Có 2 dạng chất sợi: hòa tan và không hòa tan. Chất sợi không hòa tan (có trong rau cải, trái cây...) không được tiêu hóa bởi hệ tiêu hóa của con người nhưng thúc đẩy sự di chuyển của thức ăn từ dạ dày xuống ruột và đóng khuôn của phân.
Chất sợi hòa tan (có trong yến mạch, lúa mạch, quả hạnh, đậu, đậu lăng, đậu hòa lan và nhiều loại trái cây, rau cải...) có thể ngấm nước và trở thành dung dịch gel trong đường tiêu hóa. Hỗn hợp gel này làm chậm sự tiêu hóa và tốc độ hấp thu chất dinh dưỡng từ dạ dày, ruột non.
Chất sợi được xem là rất tốt cho đường ruột cũng như cải thiện tiêu hóa ở những người táo bón mãn tính. Và mặc dù con người không tiêu hóa được nhưng chất sợi được loại vi khuẩn có lợi cho sự tiêu hóa lên men và sản xuất ra những chuỗi acid béo ngắn mà tế bào ruột có thể sử dụng làm nguồn năng lượng trong hoạt động nhu động ruột. Ngày nay, người ta còn thấy chất sợi không chỉ tốt cho đường tiêu hóa mà còn tốt cho cả bệnh lý về tim mạch và đái tháo đường.
Một số nghiên cứu gần đây cho thấy chất sợi từ ngũ cốc có thể làm giảm nguy cơ tim mạch ở người lớn tuổi. Những người trên 65 tuổi có thể chậm phát triển nguy cơ tim mạch nếu ăn nhiều loại ngũ cốc giàu chất sợi như lúa mì, lúa mạch đen. Nếu ăn các loại ngũ cốc này kéo dài trên 9 năm thì có thể giảm được 21% nguy cơ bệnh tim mạch. Giá trị làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch của sợi ngũ cốc có thể so sánh với tim mạch học can thiệp, thuốc men, thay đổi dinh dưỡng để làm giảm nguy cơ tim mạch nhưng giá thành thấp hơn nhiều.
Các nghiên cứu trên tuổi trung niên cũng cho thấy chế độ ăn nhiều sợi ngũ cốc làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch và tai biến mạch máu não. Người ta cho rằng các sợi ngũ cốc này cải thiện tình trạng mỡ trong máu, đường huyết cao, huyết áp cao. Việc này có ý nghĩa phòng ngừa bệnh lý động mạch vành ở người trẻ.
Cũng cần nhấn mạnh là chỉ có chất sợi từ ngũ cốc, nhất là lúa mạch đen, mới mang lại hiệu quả làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch, còn chất sợi từ trái cây và rau, quả thì không. Với người đái tháo đường, nếu ăn vừa đủ thực phẩm giàu chất sợi từ trái cây không ngọt và rau cải cũng giúp ích nhiều cho sức khỏe.
Hầu hết thực phẩm trong thiên nhiên đều chứa cả 2 thành phần sợi với những tỉ lệ khác nhau nhưng để tốt cho sức khỏe, các nhà khoa học đề nghị nên ăn ở mức 20 – 35 g chất sợi/ngày.
Theo Thạc sĩ-BS Phan Hữu Phước / NLĐ
Bình luận (0)