Làm chủ cuộc đời, tự giải mã hành vi qua 'Sao ta làm điều ta làm'

Lê Công Sơn
Lê Công Sơn
17/02/2023 14:48 GMT+7

Sao ta làm điều ta làm, tác phẩm thú vị của Edward L. Deci, Richard Flaste (do First News và NXB Dân Trí vừa ấn hành), sẽ góp phần giúp người đọc thấu hiểu động lực, giải mã hành vi, làm chủ cuộc đời mình và của những người liên quan.

Nhiều khi trong cuộc sống, ai cũng đặt ra câu hỏi hoặc thắc mắc: sao ta làm điều ta làm? Nhưng để hiểu một cách có hệ thống về động lực, hành vi, hay kết quả những điều ta làm hằng ngày và làm sao để có động lực tốt, hành vi đúng, hiệu quả mỹ mãn hơn…, có lẽ quyển sách Sao ta làm điều ta làm sẽ cung cấp cho chúng ta một hệ thống kiến thức tương đối đầy đủ, với các lập luận chặt chẽ, dựa trên các nghiên cứu thuyết phục từ thực tiễn đời sống sinh động.

Làm chủ cuộc đời và tự giải mã hành vi: 'Sao ta làm điều ta làm' ? - Ảnh 1.

Quyển sách Sao ta làm điều ta làm đầy đặn với 4 phần, gồm 13 chương, chứa đựng nhiều thực nghiệm khoa học và câu chuyện thực tế

First News

Quyển sách Sao ta làm điều ta làm đầy đặn với 4 phần, gồm 13 chương, chứa đựng nhiều thực nghiệm khoa học, nhiều câu chuyện thực tế, những kiến thức sâu rộng của tác giả, sẽ khơi gợi các giải pháp tham khảo đáng suy ngẫm để chúng ta có thể tự quyết định mình nên làm gì, và làm như thế nào trong mối quan hệ chằng chịt, trong một bối cảnh xã hội phức tạp bao quanh cuộc sống con người.

Đó chính là tầm quan trọng của sự tự chủ của mỗi cá nhân. Theo các tác giả, khi thực hiện giải pháp cho vấn đề này, có hai sự lựa chọn: hoặc là thắt chặt kiểm soát (hứa khen thưởng hay đe dọa, trừng phạt) hoặc là khơi gợi con người hành động tự chủ, tập trung vào động lực của họ (cảm thấy tự do, tự nguyện khi hành động). Qua các nghiên cứu, thí nghiệm, Edward L. Deci & Richard Flaste đã bàn sâu về động lực của con người, xoay quanh sự phân biệt quan trọng trong hành vi, giữa việc nó là tự chủ hay bị kiểm soát.

Từ việc phân tích những mặt trái của giải pháp kiểm soát bằng hứa thưởng hoặc đe dọa, tác giả đặt vấn đề: "Thay vì kiểm soát hãy trao quyền lựa chọn, là khía cạnh trung tâm trong việc ủng hộ quyền tự chủ của một người. Điều cốt yếu của một lựa chọn có ý nghĩa là nó sinh ra sự tự nguyện. Chính vì vậy, những người ở vị thế có uy quyền cần phải bắt đầu cân nhắc về cách trao đi nhiều quyền lựa chọn hơn".

Làm chủ cuộc đời và tự giải mã hành vi: 'Sao ta làm điều ta làm' ? - Ảnh 2.

Sẽ ra sao khi "tôi làm điều đó chỉ vì tiền?". Điều có thể nhận ra là tác giả thuyết phục chúng ta hãy tìm đến giải pháp khơi gợi sự tự chủ trong mỗi con người

Làm chủ cuộc đời và tự giải mã hành vi: 'Sao ta làm điều ta làm' ? - Ảnh 3.

Đọc Sao ta làm điều ta làm để chúng ta luôn liên hệ đến bản thân tìm lời giải thỏa đáng cho câu hỏi thường trực "sao ta làm điều ta làm?"

First News

Theo các tác giả, "Chỉ khi các quá trình khởi xướng và chỉnh đốn một hành động được hợp nhất với các khía cạnh trong bản ngã con người thì hành vi mới tự chủ và con người mới chân thật". Và tất cả những nghiên cứu đều chỉ ra rằng "sự tự thúc đẩy, thay vì động lực thúc đẩy từ bên ngoài, mới là trung tâm của sự sáng tạo, trách nhiệm, hành vi lành mạnh và thay đổi lâu dài".

Sẽ ra sao khi "tôi làm điều đó chỉ vì tiền?". Điều có thể nhận ra là tác giả thuyết phục chúng ta hãy tìm đến giải pháp khơi gợi sự tự chủ trong mỗi con người. Đó mới là động lực nội tại, là yếu tố quyết định để con người hành động có hiệu quả và trách nhiệm. Bởi, lâu nay người ta đã sai ở chỗ cho rằng động lực (nội tại) được tạo ra cho con người, chứ không phải là thứ gì đó do chính con người tạo ra.

Làm chủ cuộc đời và tự giải mã hành vi: 'Sao ta làm điều ta làm' ? - Ảnh 4.

Tác giả Edward L. Deci

NXB

Đôi khi tiền cũng có thể tạo động lực bên ngoài, khiến con người bằng lòng tham gia vào nhiều hoạt động khác nhau vì tiền. Họ buộc bản thân làm những công việc họ ghét, bởi vì họ cần tiền… Mấu chốt là dù đồng tiền thúc đẩy con người, nhưng nó cũng đồng thời hủy hoại động lực nội tại và nó còn có hàng loạt tác động tiêu cực khác…

Đọc Sao ta làm điều ta làm để chúng ta luôn liên hệ đến bản thân, đi tìm lời giải thỏa đáng cho câu hỏi thường trực "sao ta làm điều ta làm?". Để không chỉ biết kiếm tiền chân chính mà còn thôi thúc việc tìm kiếm những giải pháp để làm cho cuộc sống thêm tốt đẹp hơn, mọi người sống có trách nhiệm với nhau hơn.

Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.