Vào khoảng 1 giờ ngày 1.3.1943, tại nhà riêng bên bãi biển Nha Trang (Khánh Hòa), Alexandre Yersin đã trút hơi thở cuối cùng sau hơn 50 năm gắn bó với mảnh đất này. Hơn 70 năm qua, từ khắp nơi trên thế giới, những người ái mộ A.Yersin đã đến Khánh Hòa viếng mộ ông, thăm nơi nhà bác học đã sống và làm việc.
 Bảo tàng A.Yersin - Ảnh: T.L |
Di sản nhân loại
Alexandre Yersin sinh ngày 22.9.1863 tại Thụy Sĩ. Năm 25 tuổi, ông nhập quốc tịch Pháp và đỗ bác sĩ y khoa. Tháng 9.1890, ông theo một tàu biển đến Viễn Đông, với tư cách bác sĩ thực hành. Ngày 29.7.1891, A.Yersin đặt chân trên đất Nha Trang, khi tàu biển thả neo tại đây.
Hơn 50 năm sống và làm việc tại Nha Trang - Khánh Hòa, A.Yersin đã để lại cho loài người 55 công trình nghiên cứu trong các lĩnh vực y học, thú y học, thực vật học, dân tộc học, địa lý… Đặc biệt, năm 31 tuổi, A.Yersin đã tìm ra vi trùng dịch hạch tại Hồng Kông; sau đó, cùng đồng sự nghiên cứu phương pháp phòng và điều trị căn bệnh này.
A.Yersin còn là người sáng lập và là hiệu trưởng đầu tiên của Trường y Đông Dương (tiền thân của Đại học Y Hà Nội), Viện trưởng Viện Pasteur Nha Trang; là người sáng lập ngành thú y Đông Dương và có những đóng góp to lớn cho ngành nông học Việt Nam đầu thế kỷ 20.
Theo tài liệu lưu trữ, khoảng 22 giờ 45 ngày 28.2.1943, A.Yersin còn đánh dấu “x” vào biểu đồ quan trắc mực nước thủy triều. Có lẽ đây là nét bút cuối cùng của ông. Hơn một giờ sau, trái tim A.Yersin ngừng đập. Theo ước nguyện của A.Yersin, ông được an táng trên một ngọn đồi nhỏ ở đồn điền Suối Dầu (nay thuộc xã Suối Cát, huyện Cam Lâm, Khánh Hòa).
Năm 1990, cụm di tích Thư viện A.Yersin (ở Viện Pasteur Nha Trang), chùa Linh Sơn (trước đây là nhà làm việc của A.Yersin ở Suối Dầu) và khu mộ A.Yersin được công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Cụm di tích này không chỉ là di sản quốc gia của Việt Nam, mà còn là di sản của nhân loại.
Năm 2013, nhà nước Việt Nam đã truy tặng A.Yersin danh hiệu “Công dân Việt Nam danh dự”.
“Theo dấu chân bác sĩ A.Yersin”
Đó là tên của tuyến du lịch kết nối các di tích liên quan đến A.Yersin ở Nha Trang - Khánh Hòa. Điểm đến đầu tiên là Bảo tàng A.Yersin. Năm 1997, Viện Pasteur Nha Trang đã xây dựng Bảo tàng A.Yersin trong khuôn viên của viện. Đây là nơi lưu giữ sách báo, tài liệu… của Thư viện A.Yersin và các hiện vật liên quan đến nhà bác học. Phòng trưng bày của bảo tàng được sắp xếp phỏng theo chỗ ở và làm việc của A.Yersin lúc sinh thời, giản dị và ngăn nắp. Ngoài các hiện vật như kính hiển vi mà A.Yersin đã dùng để tìm ra vi trùng dịch hạch, kính thiên văn, máy xem ảnh ba chiều... là những kỷ vật thời học sinh của ông. Bên cạnh Bằng tú tài văn chương là 10 cuốn vở của A.Yersin khi ông là học trò ở Lausanne (Thụy Sĩ). Ngoài mỗi cuốn vở, ông đều ghi quyển số mấy, ngày bắt đầu viết, ngày thay vở... Dường như tính tỉ mỉ, ngăn nắp từ thời thơ ấu đã theo A.Yersin đi suốt cuộc đời.
Điểm đến thứ hai là chùa Linh Sơn. Xưa kia, nơi đây là nhà làm việc của A.Yersin khi ông làm việc ở Suối Dầu. Sau khi A.Yersin mất, một vị hòa thượng tiếp nhận khu nhà này làm chùa. Chánh điện của chùa là nơi thờ Phật, thờ Tổ và thờ A.Yersin. Cách chùa Linh Sơn không xa là khu mộ A.Yersin, điểm đến thứ ba của tuyến du lịch này.
Và điểm đến thú vị nữa là Hòn Bà (thuộc huyện Cam Lâm, Khánh Hòa). Đỉnh Hòn Bà có độ cao khoảng 1.500 m so với mặt nước biển, nhiệt độ dao động từ 6,5 - 26,40C. Năm 1915, trên đỉnh núi này, A.Yersin đã cho xây dựng trạm khí tượng, đài vô tuyến điện; thí nghiệm trồng cây canhkina, cây ăn quả, hoa và rau xứ ôn đới… Ngôi nhà làm việc của A.Yersin ở Hòn Bà đã được phục dựng và trở thành điểm tham quan du lịch. Mới đây, UBND tỉnh Khánh Hòa đã đồng ý chủ trương đầu tư xây dựng tuyến cáp treo và khu du lịch sinh thái và văn hóa Hòn Bà - Yersin, nhằm tôn vinh giá trị văn hóa bản địa và những cống hiến của nhà bác học A.Yersin.
Bình luận (0)