Không bán tài nguyên thô

“Chúng ta quy định khai thác xong thì phải lấp lại mặt bằng, hoàn thổ, nhưng ai làm? Tôi cho rằng sắp tới 2 dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên cũng phải chú ý. Đất Tây Nguyên độ dày của nó là 6 - 7m, không có đá, đất là đất bazan, cực kỳ tốt, sau khi khai thác phải trả lại đất, trồng lại rừng để trở lại một vùng như cũ”.

Sửa Luật Khoáng sản phải khắc phục việc khai thác bừa bãi

ĐB Nguyễn Đức Hiền (Quảng Ngãi) cho rằng việc cần thiết hiện nay là “phải lên quy hoạch chung tổng thể khoáng sản tài nguyên trong cả nước để có đánh giá đúng mức về nguồn tài nguyên này của đất nước, hạn chế tình trạng phát hiện chỗ nào đào chỗ ấy”.

Đề nghị trên của ĐB Hiền xuất phát từ thực tế số DN được cấp phép trong gần 10 năm qua đã tăng đến chóng mặt: năm 2000 chỉ có 427 DN hoạt động khai thác khoáng sản, giờ đã lên tới hơn 1.500 DN, thế nhưng hiệu quả từ việc cấp phép cho các DN khai khoáng nói trên lại chưa được mổ xẻ, đánh giá.

Phó trưởng đoàn ĐB QH Tiền Giang Trần Văn Tấn cũng cho rằng, việc sửa Luật Khoáng sản phải giải quyết cho được 3 vấn đề: khắc phục tình trạng khai thác khoáng sản bừa bãi, tràn lan; hạn chế việc xuất khẩu khoáng sản thô, và phải bảo vệ được môi trường.

Lo ngại quy định đấu giá còn kẽ hở

ĐB Vũ Hồng Anh (Hà Nội) phát biểu trong phiên thảo luận tổ chiều hôm qua ảnh: L.Q.P

Tán thành quy định tổ chức đấu giá quyền thăm dò, quyền khai thác khoáng sản như dự luật, song ĐB Trần Văn (Cà Mau) vẫn không giấu được “băn khoăn” khi cho rằng, đấu giá quyền thăm dò và quyền khai thác khoáng sản là chuyển từ sở hữu của Nhà nước sang sở hữu của các tổ chức, cá nhân nhưng khi thực hiện thành công việc đấu giá quyền khai thác thì Nhà nước sẽ can thiệp vào đây thế nào? Trong quá trình khai thác có thể sản lượng tăng lên, Nhà nước sẽ xử lý ra sao? Vì theo ĐB Văn, có những trường hợp khi thăm dò, người thăm dò phát hiện ra mỏ khoáng sản có trữ lượng lớn nhưng báo cáo không đúng thực tế, báo cáo ít đi để hưởng lợi khi tham gia khai thác. “Thực sự là không rõ, tôi rất lo ngại”, ông Văn nhấn mạnh.

ĐB Nguyễn Minh Thuyết (Lạng Sơn) cũng cho biết: chưa yên tâm về quy định chuyển nhượng quyền thăm dò khoáng sản, chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản như quy định của dự luật vì lo ngại có sự thông đồng móc ngoặc, đấu giá thấp sau đó chuyển nhượng với giá cao. Vì vậy, ông Thuyết đề nghị “cần quy định rõ bao lâu sau thời gian cấp phép thì được chuyển nhượng và nếu lợi nhuận từ việc chuyển nhượng cao hơn 10% thì có phải thực hiện nghĩa vụ tài chính thế nào không?”.

Siết chặt hơn việc phân cấp quản lý khoáng sản

Liên quan đến chuyện phân cấp thẩm quyền cấp phép khai thác khoáng sản, Bộ trưởng Bộ TN-MT Phạm Khôi Nguyên lý giải: Vừa rồi có chuyện trong cả nước có đến 3.800 giấy phép khai thác khoáng sản được cấp, là vì ta sốt ruột, muốn phát triển nhanh, nguồn thu nhiều. Mặt khác, chúng ta cũng có cái hở, trước đây ta cho phép chủ tịch tỉnh cấp phép khai thác một số khoáng sản không nằm trong quy hoạch nên họ chia các mỏ lớn thành các mỏ nhỏ rồi cấp phép. Có những khoáng sản tưởng không giá trị nhưng lại cho lợi nhuận lớn và báo động nguy cơ chảy máu, ví dụ như hạt cát. “Xuất khẩu cát bây giờ là ngon nhất, có bao nhiêu nước ngoài mua hết, nếu không có cách ngăn chặn, việc xuất khẩu cát có thể làm VN mất một hòn đảo 15 km vuông mỗi năm”, Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên nhấn mạnh.

Theo ông Nguyên, việc phân cấp quản lý khoáng sản trong tương lai sẽ quản lý chặt hơn. “Trong 10 năm vừa rồi, bộ chúng tôi mới cấp gần 100 giấy phép khai khoáng, nhưng chỉ trong 3 năm qua, các địa phương đã cấp đến gần 4.000 giấy phép thì đó là điều không ổn. Tôi hứa là khi luật này đi vào cuộc sống thì trong vòng 6 tháng đến 1 năm, sẽ phải công bố phân cấp quản lý khoáng sản cho các địa phương. Nếu quản lý tốt, thì các chuyên gia nói với tôi rằng, trong khoảng 5 năm tới, đóng góp của khoáng sản cho ngân sách ít nhất cũng bằng đóng góp của ngành dầu khí bây giờ”, ông cam kết.

Nguyệt Minh - Xuân Toàn - Quang Phổ

Sửa đổi một số điều của Hiến pháp 1992

Theo đề xuất của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2011 sẽ gồm 22 dự án luật, 2 dự thảo nghị quyết thuộc chương trình chính thức (thông qua 12 dự án luật, 2 dự thảo nghị quyết, cho ý kiến 10 dự án luật); 12 dự án luật, 1 dự thảo nghị quyết thuộc chương trình chuẩn bị.

Để đáp ứng yêu cầu đổi mới và làm căn cứ cho việc sửa đổi, bổ sung các luật về tổ chức bộ máy nhà nước, UBTVQH đề nghị QH cho phép tiến hành việc tổng kết thi hành các quy định của các luật về tổ chức bộ máy nhà nước và các quy định của Hiến pháp năm 1992 ngay trong năm 2010; bổ sung vào chương trình chuẩn bị năm 2011 dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 1992 nhằm tạo cơ sở cho việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992 sau khi có chủ trương của BCH Trung ương và việc sửa đổi, bổ sung các luật về tổ chức bộ máy nhà nước.