Đằng sau vụ thảm sát con tin ở Philippines

Giết người không ghê tay

Sau khi phát hiện thi thể của 24 con tin trong số 40 người bị một nhóm khoảng 100 tay súng lạ mặt bắt cóc trước đó, Thiếu tướng Alfredo Cayton - chỉ huy quân đội địa phương tỉnh Maguindanao, miền nam Philippines - đã cho mở chiến dịch nhằm giải cứu các con tin còn lại. Hiện chưa rõ tính mạng của những con tin được cho là mất tích này.

Vụ việc xảy ra hôm 23.11 khi khoảng 40 người đang trên đường đi ghi danh tranh cử chức tỉnh trưởng tỉnh Maguindanao cho một doanh nhân giàu có của thành phố Buluan (thuộc tỉnh Maguindanao) thì bị các tay súng lạ mặt chặn đường bắt cóc.

Giới chức quân sự Philippines cho hay khoảng 100 tay súng được trang bị tận răng, trong đó có nhiều tên mặc quân phục cảnh sát, đã chặn đoàn xe gồm 3 chiếc của gia tộc đầy quyền lực Mangudadatu tại một chốt kiểm soát ở tỉnh Maguindanao và áp giải những người này đến một khu vực miền núi xa xôi.

Ngay sau đó không lâu, giới chức cảnh sát địa phương đã phát hiện thi thể của 24 con tin, đa số là phụ nữ, tại một vùng núi xa xôi thuộc tỉnh Maguindanao. Sở dĩ có nhiều phụ nữ tham gia chuyến đi này có lẽ là do những người đi trong đoàn nghĩ rằng nếu có nhiều phụ nữ tham gia sẽ giúp tránh được nguy cơ bị tấn công. Thế nhưng, họ đã lầm.

“Chúng tôi tin rằng còn thêm nhiều thi thể đã bị chôn vùi ở đâu đó. Thật không may là vụ thảm sát này xảy ra trước khi binh sĩ nhóm chúng tôi đến đó”, Trung tá Romeo Brawner - phát ngôn viên quân đội Philippines - nói.

Theo giới chức địa phương, nhóm bắt cóc đã ra tay rất dã man khi không ít thi thể đã bị chặt đầu trong khi nhiều thi thể khác không còn tay chân.

Thi thể nạn nhân bên cạnh xe của họ tại hiện trường vụ thảm sát ở tỉnh Maguindanao - Ảnh: Reuters

Mang động cơ chính trị

Hãng tin Reuters dẫn lời giới chức quân sự Philippines cho hay trong số những người thiệt mạng có bà Genalyn Tiamzon-Mangudadatu, vợ của doanh nhân giàu có Ismael Mangudadatu. Ông Ismael Mangudadatu chính là người sẽ ra tranh cử chức tỉnh trưởng tỉnh Maguindanao trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới. Từ đây, dư luận Philippines phần nào hình dung ra vụ thảm sát trên ít nhiều có liên quan tới các cuộc bầu cử địa phương sắp tới.

Bà Tiamzon-Mangudadatu cùng các phụ tá và những người ủng hộ chồng bà đã bị bắt cóc khi đang trên đường đi ghi danh tranh cử cho ông này. Theo Trung tá Brawner, trong số những người bị bắt cóc còn có 20 nhà báo địa phương và một số chính khách có ý định ghi danh tranh cử tại Văn phòng Ủy ban bầu cử của thị trấn Shariff Aguak, thủ phủ tỉnh Maguindanao.

Ông Ismael Mangudadatu cũng khẳng định rằng bà Tiamzon-Mangudadatu và nhiều người thân của mình đã bị sát hại trong vụ thảm sát trên. Doanh nhân này còn tiết lộ rằng bà Tiamzon-Mangudadatu đã gọi điện cho ông ngay khi bị các tay súng bắt cóc. “Bà ấy nói họ đã bị khoảng 100 tay súng chặn lại và sau đó điện thoại bị cắt”, ông Mangudadatu kể lại.

