Tiết lộ trên có thể làm tổn hại nghiêm trọng đến mối quan hệ lâu đời giữa Mỹ với châu u. Liên minh châu u (EU) lập tức tuyên bố điều tra tới nơi tới chốn vụ này vì theo cáo buộc của Tổ chức giám sát nhân quyền (HRW) thì nhiều "điểm đen" được đặt tại các nước Đông u như Ba Lan và Romania. Cơ quan nhân quyền cao nhất của EU là Ủy ban châu u (EC) cũng tuyên bố điều tra, yêu cầu 25 thành viên EU và cả 4 ứng cử viên muốn gia nhập EU (trong đó có Romania) phải trả lời về vụ này. Giới chức châu u đã mạnh mẽ lên án rằng việc đặt các nhà tù bí mật trên lãnh thổ EU là vi phạm các điều luật nhân quyền của châu u. Cuộc điều tra cũng có thể làm căng thẳng quan hệ giữa Mỹ với các chính phủ riêng lẻ thuộc EU, trong đó một số nước từng nhiều lần chỉ trích nặng nề về việc Mỹ giam giữ hàng trăm tù binh tại nhà tù Guantanamo mà không thông qua xét xử. Cũng xin nhắc lại rằng 2 "ông khổng lồ" trong EU là Pháp và Đức từng chống lại việc Mỹ đem quân tấn công Iraq. Ngoài ra, vụ xì-căng-đan sẽ đè nặng áp lực lên các quốc gia Đông u đang có khuynh hướng nhìn về phía Tây. Những nước này sẽ phải lựa chọn giữa việc giữ cùng một tiếng nói với EU hay đặt nặng lợi ích với Mỹ hơn. Cuối cùng, nước bị "để ý" nhiều nhất tất nhiên là Mỹ. Sự chống đối không ngừng của cộng đồng quốc tế đối với Guantanamo đã khiến chính quyền Mỹ đủ nhức đầu, nay lại thêm vụ "điểm đen".
HRW tuyên bố có bằng chứng cho những cáo buộc kể trên và cho biết đã nghiên cứu kỹ càng lịch trình một số chuyến bay của CIA từ năm 2001 đến 2004. Đơn cử vào tháng 9/2003, một chiếc Boeing với số hiệu N313P đã khởi hành từ Kabul (Afghanistan) đến một sân bay ở Ba Lan, nơi có một trại huấn luyện tình báo của Ba Lan tọa lạc. Từ đây, chiếc máy bay tiếp tục đến căn cứ quân sự Mihail Kogalniceanu nằm bên bờ biển Đen của Romania trước khi bay ngang qua Ma Rốc để đáp xuống Guantanamo (Cuba). Ông T.Malinowski, thuộc HMR phát biểu: "Rõ ràng chiếc máy bay chở tù binh vì đích đến cuối cùng là Guantanamo. Không thể nói rằng các chặng dừng của máy bay là để tiếp nhiên liệu vì nếu anh bay từ Kabul đến Guantanamo, anh sẽ chẳng bao giờ dừng ở những nơi như thế". Riêng Romania và Ba Lan đã bác bỏ cáo buộc kể trên.
Trong khi đó, Hội Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC) cho biết đã yêu cầu Washington giải thích và để cho ICRC vào các trại giam này nếu nó có thực. Trước đây, ICRC từng nhiều lần cho rằng Mỹ tìm cách giấu tù nhân không cho tổ chức này tiếp cận vì không tìm được một số người nằm trong danh sách bị Mỹ bắt. Phát ngôn viên A.Notari tuyên bố: "Hội Chữ thập đỏ quốc tế rất lo lắng về số phận của một số lượng không rõ những người bị bắt trong cái gọi là cuộc chiến chống khủng bố và bị giam giữ ở những nơi bí mật". (AP, Guardian)
Kiều Oanh
Bình luận (0)