Nhập siêu từ Thái tăng mạnh

Trung tuần tháng 7 này, VN đã tổ chức thành công tuần lễ hàng Việt lần đầu tiên tại Thái Lan. Sự kiện này được diễn ra trong bối cảnh nhập siêu từ Thái Lan vào VN đang ngày tăng mạnh. Lãnh đạo Bộ Công thương cũng cho rằng, đây là nỗ lực nhằm rút ngắn khoảng cách xuất nhập khẩu giữa hai nước.

Năm 2015, VN nhập siêu từ Thái Lan trên 5,1 tỉ USD, tăng gần gấp đôi so với mức nhập siêu cách đó 3 năm, năm 2012. Theo số liệu từ Bộ Công thương, năm 2015, xuất khẩu hàng hóa từ VN sang Thái giảm 8,6% trong khi nhập khẩu từ quốc gia này tăng đến 16,8% so với năm 2014. Đặc biệt, 2015 cũng là năm đầu tiên có hai mặt hàng VN nhập từ Thái vượt mốc tỉ USD, đó là xăng dầu đạt 1,15 tỉ USD, xe hơi và linh kiện đạt 1,04 tỉ USD. Như vậy, sau Trung Quốc, Thái Lan là quốc gia thứ 2 VN đã tăng nhập siêu với tỷ lệ chóng mặt.

Ngoài hai mặt hàng kể trên, có những mặt hàng cũng đang gia tăng giá trị nhập khẩu như: hàng điện gia dụng, máy móc - thiết bị của Thái đang đạt gần 700 triệu USD, gấp đôi so với 2012. Số liệu thống kê ước tính từ hải quan cho thấy, trong 6 tháng đầu năm, VN nhập gần 600 triệu USD các sản phẩm điện gia dụng, máy móc từ Thái. Tính trung bình, mỗi tháng VN đang chi gần 100 triệu USD để mua các thiết bị, máy móc từ Thái. Ngoài ra, các mặt hàng máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác VN đã nhập khẩu 796 triệu USD trong 2015, tăng gấp rưỡi so với mốc 2012. Các sản phẩm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, nhập khẩu của VN trong năm 2015 cũng tăng gần 18% so với 2012; nhập chất dẻo nguyên liệu tăng 13%...

Điều đáng nói, tất cả những số liệu nhập siêu từ Thái đã gia tăng trước hai thương vụ mua bán sáp nhập lớn liên quan đến lĩnh vực bán lẻ của Thái Lan tại VN hoàn tất. Khởi động từ 2014, nhưng đến 2016, Berli Jucker mới hoàn tất chuyển nhượng chuỗi Metro Cash & Carry tại VN. Năm nay, Central Group cũng mới công bố việc mua chuỗi siêu thị BigC tại VN. Theo nhận định của các chuyên gia trong lĩnh vực bán lẻ, sau hai thương vụ đình đám đó, kết hợp với việc đã sở hữu chuỗi cửa hàng tiện lợi Family Mart trước đó, người Thái đã nắm trong tay 50% hệ thống bán lẻ hiện đại VN. Như vậy, tỷ lệ nhập siêu từ Thái vào VN không thể dừng lại ở con số trên 5 tỉ USD nói trên.

Theo chuyên gia bán lẻ, kỳ vọng này khó thực hiện được. “Người Việt vốn yêu chuộng và đánh giá cao hàng Thái Lan do chất lượng tốt. Thế nên, việc nỗ lực đưa hàng Việt thay thế hàng Thái là điều khó khăn. Thứ nữa, Thái Lan có lợi thế vô cùng lớn là giá cả dễ chịu, nguồn hàng cực kỳ phong phú. Riêng tính phong phú các mặt hàng, hàng Việt thua hàng Thái nhiều sản phẩm, từ chế biến đến thực phẩm, đồ điện gia dụng, áo quần...”, chuyên gia tư vấn chiến lược Robert Trần cho biết.

Dự báo tỷ lệ nhập siêu từ Thái Lan sẽ gia tăng mạnh, ông Robert Trần cho rằng, nhập siêu từ Thái sẽ không dừng ở con số 5 tỉ USD mà tăng mạnh từ nay đến cuối năm, có thể là gấp rưỡi, nếu chuỗi siêu thị BigC “vào guồng” hoạt động theo mô hình bán lẻ của Central Group trong năm nay. Ông Đỗ Hòa, chuyên gia chiến lược bổ sung: “Hàng Thái gây thiện cảm với người tiêu dùng Việt, nay giá nhập về lại rẻ, rẻ hơn các hàng cùng loại ở châu Á như Nhật và Hàn, sẽ là thách thức lớn cho ngành sản xuất VN. Người Thái xưa nay lại không hề “gây hấn” với hàng Việt và không có lịch sử độc hại, kém chất lượng như hàng Trung Quốc, nên uy tín của sản phẩm sẽ được củng cố tốt hơn. Tôi nghĩ các nhà sản xuất VN nên lo ngại và có chiến lược cạnh tranh bằng chất lượng, mẫu mã với hàng Thái, không có lựa chọn nào khác. Đã vào cộng đồng kinh tế chung, thuế các mặt hàng trong khu vực bằng 0, sản phẩm Việt phải nỗ lực gấp 5 - 10 lần mới cạnh tranh nổi. Và điều này cũng đúng với quy luật cạnh tranh của thị trường thôi”.

Ngoài ra, ông Hòa cũng lưu ý, việc gia tăng nhập ô tô nguyên chiếc từ Thái cũng đẩy nhập siêu của VN tăng lên. Nếu so với năm 2012, ô tô nguyên chiếc từ Thái Lan đã nhập tăng gấp 5 lần. “Thái Lan chủ trương giá rẻ, chất lượng xài được, lợi thế của họ cũng là bất lợi của hàng Việt. Thế nên không chỉ cạnh tranh về chất lượng, VN còn phải cạnh tranh về giá nữa, đó là thách thức cho doanh nghiệp Việt trước những chi phí sản xuất tại VN luôn được cho là cao hơn các nước trong khu vực”, ông Robert nhấn mạnh.

Hàng Việt khó vào Thái Phát biểu tại tuần lễ quảng bá hàng Việt tại Thái Lan, đại diện Bộ Công thương VN kỳ vọng sẽ nỗ lực giảm nhập siêu, tăng xuất hàng Việt vào thị trường này. Thứ trưởng Bộ Công thương, bà Hồ Thị Kim Thoa cho biết, phải nỗ lực quảng bá và hỗ trợ doanh nghiệp Việt đưa hàng sang Thái để rút ngắn khoảng cách xuất khẩu hai nước. Tuy nhiên, theo nhận định của đại diện một doanh nghiệp đến từ Hà Nội trong tuần lễ quảng bá hàng Việt, hàng Việt vào Thái khó hơn hàng Thái vào Việt rất nhiều. "Thực tế, sang đây tôi thấy, hàng Việt khó chen chân tại đất này. Hiện tại trái cây Thái Lan rất ngon và phong phú, trong khi trái cây Việt mang sang quảng bá tại đây chỉ có quả thanh long và khoai lang. Còn hàng chế biến, sản phẩm mang lại giá trị gia tăng cao hoàn toàn không có hàng Việt và cũng khó chen chân vào đây bởi Thái có nền tảng hàng chế biến rất tốt", đại diện Công ty Tân Huê Viên cho biết.