Trong khi cái cần thận trọng và sử dụng càng ít càng tốt là nước ngầm thì lại khai thác vô tội vạ.
Xin lấy trường hợp của thành phố Las Vegas thuộc bang Nevada của nước Mỹ làm ví dụ. Las Vegas được xây dựng trên một hoang mạc, chung quanh chỉ có gió cát và đồi núi khô cằn. Thành phố này có 600.000 dân nhưng mỗi năm chào đón khoảng 38 triệu lượt du khách đến thăm. Người ta ước tính số lượng nước ngọt được sử dụng bình quân ở Las Vegas là gần 1m3/người/ngày. Vậy, thành phố ăn chơi này lấy nước ở đâu mà xài? Họ lấy nước khá xa, hàng trăm cây số, từ con sông Colorado thuộc bang Arizona kế cận. Theo tiếng Tây Ban Nha, colorado có nghĩa là đỏ sẫm, vì dòng sông mang một lượng phù sa khá lớn giống như sông Hồng mùa lũ. Trên thực tế VN không có vùng đất nào có điều kiện tự nhiên khắc nghiệt như bang Nevada của Mỹ, vấn đề ở đây không phải nêu ra để so sánh độ giàu nghèo mà chỉ là một gợi ý về phương pháp giải quyết vấn đề.
Công nghệ xử lý nước sông đục ngầu thành nước sinh hoạt chẳng có gì mới, VN cũng làm được, nhưng nước máy có thể uống trực tiếp (không phải đun sôi) lại là một vấn đề cần phải suy nghĩ. Trước năm 1975, nước máy ở Sài Gòn (cũng được lấy từ nước sông Đồng Nai) có thể uống trực tiếp như nhiều quốc gia khác hiện nay. Rất tiếc là nước máy trên toàn cõi VN hiện nay không ai đủ can đảm uống trực tiếp. Đó là chưa kể có nơi, có lúc nước máy mang màu sắc của nước… sông Hồng, nhìn thấy là ớn lạnh, tắm còn sợ bị ngứa chứ chưa nói đến chuyện ăn uống.
Nếu có một giải pháp sử dụng hợp lý thì nguồn nước từ các sông dư sức cung cấp nước ngọt quanh năm cho người dân. Vấn đề là tìm vốn đầu tư xây nhà máy nước mới hoặc nâng cấp nhà máy nước hiện hữu. Một thành phố lớn như TP.HCM mà gần 1 tháng nay đang phải lo đối phó với tình trạng thiếu nước sinh hoạt cho đồng bào ngoại thành. Nói là ngoại thành nhưng thật ra chẳng xa xôi gì, chỉ do nhiều khu dân cư mới hiện ra rồi mà đường ống nước máy theo không kịp, mà nếu có kịp thì nước chảy… yếu xìu, thậm chí không có giọt nào. Đó là nguyên nhân chính vì sao có phong trào đóng giếng để sử dụng nước ngầm. Vùng sông nước bao la, lênh láng như ĐBSCL mà cũng khoan giếng thì đúng là khó hiểu.
Chúng ta không giàu, nhưng cũng chưa phải nghèo đến mức không xây nổi vài chục cái nhà máy nước cỡ trung bình để cung cấp nước sạch cho dân cư đô thị. Chúng ta đủ trình độ để đưa ra những mô hình nước sạch thân thiện với thiên nhiên cho đồng bào vùng sâu vùng xa. Chúng ta đủ lực để quản lý nguồn nước ngầm không bị xâm hại… Chúng ta làm được nhưng không chịu làm, nên tình trạng khai thác nước ngầm bừa bãi vẫn đang rầm rộ diễn ra. ĐBSCL bị cạn kiệt nguồn nước ngầm là một minh chứng.
Đoàn Xuân Hải
Bình luận (0)