Một buổi tối, tôi và Seetoh đến nhà hàng cổ truyền theo giới thiệu của ông Lee Sang-ki. Ông Lee của nhật báo Hankyoreh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Nhà báo châu Á (AJA), không phải xa lạ gì với công luận Việt Nam.
Vài năm trước, Hankyoreh từng hưởng ứng, tham gia chương trình giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam. Và trong bữa tiệc ấy, tôi nhớ Seetoh với kiểu nói năng rất ấn tượng: “Bạn thưởng thức cả một nền văn hóa khi nếm lấy vài món ăn”.
Những “lát cắt” di sản
Cách đây nửa thế kỷ, văn hóa Hàn Quốc bắt đầu tạo sự chú ý trước thế giới sau cơn ngủ dài. Người Hàn Quốc đi đây đi đó, làm việc mọi nơi trên thế giới, và ở đâu họ đặt chân đến, ở đó họ đem theo thực phẩm và văn hóa. Chẳng bao lâu sau, thế giới được chứng kiến nhiều chủng loại xe hơi và điện thoại di động Hàn Quốc. Đặc biệt, những bộ phim truyền hình Hàn Quốc tràn qua châu Á và một phần phương Tây, kiểu như bộ phim Nàng Dae Jang-gum, có thể nói, còn đưa ẩm thực Hàn Quốc trở thành “diễn viên chính”.
Ở Singapore, mọc lên hàng loạt quán ăn đua nhau rao bán những nguyên liệu được dùng để nấu nướng trong Hoàng cung Hàn Quốc. Món Dak Gang-jung (cánh gà chiên cay) có thể làm cho một người trầm tính nhảy cẫng lên được. Món Samgaetang (súp gà nhân sâm) có thể là “người thay thế” hoàn hảo đối với nước uống tăng lực Red Bull.
Ông Roy Choi, một bếp trưởng người Hàn sinh ra ở Los Angeles (LA), lập ra hệ thống KogiBBQ - gồm những toa hàng thực phẩm di động trên đường phố khắp LA. Tuần báo Newsweek đã gọi hệ thống quán di động của ông Choi là “quán virus”, vì tốc độ “lây lan” rộng rãi, các mạng xã hội như twitter và facebook đều loan tin hàng ngày về thức ăn, địa điểm của BBQ.
Tôi chợt nhớ anh Mạc Can, một lần anh đụng đũa nếm thử các món ăn Hàn Quốc. “Món ăn Hàn không đậm đà như hương vị nước mắm Phú Quốc của mình, nhưng thịt mềm và thơm ngon, nhắm miếng thịt bò nướng rồi thì phải chơi thêm hớp rượu sochu thì mới đã !”, anh nói.
Nhạc pop Hàn, phim ảnh, ngành phẫu thuật tạo hình, xe hơi phối hợp cùng với món cơm trộn bibimbap, món bò nướng bulgogi… tạo nên “vòng xoay Hàn Quốc”.
Văn hóa ẩm thực Hàn Quốc có được chiều sâu lẫn bề rộng để hướng đến tương lai. Bạn không chỉ ăn món ăn ngon miệng; mà còn hiểu những “lát cắt” về di sản ẩm thực.
Bản sắc hàng rong
11 năm trước đây, Seetoh bắt đầu chương trình Makansutra. Theo Seetoh, ẩm thực Singapore - với sự pha trộn ảnh hưởng tuyệt hảo của Trung Quốc, Ấn Độ và Mã Lai - xứng đáng có được một chương trình và những cuốn sách giới thiệu nghiêm túc. Seetoh không bao giờ chấp nhận quảng cáo từ các nhà hàng; với quan điểm xử sự này, Seetoh cười bảo: “Tôi được giàu danh tiếng, nhưng… nghèo của cải”.
Cứ 18 tháng một lần, Seetoh lại đưa ra một phiên bản mới cho Makansutra. Mỗi tuần, Seetoh thường bất ngờ đến thăm khoảng 5 người bán hàng rong và một quán ăn, anh “chộp” lấy họ và phỏng vấn. Seetoh là người đi tìm bản sắc hàng rong. Tất cả mọi người, thậm chí cả triệu phú đô la, cũng từng “đụng đũa”, sì sụp tại một số quầy, gánh hàng rong. Có vẻ mọi người đều yêu thích, và ăn hàng rong mỗi ngày.
Nói về bản sắc, Seetoh đưa ra câu hỏi “Bạn sẽ ăn gì, nếu như đây là buổi tối cuối cùng của bạn trên trái đất ?” và tự trả lời: “Có lẽ sẽ là món cháo với một hột vịt muối”. Đó là một trong những món hàng rong đơn sơ mà ấn tượng do có bản sắc riêng.
Ẩm thực, ngôn ngữ của hòa hợp
Thế giới đang ngày càng nhỏ lại, bởi internet làm đổ nhào mọi biên giới xã hội ảo và thực. Nhiều người chuộng thức ăn gọn gàng, nhanh chóng, có lợi cho sức khỏe. Họ muốn thưởng thức văn hóa ẩm thực được dán nhãn và thuận tiện.
Người Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra món lahmajuna - bánh mì nướng nghiền nát mỏng được lấp đầy với rau tươi băm nhỏ, cà chua, dầu ô liu, thịt bò hoặc cừu thái nhỏ. Người Ý dùng nó, đổi tên gọi là pizza, với phó mát trét trên bề mặt, dầu ô liu, sốt cà chua…, và sau đó được cả thế giới ưa thích. Họ biến món pizza thành thức ăn nhanh (fast food), với chuỗi cửa hàng pizza trên toàn thế giới. Người Ý sở hữu ý tưởng; người Mỹ sở hữu phong cách sống. Họ cũng đã thực hiện tương tự đối với món hamburger mà nguồn gốc là từ châu u. Cơm trộn bibimbap của Hàn Quốc cũng nhanh chóng trở thành fast food.
Ẩm thực châu Á được quốc tế hóa “tốt” nhất là Nhật Bản : họ bán văn hóa ẩm thực với sự độc đáo và nhất quán. Những lát mỏng cá sống sashimi được bọc cẩn thận trong một nhãn hiệu thật dễ dàng nhận biết, ấn vào tâm trí mọi người; Ẩm thực Thái duyên dáng với hương vị pha trộn mãnh liệt và kỳ lạ Ấn - Hoa. Chính phủ Thái, trong cố gắng để “quốc tế hóa” món ăn của họ, đã đổ tiền cổ súy người nước ngoài đến với các nhà hàng Thái. Ấn Độ cũng vậy. Từ cộng đồng hỗn hợp Ấn - Do Thái, món gà Tikka Masala đã xóa biên giới để trở thành món ăn phổ biến của người Anh hiện nay.
Nói cách khác, đã và đang có một tình yêu mênh mông của thế giới dành cho giao lưu văn hóa ẩm thực với nhau. “Không có món ăn “sai”, mà chỉ ngon hoặc dở”, Seetoh phát biểu với kiểu nói độc đáo như vậy Ẩm thực là ngôn ngữ của hòa hợp, hòa hợp mức độ thấp thì… món ăn dở, hòa hợp ở mức độ cao, chúng ta có được món ăn ngon.
Theo Việt Thư / Sài Gòn giải Phóng
Bình luận (0)