Tôi bảo: "Để đi mua". Nó gạt ngay: "Thế cũng được. Có gì dùng nấy khỏi mất công". Rồi nó chu mồm, hớp từng ngụm nhỏ, tỏ ý hài lòng. Cũng đã biết chừng, tôi súc rửa sạch sẽ bình trà và châm nước sẵn. Nó thích trà ở chỗ tôi - trà Bàu Cạn - thích những tách cà phê pha sữa ở chỗ tôi - sữa calci - thích những buổi chiều có tôi cùng với sự im lặng.
Bình thường tôi là một người nói nhiều, giỡn đùa nhiều, tếu táo nhiều. Tôi vẫn thế khi còn bé, lúc trưởng thành và ngay cả bây giờ. Cũng đã có lắm người góp ý nhưng tôi không thích thay đổi. Mình là thế thì cứ thế, chả việc gì. Chỉ riêng với nó, tôi khó thể lên tiếng. Đó là điều trên ba mươi năm kết bạn với nhau, tôi không sao hiểu được.
Nó vào course Chí Linh của thầy Minh học, sau tôi mấy hôm. Cái tướng nó chỉ nhìn cũng đủ thấy ngại. Tóc ít và xơ. Môi thâm. Da đen. Ngay hôm đầu nó đã đánh nhau trong lớp vì bị trêu chọc. Cái thằng bị nó nện một trận tơi bời là em ruột thầy Minh. Bọn con gái trong lớp đứng về phía thằng này. Tôi đứng về phía nó. Thầy Minh đuổi nó ra khỏi lớp và tôi ôm vở theo sau. Hai đứa đi im lặng. Ra tới biển nó hỏi tôi: "Mày có muốn uống nước mía không?". Tôi bảo: "Có". Nó nhìn tôi lâu lâu và tôi chợt nhận ra nó có một ánh nhìn hiền hậu chứ không hề hung dữ như lúc mới ngó thoáng qua. Năm ấy chúng tôi vừa tốt nghiệp cấp hai, đang nghỉ hè, phải học thêm để bắt đầu cho niên khóa mới.
Mùa hè đó, suốt mấy tháng liền, thay vì ở course Chí Linh, tôi ngồi nơi xe nước mía ngoài biển. Gia đình tôi đâu biết gì vì còn mải bán buôn. Dĩ nhiên tôi ngồi với nó và dĩ nhiên tôi im lặng.
Chơi với nhau được một năm, nó nói với tôi: "Ba tao đi tập kết". Thấy tôi tỉnh bơ, nó gặng lại: "Mày không ngạc nhiên à?". Tôi cười. Tôi đọc tạp chí Đối diện, Trình bày..., thuộc làu thơ phản chiến của Thái Ngọc San, Ngô Kha..., ngày nào cũng hát say sưa Ca khúc da vàng của Trịnh Công Sơn và xem điều nó tiết lộ là rất bình thưòng. Có chăng là sự cảm động. Không phải sao? Nó đã dám tin tôi trong khi người khác thì không. Ngày xưa cũng thế và bây giờ cũng thế. Hẳn do tôi đã cà tửng và bông phèng quá nhiều. Hẳn do tôi đã không biết im lặng. Đâu phải ai cũng là nó?
Tôi đậu tú tài I.B.M ngay lần thứ nhất. Nó rớt cả hai đợt và ra chợ bán hàng khô với mẹ. Suốt một năm ở Sài Gòn, tôi chơi với đủ loại bạn và vẫn hay nói, lắm khi nói trật chìa và bậy bạ. Đủ để nhớ nó quá thể và thèm những lúc được im lặng. Tết tôi về. Tháng chạp đẹp. Biển chiều đẹp. Mùa đông tỉnh lẻ đẹp. Cái xe nước mía cũng đẹp. Tôi ngồi bên nó trên cát ẩm và lạnh run. Im lặng. Nhìn mắt nó ánh những tia hiền lành và nghe nó nói chầm chậm, từ từ. Giọng cứ như là buồn ngủ. Nó nói về chợ búa, việc bán buôn, các loại đồ khô cùng giá cả... Tôi muốn nói về những giờ ở giảng đường, quán xá, những theo đuổi khùng khùng của lũ bạn trai, những đỏng đảnh ngu ngơ của tụi bạn gái... nhưng tôi không kể. Về với nó tôi chỉ muốn im lặng.
