Các quốc gia hàng đầu trong công nghệ hạt nhân - Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh và Pháp - cùng với những nước khác đã chính thức áp dụng Sáng kiến toàn cầu về chống khủng bố hạt nhân trong cuộc họp kéo dài từ 30 - 31.10 tại Rabat, Morocco. Sáng kiến này đã được lãnh đạo Nga và Mỹ giới thiệu trong cuộc họp các nước phát triển G-8 tại Nga hồi tháng 7. Đây cũng là lần đầu tiên một nước Ả Rập là Morocco đã tham gia vào chương trình trên do Nga và Mỹ dẫn đầu, nâng tổng số thành viên tham dự lên 13 nước. Các thành viên khác gồm: Úc, Canada, Đức, Ý, Nhật Bản, Kazakhstan, Thổ Nhĩ Kỳ. Tựu trung, nội dung của hội nghị nhằm cung cấp các chỉ dẫn cần thiết để truy tìm các nguyên vật liệu có tính phóng xạ, đảm bảo sự an toàn của các cơ sở hạt nhân và chống buôn lậu nguyên liệu hạt nhân.
Mặc dù bất đồng về vấn đề hạt nhân của Iran, Nga và Mỹ đã cùng nỗ lực hợp tác nhằm ngăn chặn vũ khí hạt nhân lọt vào tay của các băng nhóm khủng bố. Một quan chức ngoại giao phương Tây đánh giá hội nghị là minh chứng quan trọng cho sự hợp tác giữa Moscow và Washington trong một lĩnh vực mà trước đây 2 cường quốc này chưa bao giờ có cùng quan điểm. Hội nghị kết thúc sau khi các nước tham gia ký kết 2 hiệp định về những quy tắc và các điều kiện tham khảo. Mặc dù chi tiết chưa được công bố, nguồn tin riêng của AP cho biết các thành viên sáng lập hy vọng có thể ngăn chặn được khả năng khủng bố hạt nhân bằng cách tăng cường phong tỏa tài chính của băng nhóm khủng bố và cải thiện việc bảo vệ các nguồn nguyên liệu phóng xạ. Một điều đáng chú ý ở đây là hội nghị trên đã thiếu sự hiện diện của 2 quốc gia sở hữu hạt nhân tại Nam Á, Ấn Độ và Pakistan. Không biết sự vắng mặt trên có làm ảnh hưởng đến tiến trình hợp tác chống khủng bố hạt nhân toàn cầu hay không?
Cùng ngày, Hãng AP đưa tin Giám đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) M.ElBaradei đã lên tiếng thúc giục các quốc gia trên thế giới thông qua một kế hoạch mới về sử dụng năng lượng nguyên tử trên diện rộng. Theo ông, đây là điều bức thiết hiện nay vì năng lượng nguyên tử trở thành một sự lựa chọn quá hấp dẫn trong lúc cơn khát năng lượng toàn cầu mỗi lúc một tăng. Hiện có đến 16 trong tổng số 28 lò phản ứng đang được xây dựng thuộc về các nước đang phát triển. Ông ElBaradei cho rằng các quy định mới cần bảo đảm sự an toàn cần phải có khi xây dựng nhà máy hạt nhân và tôn trọng triệt để Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân, cũng như cho phép IAEA thanh tra mà không cần báo trước. Bên cạnh đó, cần phải đẩy nhanh tiến trình giải trừ vũ khí hạt nhân trên toàn cầu.
Hưởng ứng lời kêu gọi của Giám đốc IAEA, đại diện ngoại giao của Iran tại LHQ M.Yazdi cho biết Tehran có quyền sở hữu công nghệ hạt nhân vì mục đích hòa bình và sẵn sàng quay lại bàn đàm phán. Tuy nhiên, Tổng thống M.Ahmadinejad tái khẳng định sẽ đáp trả một cách xứng đáng nếu LHQ áp dụng các biện pháp trừng phạt nước này.
Thụy Miên
Bình luận (0)