Ở Mexico, 'Sicario' nghĩa là sát thủ

Một phim lấy bối cảnh vùng New Mexico và Mexico gợi nhớ nhiều đến những No country for old men, Breaking bad hay Traffic, và thậm chí còn nghẹt thở hơn cả Traffic trong việc giải quyết tội phạm ma túy, dù ma túy mới thực là chủ đề xuyên suốt của tác phẩm từng đoạt 4 giải Oscar đó chứ không phải trong Sicario. Khi đặc vụ FBI dưới sự chỉ huy của nữ đội trưởng Kate Macer xông vào một căn nhà tiếp ứng các vụ bắt cóc, họ phát hiện ra nơi đây chứa đầy những xác chết và một số manh mối của những tội ác liên quan đến ma túy ở khu vực biên giới Mỹ - Mexico. Kate Macer sau đó được “mượn” bổ sung vào chiến dịch dụ rắn khỏi hang của CIA do một người Mỹ tên Matt Graver và một tay luật sư người Colombia tên Alejandro dẫn đầu. Và từ đây, Kate Macer lờ mờ nhận ra sự thật đằng sau những cuộc càn quét con buôn ma túy của hệ thống pháp luật mà cô đang phục vụ bấy lâu nay.

Câu hỏi về giới hạn đạo đức luôn là một câu hỏi lớn trong điện ảnh đương đại. Ngay cả phim Prisoners được Denis Villeneuve làm hai năm trước có sự tham gia của Hugh Jackman và Jake Gyllenhaal cũng từng đề cập tới vấn đề này. Ở Prisoners người ta nhập nhằng đúng - sai vì sự bế tắc. Còn ở Sicario, nó là cái bắt tay của lợi ích. Một đặc vụ được cài cắm làm gián điệp trong tổ chức tội phạm với một sát thủ mà CIA mời cộng tác dựa trên cơ sở hai bên cùng có lợi, bên được phá án, bên được trả thù thì liệu có khác gì nhau? Và công lý nằm ở đâu giữa lằn ranh đó? Nhưng nếu Sicario chỉ có thế thì nó không thể trở thành một tuyệt phẩm mới của dòng phim tội phạm được. Cái khiến bộ phim được ca ngợi chính là phong cách làm phim của vị đạo diễn người Canada kia.

Từ đầu tới hai phần ba phim, đạo diễn đẩy người xem vào cái trạng thái giống y hệt nhân vật Kate Macer, bứt rứt vì không theo kịp mọi thứ diễn ra xung quanh, lại càng cảm thấy mình thấp bé song cô đồng thời cũng không thể dừng lại được. Vai diễn Kate Macer của Emily Blunt vô tình làm người ta có sự so sánh với vai diễn Clarice Starling của nữ diễn viên đoạt giải Oscar Jodie Foster trong The silence of the lambs. Cả hai nhân vật nữ này đều vô cùng hoang mang và sợ hãi trong suốt hành trình phá án của họ. Bởi vì họ đều quá ngây thơ. Nữ cảnh sát tập sự của FBI trong The silence of the lambs hừng hực nhảy vào con đường công lý bằng khát khao, và sau đó đã nhen nhóm tham vọng của một cô gái từng trốn chạy khỏi vùng quê cùng những năm tháng ám ảnh. Có lẽ chính vì tham vọng mà Clarice Starling rốt cuộc đã tìm cách thỏa hiệp với những khoảng mờ của luật pháp. Kate Macer khác hơn. Người phụ nữ từng ly dị chồng này thì chỉ mong tìm ra kẻ giết chết hai đồng đội của mình và gây ra tội ác với những xác chết trong căn nhà mà cô tìm thấy. Kate Macer hoàn toàn không có cái ý thức mình đã là một mắt xích nằm trong hệ thống lợi dụng lẫn nhau, bị lợi dụng và đi lợi dụng, vì một điều lớn hơn được công lý cân nhắc. Vì thế khi tận mắt chứng kiến sự thật, cô run rẩy và gần như tuyệt vọng. Vẻ yếu đuối đúng như lời gã sát thủ đã nói với cô cuối phim: “Cô nên xin về một địa phương, nơi mà công lý còn chưa bị chi phối...”.

Kết hợp tất cả các yếu tố từ quay phim, dựng phim, âm nhạc và diễn xuất, Sicario đã đem đến cho khán giả 2 giờ đồng hồ căng thẳng tột độ. Và dù có những toàn cảnh sống động về một miền tây nam nước Mỹ và cả Mexico, nhưng đừng cố gắng tìm ở Sicario một tinh thần lãng mạn như những thước phim Viễn tây. Hay chính Denis Villeneuve đã dùng những cảnh lãng mạn, điển hình là những đốm pháo hoa vụt sáng trong đêm để nuôi dưỡng và củng cố cho không khí ngột ngạt theo sau. Tiếng pháo hoa lẫn trong tiếng súng, hoặc rất có thể nó chỉ là tiếng súng, đã làm nên sự đối lập giữa âm thanh và hình ảnh. Có khi cái xấu đang tồn tại một cách thiết yếu giữa cái đẹp, như việc CIA phải mượn tay sát thủ của băng đảng tội phạm ma túy lừng danh thế giới Medellin giải quyết những tội phạm sừng sỏ người Mexico vậy. Vẫn nối tiếp phong cách từ Prisoners, đã nặng nề hơn Incendies, nếu Prisoners là những ngày mùa đông u ám kéo dài thì Sicario là bóng đêm dày đặc bao trùm. Ở trong bóng đêm, người ta không thấy được lương tâm của kẻ khác, và người ta cũng hoài nghi lương tâm của chính mình. Nhưng người ta nghe được sự di chuyển của vạn vật. Kate Macer đi theo những gì cô đã nghe, một phương hướng mà người ta cảnh báo cô trước đấy. Sicario rõ ràng có đề cập đến sự lan tỏa của tội ác. Tội ác xảy ra trên vùng đất tây nam nước Mỹ xuất phát từ Mexico. Và thông qua nhân vật bí ẩn Alejandro, gốc rễ của tội ác được điểm qua. Nó là cuộc di chuyển từ Colombia đến Sonora, xâm chiếm phần lớn Mexico, rồi tới các vùng biên giới của Mỹ và không biết chắc rằng nó có xâm chiếm được Mỹ không.

Tội ác cũng có thân thế. Mafia xuất phát từ Ý. Còn ở Mexico, Sicario nghĩa là sát thủ.