Giải phóng. Ba nó về. Được mấy tuần nó mới đến nhà cho tôi biết, với cái má bên trái còn in cả năm đầu ngón tay. Nó nói: "Ba tao hiền, rất tội, nhưng cha con không sao hiểu được nhau. Do khác đủ thứ. Biết sao giờ?". Thấy tôi nhìn má bên trái của nó chằm chặp, nó giải thích là do thấy nó rảnh là vớ mấy quyển tiểu thuyết xuất bản trước năm bảy lăm đọc mải miết, nên ba nó ngứa mắt. Ba nó nói những thứ sách đó toàn loại văn chương đồi trụy, bịnh hoạn. Cấm. Nó đã không nghe lại ương ngạnh thách đố, trêu ngươi. Ba nó dằn không được. Thế là "bốp". Cái tát không đau nhưng làm đổ vỡ hình ảnh về một người cha lý tưởng mà nó đã nuôi dưỡng, ấp ủ trong tâm hồn ròng rã trên hai mươi năm trời. Khi nó nói với tôi như vậy, tôi hết còn im lặng nổi, phản ứng ngay:
- Còn ba mày? Hình ảnh đứa con gái ngoan hiền, dịu dàng trong ông ấy không bị đổ vỡ chắc? Tao nói thật, tao mà có một đứa con gái... láo cỡ mày...
- Thì mày làm gì?
- Tao sẽ... Tao sẽ tát cho tới khi nào... móp mặt mới thôi.
Không ngờ nó giơ cái mặt của mình ra, trừng mắt, trề môi khiêu khích: "Thì mày tát đi. Tát đi. Dù tao chẳng phải con mày...". Chắc nó không ngờ tôi tát thật. Tát rất nhiệt tình. Tát cật lực. Khổ quá. Tát mãi, tay tôi đau nhừ mà mặt nó vẫn không chịu... móp, để rồi đang ở phòng tôi, tại nhà tôi, mà chính tôi chứ không phải nó, đành phải bỏ đi. Đủ hiểu nó lì tới cỡ nào và tôi thì sĩ tới đâu.
Tôi sĩ tới mức cắt đứt giao du với nó, suốt hai mươi lăm năm trời sau đó và nó lì tới mức không thèm tìm gặp tôi cũng bằng ấy thời gian - từ giữa năm bảy lăm cho đến cuối năm chín chín - dù tôi rất thương nó, luôn dõi theo nó, biết rất rõ cuộc sống của nó, và bằng linh cảm của mình, tôi hiểu, đối với tôi nó cũng vậy. Đằng đẵng một thời gian dài. Từ hai mươi tuổi, cho đến khi bốn lăm, mà vẫn giữ riết một lối cư xử với nhau kỳ quặc đến dường ấy. Thật là chẳng giống ai.
Không ngờ được cuộc sống của tôi và nó lại có nhiều điểm chung đến thế: sống nhiều nơi nhưng sau rốt vẫn là thành phố này, làm nhiều nghề, gặp nhiều tai ương, bất trắc... Tóm lại là rất long đong. Dường như chúng tôi chỉ có một điểm khác nhau duy nhất, là tôi có một cuộc hôn nhân bình thường như mọi người mà nó thì không. Thi thoảng ở ngoài phố hay một nơi nào đó với chồng, tôi có thấy nó đi cùng con trai. Chỉ cần thấy là đủ cho lòng nôn nao. Con trai của nó, sao mà đẹp đẽ kháu khỉnh đến thế! Tôi có ý nghĩ mình đã quen biết cháu, từ hồi thằng nhỏ còn nằm trong bụng mẹ, khi mà nó vác cái bầu ngang nhiên ra phố, coi thiên hạ chẳng ra cái quái gì, dù cái bầu của nó, chuyện tình ái của nó là một scandal ở cái thành phố nhỏ bé này.
