Mỹ đã chuẩn bị cho chuyến thăm Kyiv bí mật của ông Biden thế nào?

REUTERS

Tổng thống Mỹ Joe Biden gần như không để lộ bất cứ dấu hiệu nào cho thấy ông sắp thăm Kyiv. Ông đến nhà thờ vào chiều 18.2 và sau đó đưa vợ đi ăn tối tại một nhà hàng ấm cúng ở Washington DC.

Song trước bình minh ngày 19.2, ông Biden đã ở trên một phi cơ quân sự của Mỹ bay qua Đại Tây Dương, chặng đầu tiên của hành trình tới thủ đô Ukraine. Chuyến đi diễn ra bí mật sau khi các cố vấn thân cận của ông dành nhiều tháng để vạch ra một kế hoạch tỉ mỉ, theo Bloomberg.

Khi người Mỹ thức dậy vào một ngày nghỉ lễ mang tên Ngày Tổng thống, đập vào mắt họ là những đoạn clip quay cảnh ông Biden đeo chiếc kính râm kiểu phi công đã làm nên thương hiệu của mình, đi bên cạnh Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky giữa thời tiết lạnh giá ở Kyiv với tiếng còi báo động không kích liên tục hú vang.

"Kyiv đã chiếm một phần trái tim tôi", ông nói khi thông báo khoản viện trợ quân sự mới trị giá 460 triệu USD của Mỹ cho Ukraine, vẫn bên cạnh ông Zelensky.

REUTERS

Rất ít người biết

Chuyến đi của ông Biden bắt đầu với việc khởi hành lúc 4 giờ sáng ngày 19.2 (giờ địa phương) từ một sân bay quân sự ở ngoại ô Washington DC, sau đó tiếp tục với 10 tiếng đi tàu từ Ba Lan đến Ukraine. Ông có mặt tại Kyiv vào sáng 20.2 và lưu lại đây 5 tiếng.

Cuộc chiến đang ở giai đoạn then chốt với nguy cơ kéo dài và điều này có thể trở thành áp lực buộc Ukraine phải tham gia các cuộc đàm phán hòa bình. Ông Zelensky cần một liều thuốc khích lệ tinh thần và ông Biden đã đích thân đến để cung cấp liều thuốc đó, hai tháng sau khi nhà lãnh đạo Ukraine đến Washington DC.

Chính trong một cuộc thảo luận nhóm tại Phòng Bầu dục vào ngày 17.2, ông Biden mới quyết định sẽ đến Kyiv. Ngay cả bên trong Nhà Trắng và Lầu Năm Góc, rất ít người biết về việc này.

Thật vậy, ông Biden nhận định việc gửi đi thông điệp rằng Mỹ vẫn giữ vững cam kết với Ukraine đáng để ông mạo hiểm đi đến một quốc gia đang có chiến sự, một quốc gia mà Mỹ không kiểm soát cơ sở hạ tầng và có sự hiện diện ngoại giao rất nhỏ.

Vấn đề tiếp theo là câu chuyện tế nhị: khi nào nên thông báo với phía Nga. Theo Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan, Điện Kremlin đã được thông báo “vài giờ trước khi” ông Biden khởi hành "nhằm mục đích giảm thiểu xung đột”.

Không có thông tin chi tiết về cách Nga tiếp nhận tin tức và cũng chưa lập tức có phản hồi chính thức nào từ Moscow về sự hiện diện của ông Biden ở Ukraine.

REUTERS

Chuyến đi của ông Biden được so sánh với việc các tổng thống Mỹ trước đây đi tới các vùng chiến sự như Iraq hay Afghanistan, nhưng lần này nguy hiểm hơn nhiều. Không giống như những nơi đó, Mỹ không kiểm soát không phận hoặc sân bay. Vì lý do này, chuyến thăm Kyiv đã được lên kế hoạch ở quy mô nhỏ hơn nhiều.

Để tránh nguy cơ rò rỉ thông tin và cũng vì lý do an ninh, Nhà Trắng quyết định không cử quá nhiều người tháp tùng: chỉ một số quan chức cấp dưới thân cận nhất của ông Biden, một nhóm y tế nhỏ, hai nhà báo và đội ngũ an ninh.

Những điểm bất thường

Nhìn lại, người ta nhận ra một số điểm bất thường về cách ông Biden bắt đầu ngày cuối tuần của mình. Thông thường, ông và Đệ nhất phu nhân Mỹ Jill Biden sẽ về nhà ở Wilmington, bang Delaware. Tuy nhiên, hôm 18.2 họ đã ở lại Washington DC.

