Người của công chúng Ngày ấy... bây giờ - Kỳ 5: Thế Anh - một thời “nổi gió”

>> Kỳ 4: Buồn vui cùng Thị Nở

Tháng năm lửa đạn

Cũng như lứa nghệ sĩ cùng thế hệ, NSND Thế Anh đã trải qua những năm tháng chiến tranh đau thương mà anh hùng. Ông tham gia nhiều bộ phim, vở kịch có đề tài về chiến tranh. Với ngoại hình cao to, Thế Anh thường được các đạo diễn nhắm cho các vai lính quân đội Sài Gòn. Các nhân vật như trung úy Phương (Nổi gió), đại úy Lê Thụy (Không nơi ẩn nấp), đại tá Võ (Chiến trường chia nửa vầng trăng)… đã để lại ấn tượng mạnh cho người xem. “Với tôi, một triết lý để đóng vai phản diện hay là người diễn viên phải căm ghét sự xấu xa của nhân vật. Có như thế, vai diễn sẽ được lột tả một cách chân thực. Người diễn mới truyền được lòng căm phẫn tới khán giả”.

Những ký ức chiến tranh đau thương luôn nguyên vẹn trong ông cho tới tận bây giờ. Ông bảo, làm sao có thể quên được cảm giác đau nhói trong tim khi nhìn Hà Nội tang thương, đổ nát, hứng chịu những đợt dội bom B52 của quân Mỹ, hôm trước ở phố Khâm Thiên, ngay hôm sau lại tới Bệnh viện Bạch Mai. Ông bồi hồi: “Tôi nhớ hình ảnh Thủ tướng Phạm Văn Đồng khi tới Bệnh viện Bạch Mai. Cụ cầm chiếc khăn mùi soa lau đi hàng nước mắt. Người ta bới ra từ đống đổ nát không biết bao nhiêu cái xác. Những cái xác nằm la liệt trên phố, bên trên cắm một nén nhang. Tôi có mặt ở đó cùng đạo diễn Hải Ninh và nhà biên kịch Hoàng Tích Chỉ. Không ai nói gì, nước mắt cứ chảy ra. Tất cả đều hiểu cần phải làm một bộ phim để tố cáo tội ác dã man này”. Ngay sau đó, bộ phim Em bé Hà Nội đã được thực hiện.

Thế Anh vai trung úy Phương trong Nổi gió

Tất cả những hình ảnh đổ nát trong phim đều được quay tại khu phố Khâm Thiên. Đạo diễn - NSND Hải Ninh giao cho nghệ sĩ Thế Anh vai anh chiến sĩ bộ đội tên lửa. Ông kể: “Hồi đó, tôi tới một đơn vị tại Chèm (Hà Nội) đóng sĩ quan tên lửa ở đấy, học thao tác kỹ thuật bắn làm sao, chờ đợi máy bay địch như thế nào”. Chính tại nơi đây, trong khoảng thời gian mưa bom lửa đạn, có hai câu chuyện đã ám ảnh ông mãi. “Khi quả tên lửa phát lên, nếu không trúng máy bay địch, chỉ sau vài giây bọn chúng sẽ đáp trả, toàn đơn vị lập tức bị tiêu diệt. Có một chiến sĩ bộ đội đã anh dũng chấp nhận hy sinh, hứng chịu mọi sự đáp trả của địch để đơn vị được bảo toàn tính mạng”, ông nhớ lại. Câu chuyện thứ hai là khi đơn vị bắn rơi máy bay B52. Ông nói: “Lúc đó, bên ngoài là tiếng thông báo bắn rơi máy bay, bên trong tiếng đài phát thanh vang lên lời Bác Hồ: “Không có gì quý hơn độc lập tự do”. Lúc đó, tôi thấy rất xúc động, cảm giác thật tự hào”. Hồi ấy, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đích thân đến tận trận địa, xem có đúng chiếc máy bay bắn rơi có phải là B52 không, bởi loại máy bay này bay rất cao, xung quanh có các máy bay bảo vệ cẩn thận, bắn hạ được rất khó. Sau khi xác định đúng là máy bay B52, Đại tướng mới tuyên bố cho toàn thế giới.

Làm phim vào những năm tháng chiến tranh nguy hiểm và vất vả, nhưng với NSND Thế Anh đó là khoảng thời gian đầy tự hào, ý nghĩa suốt nghiệp diễn.

“Lúc nào cũng phải cất lên tiếng hát”

NSND Thế Anh đã ở tuổi ngoài 70. Nếu tính hết số vở kịch và phim truyện ông tham gia phải tới con số hàng trăm. Ông tin mình là người may mắn trên con đường nghệ thuật, “cứ như cuộc đời bày cỗ sẵn cho tôi”. Dù là diễn viên kỳ cựu nhưng ông bảo không sống đủ bằng nghề. Cái nhà ở bây giờ cũng là do bố ông cho. Vậy mà, nói đến chuyện nghề, ông lúc nào cũng đầy say mê, háo hức. 

NSND Thế Anh kể chuyện mới đây gặp lại đạo diễn người Pháp thực hiện bộ phim Điện Biên Phủ: “Ông ấy dặn tôi lúc nào cũng phải cất lên tiếng hát”. “Thực ra, lửa nghệ thuật trong tôi chưa bao giờ tắt. Tôi vẫn nhớ câu thơ: Nếu mà bạn không đốt lửa, chúng ta không đốt lửa lên, thì làm sao biến bóng đêm thành ánh sáng”, ông tâm tình.

Lâu nay, ông không tìm được tác phẩm điện ảnh yêu thích để tham gia. Thế nên, hiện giờ ông tập trung cho các tác phẩm sân khấu. Người ta vẫn thấy ông chăm chỉ đi diễn, tập vở mới. Gần đây nhất là vai vua Minh Mạng trong vở kịch lịch sử Tả quân Lê Văn Duyệt (đạo diễn Doãn Hoàng Giang). Ông vẫn chờ đợi, hy vọng, biết đâu sẽ bén duyên với tác phẩm điện ảnh mới.

NSND Thế Anh đã sáng tác một bài thơ nói về cuộc đời làm nghệ thuật của mình, được ghép từ tên các bộ phim mà ông tham gia. Một cuộc đời Làm nên một thời Nổi gió Vẫn e ấp Mối tình đầu Nhìn quanh Không nơi ẩn nấp Lưu lạc Trở về Sam Sao Nghĩ thương Em bé Hà Nội Đường về quê mẹ xa xôi Một đứa con và người lính Xót xa trong buổi Giao thời ...

Minh Ngọc