Lúc nó sinh, được một người quen báo tin, tôi đã tới khoa sản để thăm. Lần đầu tôi có trọn vẹn cảm giác lo âu, nôn nóng của sự mong mỏi đợi chờ, khi đứng lấp ló bên ngoài và mừng vui đến ứa nước mắt khi nghe tiếng trẻ khóc. Vậy là nó đã làm mẹ - làm mẹ khi đã qua tuổi bốn mươi. Tôi chờ cô y tá bế cháu bé ra, nhìn thằng nhỏ, hỏi thăm và gửi quà cho hai mẹ con, rồi lặng lẽ bỏ về. Vừa lúc cái xe đẩy nó trờ ra hành lang. Vậy là chúng tôi không kịp trông thấy nhau. Vậy là thêm một lần nữa, tôi mất cơ hội gặp lại nó và làm hòa. Thêm một lần nữa sau hồi nó bị tai nạn xe cộ, làm đám cưới rồi ly dị ngay. Rồi nó cất lại nhà, ba mất, bể hụi, sang cửa hàng, và bị đánh ghen... Lần này, khi nó sinh con lần đầu và biết đâu là lần duy nhất, tôi vẫn là người đứng bên ngoài những sự cố, những dấu mốc, những thăng trầm, những đau khổ sướng vui... của bạn tôi, với những sẻ chia lặng thầm và đơn lẻ. Làm sao nhỉ, khi tôi đã như thế mà nó lại không chịu khác đi?
Suốt cả buổi chiều, như bắt được mạch cảm xúc, tôi cắm cúi bên trang viết, mê say đến nỗi không hay biết gì chung quanh, và bỗng giật mình khi ngước lên, bắt gặp ai đó đứng lù lù ngay cửa phòng mình, từ khi nào chẳng rõ. Lúc đó khoảng năm giờ. Đang là cuối đông, trời mau tối. Nhà ngoài chưa bật đèn. Phòng tôi cũng vậy. Chỉ có duy nhất cái đèn nơi bàn viết là sáng. Tôi vội đứng dậy đi ra nhưng chưa kịp tới cửa, thì cả con người ấy đã đổ ập vào tôi và khóc nấc lên. Tôi nhận ra nó ngay. Tim bỗng nhói lên, đập mạnh. Tôi đỡ nó vào giường. Nó níu chặt lấy tôi và càng khóc dữ dội hơn.
Con trai nó đã mất vì một cơn sốt ác tính nghiệt ngã. Bác sĩ đã làm tất cả để cứu mạng thằng nhỏ nhưng không thể. Trong cơn hoảng loạn nó đã cầu xin đủ các đấng linh thiêng, hết thảy các loại oan hồn uổng tử mà nó biết - cầu xin thống thiết - vậy mà con nó vẫn chết. Ba ngày qua, đối với nó, thật là dễ sợ. Có những lúc nó tưởng mình không thể vượt qua được mất mát này, đớn đau tận cùng này. Ngày mở cửa mả, nó ngồi suốt buổi sáng và buổi chiều bên con, rồi rời nghĩa trang, đi lang thang cùng khắp. Không dừâng được trong nó nỗi khát khao được tìm đến tôi, để kể lể và khóc lóc cho thỏa thuê.
