Hậu cung vua Swaziland

Truyền thống khó tin

Swaziland là vùng đất của nhiều cái nhất: quốc gia có nền quân chủ chuyên chế cuối cùng trên thế giới, nước có hậu cung với phi tần nhiều nhất, có lễ hội Umhlanga nổi tiếng nhất, có tỉ lệ nhiễm HIV bình quân trên đầu người cao nhất thế giới (26,1% vào năm 2007, theo CIA Factbook). Mặc dù vậy, báo chí thường dẫn nguồn thống kê khác cho thấy 40% dân nước này có HIV. Kể từ khi giành độc lập từ Vương quốc liên hiệp Anh và Bắc Ireland vào tháng 9.1968, Swaziland tiếp tục theo chế độ quân chủ chuyên chế. Đứng đầu là vua Mswati III với quyền lực tuyệt đối, bao gồm quyền bổ nhiệm thủ tướng, thành viên nội các và tư pháp. Tuy nhiên, theo luật pháp cổ xưa của người Swazi, nhà vua không có quyền chọn người kế vị. Chỉ có Hội đồng tối cao mới được quyền chọn ra Great Wife (người vợ vĩ đại) trong đám đông thê thiếp của vua và Indlovukazi (Voi cái vĩ đại). Con của Great Wife mặc nhiên sẽ là vua trong tương lai. Để được làm Great Wife, người vợ này phải có con trai độc nhất (vua không được có anh chị em ruột), không có tên thời con gái là Nkhosi-Dlamini và không là vợ lễ nghi. Bên cạnh đó, Great Wife phải có đức hạnh và vị trí quan trọng trong hậu cung mới được lựa chọn. Như vậy có thể nói, nhờ mẹ mới được làm vua tại Swaziland.

Mswati là một trong nhiều con trai của vua Sobhuza II, người có đến 70 vợ và hơn 1.000 người con. Tên khai sinh là Makhosetive (Vua của các quốc gia), Mswati là con duy nhất của hoàng phi Ntombi Tfwala, thuộc lớp vợ trẻ của vua Sobhuza. Khi vua cha qua đời vào năm 1982, Hội đồng tối cao chọn hoàng tử Makhosetive, lúc đó 14 tuổi, làm người kế vị. Lên ngôi vào năm 1986, Mswati trở thành vị vua trẻ nhất thế giới cho đến khi bị vua Jigme Khesar Namgyel Wangchuck của Bhutan “soán” danh hiệu trên vào năm 2006. Theo tục lệ truyền thống của người Swazi, vua và hoàng thái hậu (được gọi là Indlovukazi - Voi cái vĩ đại) cùng cai trị đất nước. Do đó dù được quyền bổ nhiệm chính phủ, vua cũng phải hỏi ý kiến mẹ và hội đồng tối cao trước về các ứng viên.

Vị vua gây tranh cãi

Chuyện về vua Mswati III thì kể mãi cũng không hết. Ông được biết đến nhiều nhất với thói quen hưởng thụ xa hoa phú quý trong lúc nước này vẫn thuộc nhóm nghèo nhất thế giới. Ông cũng là người nồng nhiệt hưởng ứng chế độ đa thê cùng các “sáng kiến” mà người thường không tài nào hiểu nổi. Vào năm 2001, vua Mswati định ngăn chặn dịch HIV/AIDS bằng cách áp dụng lại tục lệ cổ xưa để cấm phụ nữ dưới 50 tuổi quan hệ tình dục trong 5 năm. Đồng thời, các cô gái đều bị buộc đeo một bó len to trước cổ để chứng tỏ sự trinh tiết.Anh nào dám ngỏ ý tòm tèm sẽ bị cô này ném bó len vào người và gia đình anh ta bị phạt vạ bằng bò. Tuy nhiên, chỉ 2 tháng sau khi ban hành lệnh mới, vua phải tự phạt mình một con bò vì cưới thêm cô vợ mới 17 tuổi. Lệnh cấm này đã được dỡ bỏ vào năm 2005. Trong một “sáng kiến” khác, ông đòi triệt sản những người mắc bệnh AIDS và đóng dấu họ để phân biệt.

