Hành động này của Giáo chủ Khamenei cho thấy ông rất cần sự hậu thuẫn của những phần tử bảo thủ, bất chấp cái giá là buộc phải làm phật lòng Tổng thống Ahmadinejad, một đồng minh thân cận của ông, vào thời điểm mà vị giáo chủ quyền lực nhất nước đang bị áp lực chưa từng có sau cuộc bầu cử tổng thống ngày 12.6 vừa qua.
Nhân vật mà Tổng thống Ahmadinejad vừa bổ nhiệm hôm thứ sáu vừa rồi vào vị trí phó tổng thống thứ nhất là ông Esfandiar Rahim Mashai, đã gặp phải sự chống đối quyết liệt từ những vị giáo sĩ và chính khách bảo thủ cực đoan, cho dù ông Ahmadinejad vẫn mạnh mẽ bảo vệ sự chọn lựa của mình. Ông Mashai vốn là sui gia với Tổng thống Ahmadinejad. Con gái của ông Mashai là vợ của con trai Tổng thống Ahmadinejad.
Theo hiến định, Iran có 8 phó tổng thống, nhưng chức vụ phó tổng thống thứ nhất là tối quan trọng, vì chỉ có vị phó thứ nhất là người kế vị chức vụ tổng thống trong trường hợp cần thiết, và là nhân vật chủ tọa các cuộc họp của chính phủ khi tổng thống vắng mặt.
Ông Mashai đã làm cho các nhân vật cứng rắn của Iran tức giận hồi năm ngoái, khi ông là Phó tổng thống phụ trách Du lịch và Di sản Văn hóa, đã tuyên bố rằng, người Iran là bạn của tất cả các dân tộc trên thế giới, kể cả người Israel. Tuyên bố đó của ông Mashai đã bị hơn 200 nghị sĩ quốc hội và giáo sĩ cao cấp ở Iran lên án. Cuộc tranh cãi kéo dài với nhiều áp lực đòi ông Mashai phải từ chức, cho đến khi Giáo chủ Khamenei lệnh cho “khép hồ sơ”.
Trước đó, hồi năm 2007, các giáo sĩ hàng đầu ở Tehran cũng đã lên án Mashai khi ông tham dự một lễ hội ở Thổ Nhĩ Kỳ, nơi có nhiều phụ nữ biểu diễn một vũ điệu truyền thống. Các giáo sĩ bảo thủ đã diễn giải rằng, giáo luật của đạo Hồi nghiêm cấm phụ nữ nhảy nhót.
Theo hiến pháp Iran thì Giáo chủ Khamenei là lãnh tụ tối cao, trên cả 3 nhân vật đứng đầu 3 ngành hành pháp, lập pháp và tư pháp. Là Tổng tư lệnh tối cao của lực lượng vũ trang, ông kiểm soát cả quân đội, cảnh sát và an ninh, và là nhân vật duy nhất có quyền tuyên chiến.
Lãnh tụ tối cao Khamenei cũng là người có quyền bổ nhiệm nhân vật đứng đầu ngành tư pháp, 6 trong số 12 thành viên của Hội đồng Giám sát đầy quyền lực, các vị tư lệnh quân đội và cảnh sát.
Trong khi đó, tổng thống được dân bầu với nhiệm kỳ 4 năm, nhưng muốn được ra tranh cử thì phải được Hội đồng Giám sát chấp thuận trước. Tổng thống hành xử quyền hành pháp, ngoại trừ những quyền hạn liên quan trực tiếp đến lãnh tụ tối cao, nhưng nói chung, Giáo chủ Khamenei là người có tiếng nói quyết định trong tất cả vấn đề ở nước Cộng hòa Hồi giáo này.
Tuyết Linh
Bình luận (0)