Báo chí Mỹ: Giải mật hồ sơ các vụ thảm sát của quân đội Mỹ tại Việt Nam

Buổi sáng ngày 8.2.1968, tại một khu vực thuộc duyên hải miền Trung Việt Nam, Jamie Henry, một lính cứu thương 20 tuổi đã được chứng kiến một vụ thảm sát dã man thường dân Việt Nam. Chỉ với một mệnh lệnh "Giết hết những gì di chuyển", 19 thường dân - trong đó đa số là phụ nữ và trẻ em - đã bị bắn hạ không thương tiếc.

Trở lại California, Henry đã đưa ra thông tin về vụ thảm sát và sau đó tổ chức một cuộc họp báo về vụ việc này. Tuy nhiên, Henry và những cựu binh đứng ra tố cáo  tội ác chiến tranh này đã bị coi là những kẻ phản bội và bịa đặt. Thậm chí không có ai tìm hiểu thực hư về vụ thảm sát.

Giờ đây, sau gần 40 năm, các hồ sơ giải mật của quân đội Mỹ đã cho thấy những gì Henry nói đều là sự thật và vụ việc không chỉ dừng ở đó. Đây là một phần của một tài liệu mật, đã được Bộ Quốc phòng Mỹ tập hợp từ đầu những năm 70 thế kỷ trước, trong đó có những bằng chứng đã được xác nhận cho thấy những hành động tàn bạo của binh sĩ Mỹ tại Việt Nam là nghiêm trọng và xảy ra trên diện rộng hơn là những gì người ta biết đến trước đó. Hồ sơ cung cấp chi tiết về 320 vụ việc đã được cơ quan điều tra của quân đội Mỹ xác minh và có những bằng chứng cụ thể. Tuy vậy, hồ sơ này không nhắc tới tội ác ghê rợn nhất được biết đến dưới cái tên "vụ thảm sát Mỹ Lai" - trong đó các binh lính Mỹ đã hãm hiếp phụ nữ và bắn chết 503 thường dân, trong đó đa số là phụ nữ, trẻ em và người già của làng Sơn Mỹ, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi.

Các vụ việc được chứng minh trong hồ sơ có thể kể đến: 7 vụ thảm sát từ 1967 đến 1971, trong đó có ít nhất 137 dân thường bị giết; 78 vụ tấn công khác nhau vào những người không tham chiến, trong đó ít nhất 57 người bị giết, 56 người bị thương và 15 vụ cưỡng hiếp; 141 vụ tra tấn những người tình nghi hoặc tù binh chiến tranh.

Mặc dù không phải là một sự giải thích đầy đủ nhất về những tội ác chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam nhưng tài liệu được giải mật lần này là một tập hợp đồ sộ nhất được công bố từ trước tới nay với khoảng 9.000 trang, trong đó bao gồm cả những tài liệu điều tra, xác nhận của các nhân chứng và báo cáo cho chỉ huy quân sự ở cấp cao nhất. Theo tài liệu này, các vụ tấn công nhằm vào thường dân Việt Nam đã được lặp lại nhiều lần. Hàng trăm lính Mỹ, trong các cuộc trả lời phỏng vấn của các điều tra viên và những lá thư gửi cấp trên, đã miêu tả về một bộ phận binh lính và chỉ huy hung bạo, tàn ác, những kẻ sẵn sàng giết người, cưỡng hiếp và tra tấn. Việc ngược đãi không giới hạn trong một vài đơn vị tồi tệ nào mà chúng được phát hiện thấy ở tất cả các sư đoàn lính Mỹ hoạt động tại Việt Nam.

Các nhà điều tra đã xác định được bằng chứng chống lại 203 lính Mỹ bị cáo buộc giết hại dân thường Việt Nam hoặc tù binh. 57 người trong số họ đã bị đưa ra tòa án quân sự và 22 người đã bị kết án. 14 người đã nhận án từ 6 tháng đến 20 năm nhưng hầu hết đều được giảm án đáng kể trong phiên phúc thẩm. Nhiều vụ việc khác đã bị đóng lại vô thời hạn. 

Ngoài 320 vụ việc được xác minh, hồ sơ còn có những tài liệu có liên quan đến hơn 500 hành động tàn ác mà các điều tra viên chưa thể chứng minh hoặc không được quan tâm đến.

Trung Hà
(Theo LA Times, Baltimore Sun)