Nó nói và tôi im lặng. Cứ như là ngày xưa, cách đây đã hai mươi lăm năm trời. Nhưng sự im lặng trước đây là nỗi im bình thường - bởi không ưng nói - còn im lặng bây giờ là sự im lặng chết điếng. Nghẹn cứng. Tắt cả tiếng, cả lời. Nó kể nhiều chuyện về thằng con trai đẹp như thiên thần. Về sự ngăn nắp và những ương ngạnh của cậu bé. Về những cái đáng yêu và bao điều vô lối. Về sinh nhật thứ năm vừa rồi. Một sinh nhật được tổ chức rất to, vì cuộc sống của mẹ con nó đã thật sự ổn định, khá giả. Nó kể, để có thằng con trai đó, nó đã bước qua dư luận, vượt bao thử thách. Đã phải giành giựt, tính toán, mưu mô... Để có, để giữ và để mất.
Những lời của nó bén sắc, tựa như lưỡi dao, cứa vào lòng tôi những vết thương sắc ngọt. Tai tôi có khi như ù đặc bởi bị nhấn chìm tới tấp bằng những thanh âm được gọi là tiếng nói phát đi từ nó, khởi đi từ nó: "Tại sao lại thế này chứ? Tại sao lại oan khuất dường này, bất công dường này? Con trai tao là tất cả cuộc đời tao. Trên hai mươi năm trời, từ lúc biết buồn là gì, cô đơn là gì, tao đã phải lầm lũi, lẻ loi... Trống trải lắm mày ơi! Hụt hẫng lắm mày ơi! Để rồi khi có con, tao mới hiểu ra rất muộn màng. Cuộc sống hay ho như thế và đời tao ý nghĩa như thế. Vậy mà... Tại sao điều tốt lành nhất, hạnh phúc nhất, thiêng liêng nhất, là con của tao, lại nỡ bỏ tao mà đi". Nó ngồi bật dậy, gào lên: "Tại sao? Tại sao? Tại sao?". Tiếng gào thét bi thương ai oán làm sởn da gà, rợn tóc gáy. Tôi thoáng rùng mình, hốt hoảng nhận ra không còn một ánh nhìn hiền lành nào trong đôi mắt của nó, vốn đã có vẻ hung dữ.
Đêm đó nó ở lại, khoanh tròn người ngủ mệt trong sự tơi tả và tiều tụy đến tận cùng. Tôi thức suốt đêm, nhìn bạn mình mà trào nước mắt. Thương nó. Thương cho một tình thân cũ được nối kết lại, trong hoàn cảnh tội nghiệp trớ trêu dường này. Không ít lần, tôi phải ráng kìm mình, để khỏi bật khóc và rên rỉ: "Sao lại có thể khốc liệt đến thế? Con trai nó là tất cả những gì tội lỗi nhất mà thanh khiết nhất. Là những gì tối tăm nhất mà sáng láng nhất. Là những gì đớn hèn nhất mà huy hoàng nhất. Là sóng gió mà cũng là bình yên mà cuộc đời đã mang đến cho nó. Sao nỡ lấy lại? Sao nỡ tước đoạt? Sao nỡ...".
***
Từ chiều đó, nó bắt đầu ghé lại chỗ tôi khi từ cửa hàng ở chợ về nhà. Sau cả ngày tất bật với việc bán buôn và trước một đêm rảnh rang quạnh quẽ từ niềm thương nhớ con ăm ắp, nó đến và ngồi lại bên tôi. Đôi khi nó nói: "Ngồi với mày tao hết điềm tĩnh nổi". Thi thoảng nó nói: "Ngồi với mày cơn điên bùng lên trong tao, một chút, rồi tắt ngay". Có chiều nó khen cái im lìm của tôi. Có chiều nó chê cái lẳng lặng của tôi. Thật chẳng còn biết đường nào mà lần, nhưng tôi thấy nó mở miệng được là bụng mừng. Nó nói được là tốt. Chửi rủa, lăng nhục, phẫn nộ... càng tốt hơn. Đập phá cái gì đó càng tuyệt vời. Nhưng đừng đập dàn máy ở nhà, vì tôi mê nhạc. Tôi thích nghe hòa tấu những sớm mai và khi khuya khoắt, cho đầu óc đỡ căng vì đủ thứ áp lực, những lúc chữ nghĩa, ý tưởng bỏ đi đâu đó, gọi lạc giọng cũng chẳng thấy tăm hơi. Không đập dàn máy nhưng cũng đừng đập máy vi tính. Còn thì cứ việc: tủ, bàn, TV, chén dĩa, quạt,...
