Thu nhập dưới 9 triệu đồng/tháng được xem xét vay mua nhà ở xã hội

Theo Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20.10.2015 của Chính phủ, đối tượng được vay vốn gồm: người có công với cách mạng theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng; người thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị; người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân trong cơ quan, đơn vị thuộc công an nhân dân và quân đội nhân dân; cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức.

Trừ đối tượng là người có công với cách mạng theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng, các đối tượng còn lại để được vay vốn phải thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập thường xuyên theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân. Trường hợp là hộ nghèo, cận nghèo thì phải thuộc hộ nghèo, cận nghèo theo quy định của Thủ tướng.

Ông Nguyễn Văn Lý, Phó tổng giám đốc NHCSXH Ảnh Lương Xuân

Với các chương trình cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo phải xét duyệt hồ sơ từ các tổ tiết kiệm vay vốn, đến các hội đoàn thể và xã xác nhận. Với chương trình này thì sao thưa ông?

Quy trình xét duyệt hồ sơ của chương trình này cũng tương tự. Người vay vốn gửi hồ sơ cho Tổ tiết kiệm và vay vốn nơi cư trú hợp pháp; họp bình xét công khai dưới sự giám sát, chứng kiến của trưởng thôn hoặc tổ trưởng tổ dân phố và người đại diện tổ chức chính trị - xã hội nhận ủy thác xã, phường, thị trấn; lập danh sách đề nghị vay vốn NHCSXH theo mẫu kèm hồ sơ vay vốn, biên bản họp tổ gửi Ban Giảm nghèo cấp xã để trình UBND cấp xã.

Tại UBND cấp xã, căn cứ chỉ tiêu kế hoạch vốn được giao, Chủ tịch UBND cấp xã xác nhận trên danh sách đề nghị vay vốn NHCSXH theo mẫu, sau đó gửi NHCSXH nơi cho vay. Trường hợp nhu cầu vay vốn lớn hơn chỉ tiêu kế hoạch vốn được giao thì tổ chức chấm điểm để xét ưu tiên.

Ai được vay, ai không được vay, ai vay trước, vay sau... những vấn đề thuộc phản biện xã hội cấp dưới làm. Còn ngân hàng làm những vấn đề thủ tục nghiệp vụ liên quan đến một số điều khoản như khả năng trả nợ, giấy tờ đất đai, dự án nơi vay vốn có nằm trong dự án cấp có thẩm quyền quyết định....

Việc kiểm soát và phê duyệt hồ sơ vay vốn kể từ khi cán bộ tín dụng được phân công thẩm định trình tối đa 5 ngày làm việc.

Với đối tượng là cán bộ, công chức, sĩ quan quân đội… điều kiện để đáp ứng vay chương trình này là gì?

Theo quy định hiện hành, những người có thu nhập trên 9 triệu phải chịu thuế. Với các đối tượng là người lao động có thu nhập dưới 9 triệu, đủ điều kiện xem xét.

Khi được xét duyệt rồi, nhưng người vay lại có thu nhập thấp quá, không có khả năng trả nợ cũng không cho vay. Người vay vốn phải chứng minh thu nhập, mà thu nhập đó đủ khả năng trả nợ cho món vay sẽ được xem xét. NHCSXH sẽ xem xét thỏa thuận với khách hàng cho vay trong khoảng thời gian từ 16 - 20 năm.

Để ấn định cụ thể mức vay thì không thể nói được. Chúng tôi chỉ nói dựa trên nguyên tắc người vay phải có vốn tự có tối thiểu bằng 20% giá trị hợp đồng mua, thuê mua nhà ở xã hội. Nếu vay cải tạo, sửa chữa nhà phải có vốn tự có 30% giá trị dự toán hoặc phương án tính toán giá thành. Ngoài ra, mức vay phụ thuộc vào giá trị nhà ở xã hội, mức lương, hoàn cảnh gia đình sẽ được xem vay mức khác nhau.

Thời hạn cho vay tối thiểu là 15 năm và tối đa không quá 25 năm kể từ ngày giải ngân khoản vay đầu tiên. Trường hợp người vay vốn có nhu cầu vay với thời hạn thấp hơn thời hạn cho vay tối thiểu thì thỏa thuận với NHCSXH nơi cho vay về thời hạn cho vay thấp hơn.

NHCSXH thực hiện cho vay trực tiếp tại trụ sở chi nhánh NHCSXH cấp tỉnh hoặc Phòng giao dịch NHCSXH cấp huyện.

Nhiều người lo ngại cán bộ ngân hàng hoặc những người có trách nhiệm xét duyệt cho vay có thể sẽ ưu tiên vay hoặc có những ưu đãi cho người thân quen. NHCSXH thực hiện kiểm soát, giám sát như thế nào để có thể xác định đúng đối tượng có thu nhập thấp?

Chúng tôi đang thiết kế giám sát xã hội dựa trên các biểu mẫu hướng dẫn của Bộ Xây dựng ban hành để xác định người có thu nhập thấp, cán bộ công chức, công trình nào, vay như thế nào… Sau đó, chúng tôi thiết kế đến giám sát ở khu dân cư, các hội đoàn thể.

Tuy nhiên, với những giám sát trên, chúng tôi cũng không loại trừ có những trường hợp có thể tư lợi, cán bộ ngân hàng, những người có quyền quyết định ưu tiên cho người nhà … Trước mắt, chúng tôi ưu tiên cho xã hội vay trước rồi mới đến cán bộ NHCSXH.

Hoạt động tài chính vi mô đối với các đối tượng này cực kỳ phức tạp, thủ tục cực khó, vẫn đảm bảo xã hội hóa. Chúng tôi đã chuẩn bị về mặt nhân sự, bộ máy sẵn sàng thực hiện chương trình.

Hiện nay, chúng tôi đã chuẩn bị đầy đủ từ tập huấn, ban hành các văn bản hướng dẫn, bắt tay với các hội đoàn thể. Vấn đề còn lại là nguồn vốn thấp, trong khi nhu cầu lớn. Chúng tôi dự kiến nhu cầu vay từ nay đến năm 2020 là 19.000 tỉ đồng, nhưng nguồn vốn cân đối chỉ bố trí chỉ 1.160 tỉ đồng. So với nhu cầu là rất bé, chắc chắn có thể sẽ có người được vay, người chưa được vay, người không được vay. Chúng tôi sẽ cố gắng giải quyết các vấn đề này minh bạch, tránh nghi kỵ…

Xin cảm ơn ông!

Theo Quyết định số 370/QĐ-TTg về lãi suất cho vay ưu đãi nhà ở xã hội năm 2018 vừa được Thủ tướng ban hành ngày 3.4, lãi suất ưu đãi chương trình này sẽ là 4,8%/năm (0,4%/tháng). Lãi suất nợ quá hạn được tính bằng 130% lãi suất khi cho vay. Lãi suất cho vay do Thủ tướng quyết định cho từng thời kỳ, trên cơ sở đề nghị của Hội đồng quản trị NHCSXH.