan trọng của iPod tại Apple dần phai nhạt trong thập kỷ tiếp theo. Năm 2015, báo cáo tài chính của hãng đưa iPod vào danh mục "Các sản phẩm khác" cùng với Apple TV, Watch, Beats cùng danh sách phụ kiện gắn mác Apple và hãng thứ ba. iPod Classic - "hậu duệ chính tông" của iPod đời đầu dừng sản xuất năm 2014. Tiếp sau đó, iPod Nano, Shuffle chia tay người dùng năm 2017 và cuối cùng là iPod Touch vừa chấm dứt hành trình năm 2022.

iPod đã không còn, nhưng di sản của thiết bị này vẫn ở trong rất nhiều sản phẩm thành công mang thương hiệu Apple ngày nay. Âm nhạc vẫn là nội dung "ghi điểm" của Apple, cả về dịch vụ trực tuyến lẫn mức độ phổ biến của dòng tai nghe AirPod.