Thuốc "gia truyền" hay thuốc độc?

Thời gian qua, dư luận ở Gia Lai râm ran về Phòng chẩn trị y học cổ truyền Hải Đăng (1B Phan Đình Phùng - TP Pleiku) có bán một loại thuốc bột màu trắng, không có tên, nhãn, không rõ là loại thuốc gì. Nhiều người có triệu chứng bệnh lý khác nhau nhưng đến đây vẫn được ông Phạm Hải Đăng - chủ cơ sở bán cùng một loại thuốc để điều trị bằng hình thức pha nước uống trước khi đi ngủ hoặc được bỏ chung vào các thang thuốc bốc cho bệnh nhân sắc uống. Theo ông Hải Đăng, đây là loại thuốc gia truyền chữa bá bệnh như hen phế quản, viêm họng hạt, viêm xoang, viêm khớp, ho, khó thở... Nhưng thực tế, bệnh nhân khi uống loại thuốc này vào có hiện tượng tăng cân, sảng khoái, tỉnh ngủ, đau dạ dày, uống nhiều lần nhưng bệnh vẫn không khỏi.

Cơ sở hành nghề y học cổ truyền Hải Đăng bị đóng cửa. Ảnh Mỹ Ngọc

Từ nguồn tin này, ngày 13/5/2005, Thanh tra Sở Y tế phối hợp với Hội Đông y tỉnh, Phòng PA 25 (Công an tỉnh Gia Lai) tiến hành kiểm tra đột xuất và phát hiện ông Phạm Hải Đăng đã hành nghề vượt quá khả năng chuyên môn, không đúng phạm vi được quy định trong giấy chứng nhận đủ điều kiện hành nghề như tự bào chế và kinh doanh thuốc cao, đơn, hoàn tán. Thuốc tự bào chế đã được đoàn kiểm tra niêm phong, sau đó được chuyển về Phân viện kiểm nghiệm (Bộ Y tế). Kết quả phân tích tại phiếu kiểm nghiệm số 0175/PVKN ngày 30/5/2005 đã có kết luận trả lời: "Trong mẫu thử có tìm thấy chất dexamethason acetate". Đây là chất thuộc nhóm độc B gây nhiều tác dụng không mong muốn.

Tại cuộc họp ngày 31/5/2005, với sự hiện diện của đại diện ngành y tế và các ngành có liên quan, ông Phạm Hải Đăng đã nhận trách nhiệm về hành vi của mình. Cùng ngày, Chánh thanh tra Sở Y tế đã ra Quyết định số 01/QĐ-XPHC xử phạt hành chính 9 triệu đồng và tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đủ điều kiện hành nghề y học cổ truyền tư nhân không thời hạn đối với ông Phạm Hải Đăng. Ngày 13/6/2005, Giám đốc Sở Y tế đã ra Quyết định số 263/QĐ-YT về việc đình chỉ hoạt động hành nghề đối với phòng chẩn trị y học cổ truyền tư nhân của ông Phạm Hải Đăng.

Tác dụng không mong muốn của dexamethason acetate: - Hệ tiêu hóa: Loét dạ dày tá tràng, loét chảy máu, loét thủng viêm tụy cấp. - Hệ thần kinh: Mất ngủ, hưng phấn quá độ kèm sảng khoái, nếu giảm quá nhanh liều thuốc sau khi điều trị kéo dài có thể dẫn tới suy thượng thận cấp, hạ huyết áp. - Da: Teo da, ban đỏ, rậm lông. - Cơ xương: Teo cơ hồi phục, loãng xương, gãy xương bệnh lý, nứt đốt sống, hoại tử xương vô khuẩn... (Theo Dược thư quốc gia Việt Nam - Bộ Y tế - Hà Nội 2002, trang 358)

Ngày 13/6/2005, đoàn kiểm tra ngành y tế cũng đã tiến hành kiểm tra Phòng chẩn trị y học cổ truyền tư nhân Thái Hòa, địa chỉ 47 Ngô Gia Tự - TP Pleiku do ông Tô Đình Tuấn làm chủ cơ sở thì đã phát hiện cơ sở này cũng hoạt động quá khả năng chuyên môn như tự bào chế cao, đơn, hoàn tán để chữa bá bệnh. Hiện tại đoàn kiểm tra đang chờ kết quả phân tích từ mẫu thuốc tự bào chế đã lấy niêm phong. Tiếp xúc với chúng tôi, ông Tuấn nói tỉnh queo: "Mặc dù biết mình tự bào chế thuốc là vi phạm nhưng vì theo yêu cầu của một số bệnh nhân nên tôi đã làm việc này" - "Vậy ông đã sản xuất bao nhiêu loại thuốc tất cả?" - "8 loại nhưng với số lượng ít". Một điều đáng nói là các loại thuốc mà ông Tuấn bào chế chỉ dựa trên sách báo mà không được đào tạo qua trường lớp bào chế đông dược; có loại thuốc không ghi thời hạn sử dụng, không có biện pháp chống ẩm, chống mốc và công dụng điều trị thì nhiều vô kể. Theo nguồn tin chúng tôi có được, có một cháu bé đã dùng thuốc này suýt mất mạng vì ngộ độc thuốc. Kết quả từ những viên thuốc mà cháu bé này uống đã được kiểm nghiệm cho thấy trong đó chứa tới 3 loại chất độc là chì, asen (thạch tín) và thủy ngân.

Trên đây là 2 trường hợp đã và đang tiến hành xử lý. Một thực tế đặt ra cho các cơ quan chức năng là làm sao quản lý tốt và quản lý như thế nào đối với những người hành nghề tương tự.

Mỹ Ngọc - Lê Văn