Họ tham dự thánh lễ trong khuôn viên Đại học Georgetown. Sau đó, họ ghé thăm Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Mỹ, nơi đang có một cuộc triển lãm về các đệ nhất phu nhân.

Ngày thứ Bảy đó kết thúc bằng một đĩa bánh ngọt tại Red Hen, nơi những thực khách khác đứng dậy và vỗ tay khi hai vợ chồng rời nhà hàng lúc 19 giờ 47.

REUTERS

Trong vòng vài giờ tiếp theo, ông Biden thực hiện chuyến công du nước ngoài quan trọng nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của mình. Đến 4 giờ 15 ngày 19.2, ông Biden lên chuyên cơ Không lực Một cùng với ông Sullivan, Phó Chánh văn phòng Nhà Trắng Jen O'Malley Dillon, Giám đốc Điều hành Phòng Bầu dục Annie Tomasini và các trợ lý khác. Họ hướng đến Ba Lan.

Tổng thống Mỹ thường đi cùng một nhóm báo chí đông đảo trong các chuyến công du, nhưng lần này, chỉ có hai nhà báo được lên Không lực Một. Nhiếp ảnh gia Evan Vucci của hãng tin AP và phóng viên Sabrina Siddiqui của tờ The Wall Street Journal được chọn từ nhóm báo chí ban đầu và giao nộp điện thoại di động của họ khoảng hai giờ trước khi máy bay cất cánh.

Trong khi đó, vào tối muộn ngày 19.2 ở Kyiv, một số phóng viên được yêu cầu có mặt tại khách sạn Hyatt vào sáng sớm hôm sau. Công tác hậu cần ở cả hai bên bờ đại dương đang được tiến hành tốt.

Sau khi hạ cánh xuống Ba Lan, tổng thống Mỹ bắt đầu hành trình dài 700 km bằng tàu hỏa. Ông đến Kyiv lúc 8 giờ sáng 20.2 (giờ địa phương), đeo cà vạt sọc xanh và vàng giống màu cờ Ukraine.

Ông Biden đến Cung điện Mariinsky trên một chiếc SUV Toyota màu trắng thay vì đoàn xe tổng thống như thường lệ. Nhóm tháp tùng không đi xe Beast hay SUV của tổng thống.

REUTERS

Tổng thống Zelensky, mặc quân phục màu xanh như thường lệ, và vợ ông, Đệ nhất phu nhân Ukraine Olena, đã chào đón ông Biden. “Cảm ơn vì đã đến", ông Zelensky nói khi bắt tay ông Biden. Khi bắt tay bà Olena, ông Biden ngay lập tức hỏi: “Bọn trẻ thế nào?”.

Hai nhà lãnh đạo trao đổi riêng trong khoảng 30 phút. “Tôi nghĩ điều quan trọng là không có bất kỳ nghi ngờ nào, bất kỳ điều gì, về sự hỗ trợ của Mỹ dành cho Ukraine trong cuộc chiến", ông Biden nói với các phóng viên có mặt một lúc tại cuộc hội đàm. Sau đó, họ chụp ảnh cùng nhau.

Tuy nhiên, những hình ảnh mang tính biểu tượng nhất sẽ đi vào lịch sử là hình ảnh ông Biden và ông Zelensky đi cạnh nhau ở trung tâm thành phố Kyiv.

Khi họ rời khỏi Nhà thờ Mái vòm Vàng St Michael, nơi những người lính mang súng trường đứng xung quanh, âm thanh của còi báo động không kích là một lời nhắc nhở rõ ràng về thực tế hàng ngày của người Ukraine. Bản thân nhà thờ tọa lạc tại một quảng trường ở trung tâm thành phố nơi những chiếc tăng Nga cháy xém được trưng bày cho công chúng xem.

Đến 13 giờ 57 ngày 20.2, ông Biden rời Kyiv sau khi hứa sẽ sát cánh với Ukraine “chừng nào còn cần thiết”. Một tấm bảng có tên ông đã được thêm vào "con đường" Walk of the Brave (con đường của những người can đảm) ở Quảng trường Hiến pháp của Kyiv.

REUTERS

Đây là chuyến đi thứ tám của ông Biden tới một nơi mà ông đã biết rõ qua nhiều năm. Khi còn là phó tổng thống của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, ông đã được bổ nhiệm làm đầu mối liên lạc của chính phủ Mỹ về Ukraine.

Song chuyến đi lần này là chuyến đi sẽ mãi được ghi nhớ.