Thuốc Bắc, thuốc Nam

Bác sĩ Trần Danh Tài - Chủ tịch Hội Đông y Lâm Đồng cho biết, nói một cách đơn giản thuốc Bắc là thuốc được đưa từ phương Bắc (ý nói nước Trung Quốc) vào nước ta; còn thuốc Nam là thuốc được thu hái và chế biến tại nước ta (Việt Nam). Nhưng thuốc tốt, nghĩa là phải có tác dụng chữa bệnh. Thuốc Bắc hay thuốc Nam dù đắt hay rẻ mà không có tác dụng chữa bệnh, gây nguy hại cho người bệnh đều không tốt. Ví dụ: Sâm Cao Ly (của Triều Tiên) hay Hồng sâm (của Trung Quốc) là những vị thuốc quý và đắt tiền thật sự. Nhưng ở một bệnh nhân đang bị tiêu chảy hay sốt cao mà dùng thì bệnh sẽ nặng hơn thậm chí còn nguy hiểm đến tính mạng. Còn cỏ mực là thứ mọc hoang ở mọi nơi, chỉ cần một vẹn tay (khoảng 100 gr) có thể cứu được một bệnh nhân băng huyết...

Theo bác sĩ Trần Danh Tài, Đông dược nói chung (kể cả thuốc Bắc và Nam) hầu hết đều sử dụng thảo mộc. Mà cây cỏ mọc ở xứ sở nào, địa phương nào thì phù hợp với con người (kể cả động vật) ở xứ sở đó, địa phương đó hơn, có tác dụng chữa bệnh tốt hơn. Trong Cổ học tinh hoa ứng đối, giữa  sứ thần nước Tề và vua nước Sở có một câu chuyện rất lý thú. Câu chuyện đại ý là: vua Sở muốn làm nhục sứ thần nước Tề nên đã dùng một người giả là dân nước Tề vu cho anh ta tội ăn cắp và hỏi sứ thần nước Tề rằng: tại sao người nước Tề lại hay ăn cắp như vậy? Sứ thần trả lời rằng: "Thần trộm nghĩ: cây quýt ở phương Nam thì ngọt, đưa lên phương Bắc trồng lại chua. Người nước Tề vốn nhân từ, hiền lành, sang nước Sở lại phạm tội ăn cắp. Đó chẳng qua do thủy thổ mà ra cả". Thật chí lý.

 Vị danh y Tuệ Tĩnh của nước ta trước đây (người đã được triều đình nhà Minh mời sang để trị bệnh cho vua Minh) đã có một câu nói rất nổi tiếng: "Nam dược trị Nam nhân" cho đến nay vẫn là một phương châm bất hủ về quan niệm dùng thuốc của nhân dân ta.

Khi có bệnh phải dùng đến thuốc thì không nhất thiết cứ phải là thuốc Bắc. Thuốc Bắc đắt (gấp nhiều lần so với thuốc Nam) mà nhiều khi chưa chắc là thuốc Bắc thật sự vì một số người đã lợi dụng tâm lý của người bệnh nên "biến" thuốc Nam thành thuốc Bắc. Người bệnh uống thuốc Nam lại phải trả tiền thuốc Bắc. Thuốc hay (tức là chữa được bệnh), hoặc không hay (tức là không chữa được bệnh) là tùy thuộc vào trình độ, khả năng, kinh nghiệm của thầy thuốc và chất lượng của thuốc. Nhiều khi chỉ cần sử dụng mấy thứ cây cỏ xung quanh nhà hoặc mua một số vị thuốc Nam, không đáng bao nhiêu tiền nhưng lại chữa được bệnh.

Bảo Trân