Suy nghĩ từ bảng xếp hạng

Ý văng khỏi “top 10”. Pháp văng khỏi “top 20”. Argentina tuy sớm chia tay World Cup nhưng vẫn đứng ở vị trí số 5, trên một bậc so với đội vào bán kết World Cup là Uruguay. Trong “top 10”, có một đội bóng không được góp mặt ở World Cup, là đội Ai Cập đứng ở vị trí số 9…

Tóm lại, tất cả đều là những vị thứ rất hợp lý so với cán cân về mặt chuyên môn hiện nay. Giả sử đấy là bảng xếp hạng do chính FIFA bình chọn và công bố, thì sự hợp lý lại trở nên vô nghĩa. Đằng này, tất cả đều là kết quả tự động xuất hiện, do cách xếp hạng đã được lập trình. Chủ tịch Sepp Blatter không thể thò tay điều chỉnh vị thứ. Bảng xếp hạng cũng không chịu chút ảnh hưởng nào từ suy nghĩ thuộc về cảm tính của số đông giới quan sát. Nếu như Brazil không thua Hà Lan, kết quả World Cup sẽ khác, máy tính sẽ cho ra kết quả khác, thế thôi.

Dĩ nhiên, chẳng phải máy móc quá hiện đại nên không tính sai. Điều cốt lõi là cách tính điểm để xếp hạng các đội tuyển của FIFA quá hợp lý, mới cho ra kết quả như vậy. Đây là một trong số ít những điểm đáng khen của FIFA. Thật ra, cái bảng xếp hạng của FIFA chỉ là trò cười, là một cái gì đấy tổng hợp giữa khôi hài và thô thiển khi nó xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1992. Thế giới chỉ trích, cười nhạo mãi, FIFA cũng “quê”. Họ bàn lại cách xếp hạng cách đây vài năm. Hệ quả là thế giới bóng đá hiện có một bảng xếp hạng rất hay, trong cái lĩnh vực tưởng như không bao giờ xếp hạng được.

Đội tuyển Ai Cập không được đại diện châu Phi tham dự World Cup, trong hoàn cảnh châu Phi có đến 6 đội dự giải. Nhưng Ai Cập chính là đội bóng số 1 châu Phi, tại giải CAN 2010 cũng như trong suốt lịch sử giải vô địch tầm châu lục ấy. Thế nên, Ai Cập xứng đáng là đội châu Phi duy nhất nằm trong “top 10”, nhất là khi bóng đá châu Phi nhìn chung đã thua đến mất mặt ở kỳ World Cup trên sân nhà. Ngược lại, Uruguay dù có một kỳ World Cup thành công rực rỡ thì vẫn đừng ai quên rằng thực lực của đội bóng ấy không mạnh đến nỗi xứng đáng lọt vào 4 vị trí cao nhất. Họ đứng thứ 6 là hợp lý quá rồi.

Thay đổi cách tính điểm để có một bảng xếp hạng hợp lý không phải là chuyện khó. Chuyện FIFA chấp nhận rằng kiểu xếp hạng trước đây của họ chỉ là trò hề, từ đó thay đổi nguyên tắc xếp hạng, mới là điều khó làm. Vẫn biết hễ sai thì sửa, nhưng không phải ai cũng dễ công nhận cái sai của mình. AFC đâu có bao giờ chấp nhận rằng cách tính điểm, cộng dồn để chọn ra cầu thủ xuất sắc nhất châu Á trong năm của họ là trò lố bịch? Họ đâu dám nhìn vào thực tế là dù chỉ xếp hạng các cầu thủ đang chơi bóng ở châu Á, thì các cầu thủ hay nhất châu Á vẫn không có điểm trong bảng xếp hạng ấy (ví dụ cầu thủ chủ nhà hoặc ĐKVĐ Asian Cup thì dĩ nhiên không đá vòng loại, nên cũng không có điểm). Sửa điều lệ thì dễ thôi, dám công nhận điều lệ “dốt” mới là chuyện cực khó, hỡi AFC!

Nguyễn Minh