Nhưng chỉ có một lần nó hét lên, là muốn tung hê tất cả, rồi nhìn chăm chăm dưới chân mình và chỉ đá có mấy đôi dép, lại là dép nhựa, nên chẳng hề hấn gì.
Thế là thành lệ. Chiều. Khoảng đấy. Cỡ đấy. Tôi rời khỏi bàn viết, căn phòng nhỏ của mình và thư thả đi pha cà phê, châm trà rồi bưng tất cả ra gian ngoài, chong mắt nhìn về hướng chợ, đợi bạn.
Từ khi con trai mất, nó để xe máy ở nhà, đi bộ. Nó bảo đi bộ, khi lòng đau quá - đau đến phát rồ - chẳng lẽ chạy, thôi thì quắp những ngón chân vào nhau, ghìm chặt. Chứ còn đi xe máy, nổi cơn, rồi lại phóng bừa. "Phải chi mà chết quách được cho khỏe. Chỉ sợ bị thương mà không chết. Tao nhát lắm. Rồi lại hành mày!". Nó nói và không hiểu sao lại nhìn tôi cười vu vơ.
Giá như nó cười ra hồn ra vía tôi đã đỡ xót lòng. Mẹ nó đã mất khi thằng bé con nó vừa ba tuổi. Bà cụ nấn ná để chứng kiến thêm mấy bận lao đao nữa của nó. Để đưa nó đi sinh, nuôi nó nằm cữ, nghe đã đời miệng lưỡi thị phi của người đời rỗi việc và giỡn đùa đả đớt mỗi ngày với thằng con trai nó...
Nhắc đến mẹ, nó khóc ngất, kể không thành lời khiến tôi nghe câu được, câu mất: "...Giá lúc này tao còn mẹ... Có mẹ ngôi nhà đỡ lạnh... Nhìn thằng bé chít khăn để tang bà, thương quá...".
Tôi nghĩ đến căn nhà rộng thênh của nó trước kia, với một bà cụ già trên bảy mươi tuổi, một người đàn bà trung niên trên bốn mươi và một thằng bé mới lên ba. Tôi lại nghĩ đến căn nhà rộng thênh của nó, giờ đây, vào mỗi sẫm chiều, khi nó trở về, mở cửa, một mình trong bóng tối âm âm. Chẳng thiết bật đèn bởi có ưa gì ánh sáng. Chẳng thiết nấu ăn vì một tách cà phê sữa và mấy bình trà cũng đủ làm ngang dạ. Tôi hình dung cảnh nó nằm dài trên giường và nghe đi nghe lại mấy đĩa nhạc thiếu nhi mà thằng con nó vẫn rất ưa hồi trước. Nó nói: "Nghe nhạc của con, tao thấy lòng mình êm xuống. Không muốn sinh sự hay nổi loạn nữa".
Những khi chạng vạng, nhìn cái dáng thất thểu của nó lững thững rời nhà tôi, băng qua ngã tư, quẹo trái và chầm chậm đi về một ngã tư nữa, rồi sang đường và đứng trước ngôi nhà của mình, mở cửa, tôi có thể yên tâm bởi trong đó, nơi một căn phòng, hãy còn những đĩa nhạc thiếu nhi mà con nó không thể mang theo, đành để lại...
Có lần - duy nhất chỉ một lần - tôi nói với nó những suy nghĩ ấy của mình. Nó cãi phăng, bảo: "Nhờ cái sự làm thinh của mày thì có. Với lại chiều tối, lòng chùng, tao chẳng muốn gì. Chỉ muốn được lặng im...".
Truyện ngắn của Nguyễn Mỹ Nữ
Bình luận (0)