Giới chức Mỹ từng nhiều lần chỉ trích về chính sách quân sự của Trung Quốc, trong đó đặc biệt nhấn mạnh vào các vấn đề ngân sách quốc phòng, phát triển vũ khí mới... Tại Hội nghị an ninh châu Á năm 2005, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ lúc đó là D.Rumsfeld nói rằng việc Trung Quốc tăng cường tàu chiến, tên lửa, tàu ngầm... có thể gây mất cân bằng an ninh cho châu Á. Đầu năm nay, khi Trung Quốc thử tên lửa diệt vệ tinh, Mỹ cũng chỉ trích nặng nề. Báo New York Times hôm qua cho biết một báo cáo do Lầu Năm Góc công bố vào tuần trước khẳng định Trung Quốc đã không ngừng hiện đại hóa vũ khí, điều mà Mỹ lo ngại sẽ đe dọa các căn cứ và tàu của họ ở Thái Bình Dương. Báo cáo còn cảnh báo rằng Trung Quốc đang hoàn thiện vũ khí không gian, thể hiện rõ qua vụ thử tên lửa diệt vệ tinh vào tháng 1.2007, và Bắc Kinh cũng đang chuyển tên lửa đạn đạo tầm xa từ các bệ phóng cố định dưới lòng đất lên dàn phóng di động trên mặt đất và gắn trên tàu ngầm.
Xuất phát từ lo ngại trên, trong chuyến đi dự Hội nghị an ninh châu Á năm nay, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ R.Gates đã kêu gọi Bắc Kinh nên minh bạch hơn trong vấn đề quân sự. Trái với sự cứng rắn của người tiền nhiệm Rumsfeld, ông Gates tỏ ra nhã nhặn đôi phần: "Tôi tin là có cơ sở để lạc quan về quan hệ Mỹ - Trung". Hãng tin AP dẫn lời ông Gates nói rằng cần phải có đối thoại về quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc để xây dựng niềm tin. Phó tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc Chương Tâm Sinh cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải trao đổi thông tin giữa hai quốc gia. "Chúng tôi sẽ thành lập đường dây nóng về quân sự. Trong cuộc đàm phán quân sự Trung - Mỹ vào tháng 9 tới, chúng tôi sẽ chốt lại vấn đề". Ông Chương cũng trấn an Mỹ khi nói rằng Trung Quốc sẽ không bao giờ là nước sử dụng vũ khí hạt nhân trước để chống lại nước khác, tức là sẽ không áp dụng chính sách "tiên hạ thủ vi cường".
Có thể nhận thấy rằng cả Mỹ và Trung Quốc đều không muốn duy trì không khí căng thẳng. Tuy nhiên, từ sự dịu giọng nói trên đến việc giải tỏa bất đồng là một chặng đường rất dài. Có thể thấy rõ điều này trong phát biểu của ông Chương Tâm Sinh hôm 2.6. Bên cạnh nỗ lực xây dựng niềm tin, ông Chương còn nói rằng Trung Quốc đang lo ngại về khả năng Nhật - Mỹ triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa chung tại châu Á, một bước đi có thể khiến khu vực mất ổn định. Ông nói rằng Trung Quốc sẽ phản đối quyết liệt nếu lá chắn tên lửa này liên quan tới Đài Loan. Ông cũng bác bỏ báo cáo về quân sự Trung Quốc do Lầu Năm Góc công bố tuần trước. Theo báo cáo, nguồn tin tình báo Mỹ cho rằng chi phí quân sự của Trung Quốc năm 2007 vào khoảng 85 tỉ tới 125 tỉ USD, trái với thông tin mà Trung Quốc công bố hồi tháng 3 rằng nước này có thể tăng ngân sách quốc phòng từ 17,8 tỉ lên 45 tỉ USD trong năm 2007. "Bản báo cáo đó không đáng tin cậy", ông Chương nói.
Về phía Mỹ, sự dịu giọng của Bộ trưởng Gates trong vấn đề quân sự Trung Quốc còn có một mục đích khác. Đó là Mỹ không muốn vấn đề này làm loãng không khí tại Hội nghị an ninh châu Á 2007. Washington muốn tận dụng sự kiện này để kêu gọi các nước ủng hộ họ về nhiều chủ đề khác, trong đó đặc biệt nổi bật là cuộc chiến chống khủng bố, vấn đề Afghanistan, Iraq, các chương trình hạt nhân của Iran, CHDCND Triều Tiên. Từ đó, có thể thấy bất đồng giữa Washington và Bắc Kinh là đề tài sẽ còn được bàn đến nhiều trong tương lai.
Đỗ Hùng
Bình luận (0)