Gặp lại người khám phá bí mật trinh nữ hoàng cung

Viên thuốc "2 trong 1"

Cách đây vừa tròn hai năm, sau khi Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) chính thức cho phép thuốc Crila (sản phẩm chiết xuất toàn phần từ lá cây trinh nữ hoàng cung) lưu hành tại VN, Thanh Niên đã từng có loạt bài giới thiệu thông tin rất vui này cho những người đàn ông đứng tuổi - đang đối mặt với các triệu chứng mà khoa học gọi là "phì đại lành tính tuyến tiền liệt".

Cũng cần nhắc lại, lúc bấy giờ mặc dù dân gian từ lâu đã chấp nhận trinh nữ hoàng cung như là vị thuốc chữa u tuyến vú, u xơ tử cung... ở phụ nữ và cũng từng có một đề tài nghiên cứu cấp bộ mang tên "Đánh giá hiệu quả, độ an toàn và khả năng chấp nhận thuốc trinh nữ hoàng cung trong điều trị u xơ tử cung" do Phó giáo sư - tiến sĩ Nguyễn Đức Vy cùng các cộng sự của ông tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương tiến hành, được Hội đồng Khoa học công nghệ nghiệm thu, nhưng Crila cũng chỉ mới được phép đưa ra chỉ định trên bao bì: "Điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Giảm các triệu chứng của bệnh phì đại lành tuyến tiền liệt (đi tiểu khó, đi tiểu nhiều lần vào ban đêm)".

Mãi đến đầu tháng 10.2007, Hội đồng Khoa học công nghệ nghiệm thu chính thức của Bộ Y tế (do Giáo sư - tiến sĩ Phạm Thanh Kỳ làm chủ tịch) sau khi kết luận đề tài do Phó giáo sư - tiến sĩ Vương Tiến Hòa chủ nhiệm đạt mức xuất sắc, mới nhất trí đề nghị Bộ Y tế cho phép bổ sung chỉ định điều trị đối với thuốc viên Crila cho các bệnh nhân u xơ tử cung.

Một thành tựu lớn

Nhìn lại chặng đường dài của nền y học VN, có lẽ không riêng gì các nhà khoa học tâm huyết mà ngay cả những thầy thuốc bình thường cũng không khỏi trăn trở, khi mà phần lớn thuốc trị bệnh cho người dân đến thời điểm này vẫn phải mua của nước ngoài. Đặc biệt đối với hai loại bệnh "nhạy cảm" ở cơ quan sinh sản của hai giới như chúng tôi vừa đề cập, nếu chọn cách điều trị "thượng sách" là bằng nội khoa (tức uống thuốc), thì vẫn không tránh khỏi những khó khăn nhất định. Trong số 5 nhóm thuốc có mặt trên thị trường dùng cho phì đại lành tuyến tiền liệt thì có hai viên được coi là không có tác dụng phụ vì được sản xuất từ thảo dược, nhưng công dụng cũng chưa khả quan. Đối với u xơ tử cung, thuốc dùng cũng có giới hạn nên nhiều trường hợp nữ bệnh nhân đã phải chấp nhận hy sinh chức năng làm mẹ của mình.

Mùa ra hoa của trinh nữ hoàng cung - ảnh: V.K

Nhưng trinh nữ hoàng cung không phải là một loại cây độc lập mà có cả "tập đoàn" na ná giống nhau. Tiến sĩ Trâm cũng từng mất nhiều năm tháng đau đầu với bí mật này và phải thuê các chuyên gia ở Viện Di truyền nông nghiệp (thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) "nghiên cứu đa hình tập đoàn trinh nữ hoàng cung" để phân biệt bằng nhãn quan khoa học. Và hiện nay, với tư cách là Chủ nhiệm nhiệm vụ "Nghiên cứu khả năng kích thích hệ miễn dịch chống ung thư của các alcaloid và flavonoid được chiết xuất từ cây trinh nữ hoàng cung để sử dụng làm nguyên liệu sản xuất thuốc hỗ trợ điều trị ung thư" (là một trong 46 nhiệm vụ hợp tác quốc tế về nghiên cứu khoa học và công nghệ theo Nghị định thư bắt đầu từ năm 2007 của Chính phủ), bà lại cùng các cộng sự tâm huyết tiếp tục lên đường sang Sophia để khám phá những bí mật còn lại của cây thuốc quý này.

"Chúc mừng và hoan nghênh"

Từ lâu, các nhà khoa học đã biết rằng phì đại lành tính tuyến tiền liệt ở nam giới và u xơ tử cung ở phụ nữ đều do rối loạn nội tiết gây ra. Và nếu như phì đại lành tính tuyến tiền liệt thường gặp ở nam giới sau tuổi 40 thì u xơ tử cung cũng có thể "viếng thăm" các quý bà từ độ tuổi 35. Tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương, một công trình khoa học cho biết mỗi năm phải tiến hành phẫu thuật cho khoảng 1.000 trường hợp u xơ tử cung, tiếp nhận khám và điều trị ngoại trú cho khoảng vài ngàn trường hợp khác. Ngay cả ở một đất nước có nền y học hiện đại như Mỹ, hằng năm các bác sĩ vẫn phải ngậm ngùi cắt bỏ đi chừng... 300.000 tử cung của phái đẹp và phải mổ xẻ, bóc tách khối u cho khoảng 2 vạn chị em khác...

Khi hay tin Crila một lần nữa đã vượt qua được những kiểm tra lâm sàng ngặt nghèo để trở thành viên thuốc có khả năng điều trị thứ bệnh "nhạy cảm" cho cả hai giới, một chuyên gia hàng đầu về liệu pháp chống ung thư của Mỹ đã lập tức có mặt tại VN. Sau cái bắt tay với nữ tiến sĩ của VN, ông khẳng định công trình nghiên cứu và sự cố gắng của bà sẽ giúp cho nhiều người trong tương lai.

Thuốc Crila - chiết xuất toàn phần từ lá cây trinh nữ hoàng cung mới ra lò - ảnh: V.K

Trở lại với sự kiện này ở Bộ Y tế hôm 1.10, với tiến sĩ Trâm có lẽ đó cũng là một ngày trọng đại mà bà đã từng hình dung và mong đợi suốt gần 2 thập kỷ qua, để chứng kiến một hội đồng khoa học tầm cỡ tiến hành thủ tục trao thêm "vương miện" cho "đứa con" của mình. Thực tế là ngay khi mở đầu lời kết luận, Chủ tịch Phạm Thanh Kỳ đã thay mặt hội đồng "chúc mừng và hoan nghênh" sự cố gắng nỗ lực của bà (với tư cách là tác giả viên nang Crila) cùng Phó giáo sư - tiến sĩ Vương Tiến Hòa (với tư cách là người chủ nhiệm đề tài nghiên cứu lâm sàng cấp bộ) trong việc nghiên cứu, phát triển và đưa ra sản phẩm hữu ích từ nguồn dược liệu trong nước nhằm phục vụ sức khỏe cho cộng đồng.

V.K - L.C