Thị trưởng thành phố Buluan là Ebrahim Mangudadatu, em trai của ông Ismael, cũng đã buộc tội Tỉnh trưởng Datu Andal Ampatuan của tỉnh Maguindanao đã đứng đằng sau vụ thảm sát này, theo báo The Philippines Inquirer.

Được biết, người con trai tên Andal Jr. của ông Datu Andal Ampatuan sẽ ra tranh cử thay cha trong cuộc bầu cử hội đồng địa phương sắp tới. Ông Ampatuan đã tuyên bố từ chức tỉnh trưởng Maguindanao hồi đầu năm nay khi nhiệm kỳ thứ ba của ông sắp kết thúc. Ông này đã giữ chức tỉnh trưởng Maguindanao trong suốt 3 nhiệm kỳ liên tiếp và thường không có đối thủ trong các cuộc bầu cử ở hội đồng địa phương. Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Reuters hồi năm 2007, chính ông Ampatuan tiết lộ rằng mọi người không dám ra tranh cử cùng với ông hoặc các thành viên trong gia đình ông là vì họ biết chắc rằng họ hầu như không có cơ hội thắng cử.

Datu Andal Ampatuan cũng là người đứng đầu một gia tộc đầy quyền lực tại tỉnh Maguindanao. Trong số 22 thị trưởng tại tỉnh Maguindanao, hầu hết là con trai, cháu nội và người thân của ông Ampatuan. Hai con trai của ông Ampatuan cũng đã bị sát hại trong các vụ bạo lực liên quan tới cuộc xung đột giữa các gia tộc trong vùng.

Chính phủ Philippines tăng cường binh lính đến miền nam - Ảnh: AFP

Cảnh sát trưởng tỉnh Maguindanao bị sa thải

Hiện chưa có ai đứng ra nhận trách nhiệm vụ việc này song mọi cặp mắt của dư luận đang hướng về Tỉnh trưởng Ampatuan. Chính một số quan chức quân đội cấp cao Philippines cũng cho rằng có thể các tay súng trên là những người ủng hộ Tỉnh trưởng Ampatuan. Những người này đã ra tay tiến hành vụ bắt cóc nhằm ngăn cản đối thủ của ông này là Ismael Mangudadatu ra tranh cử trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới.

Tổng thống Philippines Gloria Macapagal Arroyo đã lên án vụ việc trên, đồng thời ra lệnh cho các quan chức an ninh hàng đầu của chính phủ trực tiếp điều tra những ai đứng đằng sau vụ việc, hãng tin Reuters cho hay.

Chính quyền Philippines đã sa thải cảnh sát trưởng tỉnh Maguindanao, đồng thời huy động binh lính tới khu vực trên nhằm vãn hồi trật tự. Nhiều chốt kiểm soát cũng đã được thiết lập nhằm giảm cơ hội trả đũa từ những nhóm tổ chức có liên quan.

Người dân ở miền nam Philippines lâu nay đã quá quen với các mối hận thù giữa những gia tộc trong vùng, trong đó nổi bật là mối thù hằn giữa gia tộc Mangudadatus và gia tộc Ampatuans. Nhiều chính trị gia và quan chức được bầu cử ở vùng này thường tự thành lập các nhóm binh sĩ riêng và trang bị vũ khí tận răng cho lực lượng của mình.

Tiến trình bầu cử nhiệm kỳ mới ở Philippines đã bắt đầu từ hồi đầu tháng này với hoạt động ghi danh tranh cử đối với gần 18.000 vị trí ở địa phương và trung ương. Chiến dịch vận động tranh cử sẽ chính thức bắt đầu từ tháng 2.2010 đối với các ứng viên tranh chức tổng thống, phó tổng thống và 12 ghế tại Thượng viện. Đối với bầu cử hội đồng địa phương và bầu gần 300 ghế tại Hạ viện, chiến dịch tranh cử sẽ bắt đầu từ cuối tháng 3.2010. Cuộc tổng tuyển cử ở Philippines sẽ diễn ra vào ngày 10.5.2010.

 Huỳnh Thiềm