Nghịch lý thủ môn Brazil

Bi kịch từ World Cup 1950

Đó là kỳ World Cup lần thứ 4 diễn ra tại Brazil, sau 12 năm bị gián đoạn vì cuộc chiến tranh thế giới lần thứ 2. Đội tuyển “vàng -xanh” với ưu thế chủ nhà và sở hữu những danh thủ bậc nhất lúc đó như: Zizinho, Danilo, Ademir, Chico... đã thẳng tiến vào vòng đấu cuối cùng với Uruguay, Thụy Điển và Tây Ban Nha để tranh chức vô địch. Ở vòng đấu này, Brazil thắng như chẻ tre trước Thụy Điển 7-1 và Tây Ban Nha 6-1, gần như nắm chức vô địch thế giới trong tay vì ở trận cuối họ chỉ cần hòa Uruguay là đăng quang. Thế nhưng, mọi mong đợi của gần 200 ngàn cổ động viên trên sân Maracana đã trở thành bi kịch chỉ vì một cái tên, đó là thủ môn Moacyr Barbosa (năm đó 29 tuổi). Sau khi 2 đội hòa 1-1 đến phút 79, một kết quả vừa đủ giúp Brazil đăng quang, thì Barbosa trong một thoáng mất tập trung đã bị cầu thủ Alcides Ghiggia của Uruguay hạ gục bằng một cú sút từ xa không mấy nguy hiểm. Bàn thua oan nghiệt này đã khiến cả sân Maracana trước đó tràn ngập không khí lễ hội, bỗng chốc bao trùm một không khí im lặng u ám. Bàn thua đó của Brazil đã giúp Uruguay dưới cơ bất ngờ vượt lên dẫn lại 2-1 và sau đó đoạt luôn ngôi vô địch thế giới ngay trên thánh địa của xứ sở vũ điệu samba.

Thủ môn Moacyr Barbosa (1) trở thành tội đồ với bàn thua tại World Cup 1950 - Ảnh: AFP

Chính nỗi đau thua trận quá lớn này đã khiến mọi CĐV Brazil không bao giờ tha thứ cho sai lầm của thủ môn Barbosa. Cái tên Barbosa từ đó về sau cũng trở thành cái tên bị nguyền rủa nhất trong bóng đá Brazil. Và có lẽ, chính bản thân thủ môn Barbosa cũng không nghĩ rằng ông đã phải nhận một bản án bi kịch nhất trong cuộc đời chơi bóng của mình chỉ vì một sai lầm trong một trận đấu. Đến đầu năm 2000, chỉ vài tháng trước khi qua đời, ông Barbosa trong một cuộc phỏng vấn đã nói: “'Tại Brazil, hình phạt cao nhất cho một kẻ phạm tội là 30 năm tù giam. Vậy mà lỗi lầm của tôi đã 50 năm qua người ta vẫn không tha thứ”.

Dường như bắt nguồn từ bi kịch này, rất nhiều năm về sau, bóng đá Brazil hiếm có được thủ môn nào xuất sắc. Kể cả khi Brazil 2 lần đăng quang ngôi vô địch thế giới liên tiếp các kỳ World Cup 1958 và 1962, nhưng chẳng mấy ai nhớ tới thủ môn Gilmar. World Cup 1970 cũng vậy, thủ môn Felix chỉ được người Brazil xem là người đứng cho “đủ tụ” trong đội hình tuyển “vàng-xanh” đăng quang ngôi vô địch thế giới lần thứ 3. Một thủ môn khác cũng được xem là tội đồ của bóng đá Brazil là Waldir Peres ở World Cup 1982. Năm đó, Brazil cũng với những danh thủ như: Socrates, Zico, Eder, Falcao... tràn ngập khí thế giành chức vô địch. Thế nhưng chỉ vì một anh chàng thủ môn vụng về Peres đứng trong khung thành mà bao công sức của cả đội trôi tuột. Chính thủ môn Peres đã bị tiền đạo Paolo Rossi biến thành anh hề để ghi cú hat-trick ngoạn mục nhất lịch sử World Cup, giúp tuyển Ý thắng Brazil 3-2 ở vòng bảng thứ 2 để lọt vào bán kết và sau đó đăng quang ngôi vô địch.

Từ Taffarel đến Julio Cesar

Phải đến kỳ World Cup 1994 tại Mỹ, bóng đá Brazil mới phần nào gạt bỏ được lời nguyền trên nhờ sự xuất sắc của thủ môn Claudio Taffarel. Thực ra trước đó 4 năm, Taffarel ở độ tuổi 24 cũng là người gác đền số 1 cho tuyển Brazil, nhưng sau khi để lọt lưới bàn thua trong trận gặp Argentina, ít ai tin thủ môn này sẽ tỏa sáng. Tuy vậy, cuối cùng CĐV Brazil đã phải có cái nhìn khác khi đánh giá về thủ môn của mình. Bởi lẽ, không phải Bebeto, Dunga hay Romario... giúp Brazil lên ngôi vô địch lần thứ tư, mà chính là thủ môn Claudio Taffarel sau khi cản phá những quả phạt 11m tuyệt vời đã giúp Brazil hạ gục tuyển Ý 3-2 trên chấm luân lưu ở trận chung kết.

Từ ảnh hưởng của Taffarel, dần dần đã xuất hiện nhiều thủ môn xuất sắc từ Brazil đến thi đấu tại các CLB châu Âu như Dida, Marcos, Gomes... Gần đây, 3 thủ môn được xem là xuất sắc nhất của bóng đá Brazil cũng đang chói sáng trên các sân cỏ châu Âu là: Julio Cesar (Inter Milan), Doni (AS Roma) và Gomes (Tottenham) - đều được triệu tập vào đội tuyển dự World Cup sắp tới. Trong đó, Julio Cesar được đánh giá là một thủ môn toàn diện nhất, khi không chỉ làm chủ tốt khu vực 16m50, chỉ huy hàng phòng thủ cực giỏi, mà còn rất xuất sắc trong những pha cản phá trên chấm 11m hoặc đá phạt... Chính Cesar là một nửa sức mạnh của Inter Milan, và góp phần đưa CLB này thăng hoa ở mùa giải năm nay. Hiện Cesar đang nổi lên như là ứng cử viên số 1 cho danh hiệu thủ môn xuất sắc nhất và với công thức chiến thuật của Dunga nghiêng về sự thực dụng như thời của Carlos Perreira thì thủ môn sẽ giữ vai trò rất quan trọng. Do vậy nếu Julio Cesar phấn đấu tốt, anh hoàn toàn có thể noi gương Taffarel để tìm kiếm chiến thắng cho Brazil bằng sự chắc chắn ở hàng thủ, đồng thời xóa đi những nghịch lý bấy lâu mỗi khi nói về thủ môn Brazil.

Giang Lao