Hành trình bán máu: Chủ nợ trong phòng đợi

Sáng 25.5, lầu 1 Bệnh viện (BV) Truyền máu Huyết học TP.HCM (118 Hồng Bàng, P.12, Q.5) tấp nập người đến đăng ký lấy máu. Hiện tại, BV này chỉ nhận tiểu cầu, vì máu toàn phần khá dồi dào từ nguồn những người hiến máu nhân đạo.

Tôi đem CMND cùng 2 tấm hình 3x4 đến nộp tại bàn đăng ký. Sau khi kiểm tra thực tế và xác định tôi nặng 50kg, cô nhân viên trực mới cấp cho tôi mảnh giấy ghi “TC 144”, chờ vào khám và thử máu.

Cho vay nặng lãi cũng có mặt

Trong phòng đợi, vài người ngủ gà gật. Một số tay “cò” cho vay nặng lãi chúng tôi gặp trước Ngân hàng máu BV Chợ Rẫy, nay cũng có mặt. Họ ngồi lẫn trong đám người bán máu để canh chừng con nợ cũ và móc nối, xây dựng mạng lưới mới. Một thanh niên không biết chữ, được một “cò” nam áp sát và điền thay mọi thông tin trong phiếu đăng ký. Giữa buổi, người thanh niên này đi theo tay “cò” gặp một số chủ nợ đang ôm giỏ tiền ngồi ở vỉa hè đối diện cổng BV (góc đường Ngô Quyền - Hồng Bàng).

“Cô không nên mượn họ, họ lấy lãi kinh khủng lắm! Cứ 100 ngàn đồng, ngày mai phải trả thành 130 ngàn đồng. Nếu mượn 200 ngàn đồng thì phải trả 260 ngàn đồng. Nhưng thường người nào “đậu” thì họ mới cho mượn tiền. Họ cầm CMND và thẻ hẹn của mình” Anh Đ. (ngụ ở thị trấn Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang)

Khi tôi ngỏ ý muốn vay tiền của những người kia, anh Đ. (ngụ ở thị trấn Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang) - cũng đang chờ bán máu - xuống giọng khuyên: “Cô không nên mượn họ, họ lấy lãi kinh khủng lắm! Cứ 100 ngàn đồng, ngày mai phải trả thành 130 ngàn đồng. Nếu mượn 200 ngàn đồng thì phải trả 260 ngàn đồng. Nhưng thường người nào “đậu” thì họ mới cho mượn tiền. Họ cầm CMND và thẻ hẹn của mình. Tui cũng đang là con nợ của họ đây”. Rồi anh tâm sự: “Vừa ra cổng BV là tiền bán máu phải chia năm xẻ bảy cho chủ nợ, chẳng còn bao nhiêu. Rồi túng thiếu, mượn nợ, bán máu, trả nợ, vòng luẩn quẩn cứ dài dài. Đã vậy còn bị chửi mắng te tua...”.

Một chị tên S. (ở Q.6) góp chuyện: “Tui từng vay tiền của bà Th. Bả cầm CMND và phiếu hẹn của tui. Tới ngày đi rút máu ở BV Chợ Rẫy, tui gọi điện hoài mà bả không chịu qua, còn biểu tui sang gặp bả. Báo hại tui tốn thêm mấy chục ngàn tiền xe ôm, lại bị bác sĩ la vì trễ giờ”. Chị nói thêm: “Họ cầm trong tay những giấy tờ quan trọng của con nợ. Nếu ai tránh né, họ cung cấp “hồ sơ” cho chủ nợ ở những điểm lấy máu khác để cùng truy tìm, khó thoát lắm! Hở một chút còn dọa kêu giang hồ xử”.

“Tui đâu ngờ hôm nay bị rớt”!

Theo Phụ lục kèm Quyết định số 4578/Q9-BYT của Bộ Y tế ngày 20.11.2009, ngoài suất ăn trị giá 20 ngàn đồng/người/lần, mức chi tối đa bồi dưỡng trực tiếp cho người hiến máu chuyên nghiệp là: Đối với máu toàn phần được tính 140 ngàn đồng/1 đơn vị máu có thể tích 250ml, 200 ngàn đồng/350ml, 260 ngàn đồng/450ml; Đối với gạn tách các thành phần máu (như khối tiểu cầu) thì được 300 ngàn đồng/thể tích chế phẩm từ 250ml đến dưới 400ml, 450 ngàn đồng/ 400ml - 500ml.

Sự hồi hộp của những người chờ xét nghiệm để bán tiểu cầu được chính họ diễn tả bằng cách nói “đậu  -  rớt” như trong các kỳ thi đại học căng thẳng. Một lần nữa, tôi may mắn nằm trong danh sách “đậu”. Tôi tìm đọc thông tin “Chuẩn bị như thế nào để hiến tiểu cầu tốt?” in trên một tờ giấy xanh nhỏ. Đáng tiếc là nó không được dán ở vị trí dễ đọc, dễ gây chú ý cho những người bán/hiến máu so với những thông báo khác. 

Trong khi đó, một người đàn ông tên Th. (ngụ Q.12) cho hay anh vừa mới qua BV Chợ Rẫy bán “máu chọn”, nên bây giờ rất sợ bị “rớt”. Anh cũng chưa đến hạn bên BV Truyền máu Huyết học. Thế nhưng, một chủ nợ gọi điện cho anh nói như đinh đóng cột: “Có quen biết nên chạy được và kêu sớm cho!”. Cũng theo lời anh Th., anh phải trả cho chủ nợ đó 20 ngàn tiền điện thoại và 20 ngàn đồng gọi là khoản “chung tiền nước”. Trước khi lấy máu xét nghiệm, anh còn bấm bụng mua viên “thuốc sắt” từ chủ nợ với giá 5.000 đồng/viên, trong khi giá ở tiệm thuốc tây chỉ 1.500 đồng/viên...

10 giờ, mọi người lục tục ra về sau khi nghe lịch hẹn. Bên kia đường Ngô Quyền, một người phụ nữ tóc bạc đeo giỏ đen đang mắng té tát một con nợ. Con nợ này phân bua: “Tui đâu ngờ hôm nay bị rớt! Chiều mai sang Chợ Rẫy bán có tiền, tui trả lại cho bà”. Bà tóc bạc vẫn vung tay múa chân, không ngớt chửi thề. Lát sau, một bà to béo, da ngăm đen tên là H. từ đâu bước đến, hùa theo mắng người vay tiền. Sau khi kéo nhau ra chỗ vắng “hội ý”, bà tóc bạc rút thêm mấy chục ngàn đồng đưa cho người bán máu, giọng đay nghiến: “Lần này nữa mà còn lôi thôi thì biết tay tao!”. (Còn tiếp)

Phóng sự của Như Lịch