Cũng như thập niên 1930, tăng trưởng kinh tế ngày nay đang bị hạn chế bởi các doanh nghiệp không muốn chi tiêu, kỳ vọng lạm phát giảm và việc chính phủ các nước quay lưng với kích thích tài chính.
Bloomberg cho hay điều kích hoạt tình trạng bất ổn hiện nay là cuộc khủng hoảng tài chính - sự kiện để lại dư vị nợ và quá trình giảm nợ trong bối cảnh nhiều quy định ngân hàng chặt chẽ hơn trầm trọng hóa áp lực giảm phát. Điều này tương tự như cú sốc trước đợt sụt giảm vào những năm 1930, theo phân tích của các chuyên gia kinh tế thuộc ngân hàng Morgan Stanley.
“Chúng tôi nghĩ rằng môi trường kinh tế vĩ mô hiện nay có một số điểm tương đồng đáng ghi nhận với thập niên 1930, những gì ngày đó trải qua rất tương ứng với hiện tại. Sự giống nhau quan trọng giữa chu kỳ những năm 1930 và năm 2008 là cú sốc tài chính và mức độ nợ tương đối cao thay đổi thái độ trước rủi ro của khu vực tư nhân, khiến họ phải điều chỉnh bảng cân đối”, bài phân tích viết.
Giống như thời đó, kết quả cuối cùng có thể là quãng thời gian dài tăng trưởng yếu và kỳ vọng lạm phát thấp. Chuyện nguy hiểm là các ngân hàng trung ương di chuyển quá nhanh trong việc tăng lãi suất, hoặc các chính phủ cắt giảm chi tiêu kích hoạt đợt suy giảm sâu hơn.
“Trong những năm 1936 - 1937, việc thắt chặt chính sách quá sớm và quá mạnh khiến kinh tế Mỹ sụt giảm hai lần, dẫn đến tình hình suy thoái và giảm phát vào năm 1938. Tương tự, trong chu kỳ hiện nay, khi tốc độ tăng trưởng phục hồi, các nhà hoạch định chính sách tiếp tục thắt chặt chính sách tài khóa, góp phần làm tăng trưởng chậm lại những quý gần đây”.
Dù vậy, không phải tất cả các quốc gia đều hướng đến việc thắt chặt chính sách vì tăng trưởng kinh tế toàn cầu ảm đạm. Ngân hàng Thế giới (WB) hồi đầu tháng này hạ triển vọng tăng trưởng thế giới vì chi tiêu kinh doanh giảm ở các nền kinh tế tiên tiến trong đó có Mỹ, trong khi các nhà xuất khẩu hàng hóa tại nhiều thị trường mới nổi đang chật vật thích ứng với giá cả thấp.
GDP toàn cầu sẽ tăng 2,4% trong năm nay, tốc độ không đổi từ năm ngoái và giảm so với mức 2,9% từng được dự báo hồi tháng 1.
Dự báo không mấy lạc quan trên thúc đẩy đợt tranh luận về chuyện chính sách nên phản ứng ra sao trước tình hình hiện tại. Ở Mỹ, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nâng lãi suất lần đầu tiên trong chín năm qua hồi tháng 12.2015 đã kéo theo chỉ trích. Một số người cho rằng chuyện tăng lãi suất đến quá sớm. Cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Lawrence Summers cho rằng Fed không nên tăng lãi suất cho đến khi tình hình lạm phát khá hơn.
Tháng 2 vừa qua, nhiều lãnh đạo tài chính ở các nền kinh tế hàng đầu thế giới hứa rằng chính phủ nước họ sẽ làm nhiều hơn để thúc đẩy nhu cầu. Tuy nhiên từ lúc đó đến nay, vẫn chỉ có các ngân hàng trung ương tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng qua động thái nới lỏng của nhiều cơ quan tiền tệ từ Úc đến châu Âu. Các nhà phân tích của ngân hàng Morgan Stanley cho rằng chính phủ các nước cần phải hành động nhiều hơn để tránh một vòng xoáy mới.
Bình luận (0)