Vua Mswati và lễ hội Cây Sậy. Ảnh: Reuters

Trên lý thuyết, “dân số” trong hậu cung hoàng gia Swaziland là 14 bà và hơn 20 hoàng tử, công chúa, nhưng thực tế lại khác. Vua Mswati hiện chung sống với 12 bà vợ, bà vợ thứ 5 và 6 đã bỏ trốn ra nước ngoài vào năm 2004 sau bê bối ngoại tình và đang định cư tại Nam Phi. Trong 12 bà vợ còn lại, 1 bà đang bị giam lỏng ở cung thái hậu sau khi bị bắt gặp đang “đầu mày cuối mắt” với tình lang là Bộ trưởng Tư pháp Ndumiso Mamba trong phòng khách sạn 5 sao hồi tuần rồi. Cung thái hậu cũng đón thêm “cô dâu” thứ 15 được vua lựa chọn trong hàng chục ngàn trinh nữ tham dự lễ hội Cây Sậy vào đầu tháng 7. Theo truyền thống, hoàng thái hậu sẽ chịu trách nhiệm bảo ban và chăm sóc “cô dâu” mới của vua cho đến khi cô này mang thai mới được đón về hậu cung, chính thức trở thành hoàng phi. Tục lệ mang thai trước cưới hỏi sau là nhằm xác định cô này có khả năng sản sinh hậu duệ cho nhà vua.

Danh sách những bà vợ của vua Mswati theo thứ tự nhập cung: trong số này, 2 bà vợ đầu là vợ lễ nghi do Hội đồng tối cao lựa chọn, chịu trách nhiệm thực hiện các nghi lễ cho hoàng tộc. Các bà vợ đều có danh hiệu là Inkhosikati (vợ vua). LaMatsebula - vợ lễ nghi, có bằng tâm lý học; LaMotsa - vợ lễ nghi. Đại sứ thiện chí của UNDP từ năm 1996; LaMbikiza - sinh năm 1968, có bằng đại học; LaNgangaza; LaHwala - chạy trốn khỏi cung điện vào năm 2004; LaMagwaza - cũng rời bỏ vua Mwasti vào năm 2004; LaMasango; LaGija - (born Angel Dlamini); LaMagongo; LaMahlangu; LaNtentesa; LaDube – vào chung kết hoa hậu tuổi teen Swaziland năm 16 tuổi, được vua lựa chọn trong lễ hội Cây Sậy vào tháng 8.2004 khi mới học lớp 9. Chính thức làm vợ thứ 12 vào tháng 6.2005. Bà này hiện bị giam lỏng tại cung thái hậu vì ngoại tình; LaNkambule – cũng được vua để ý trong lễ hội Cây Sậy vào năm 2005.

Vua Mswati bị chỉ trích lâu nay về thói sống xa hoa, thích sắm nhiều xe xịn, trong đó có chiếc trị giá đến nửa triệu USD. Sau khi bị báo giới chỉ trích nhiều quá, vua ra lệnh cấm luôn chuyện chụp hình đội xe của ông. Vua còn tậu thêm chiếc chuyên cơ trị giá 45 triệu USD, gấp đôi ngân sách y tế cho cả nước. Nhờ lương bổng cao kèm theo nhiều khoản đầu tư kếch sù trong và ngoài nước, vua Mwasti có tài sản lên đến 100 triệu USD, đứng thứ 15 trong danh sách hoàng tộc giàu nhất thế giới do Tạp chí Forbes bình chọn vào năm 2010. Đó là chưa kể khoản tiền 10 tỉ USD mà vua cha Sobhuza II lập quỹ ủy thác cho Swaziland trong lúc tại vị, và Mswati III là người được ủy thác. Vào năm 2004, báo Times of Swaziland đưa tin nhà vua ra lệnh cho chính phủ chi khoảng 15 triệu USD để trang hoàng lại 3 dinh thự chính và xây thêm vài cái mới cho mỗi bà vợ của mình. Sau khi bị phản đối, cuối cùng vua chỉ xây thêm có…5 dinh thự với giá hơn 4 triệu USD từ tiền quỹ công. Vào tháng 8 năm 2008, dân nước này lại đổ ra đường phản đối chuyến mua sắm hào nhoáng và đắt tiền của 9 bà vợ vua tại các kinh đô shopping trên thế giới ở Pháp, Mỹ, Ý. Trong một lần mua sắm như vậy, các bà đã tiêu đến 6 triệu USD tiền công quỹ cho những bộ trang phục và phụ kiện với hy vọng sẽ giữ được trái tim của đấng quân vương đào hoa.

Tuy nhiên, dù các bà vợ vua nỗ lực đến đâu, Mswati III không có ý định dừng chuyện nạp thêm phi tần cho hoàng cung vốn đã quá đông đúc. Việc ông liên tục tham gia lễ hội Cây Sậy hằng năm là một ví dụ. Dù theo truyền thống, vua luôn đến dự vào ngày cuối lễ hội để tỏ lòng kính trọng hoàng thái hậu, nhưng mấy năm gần đây Mswati III thường ghép chuyện hiếu kính với việc chọn thêm vợ mới vào một dịp cho gọn. Lễ hội Cây Sậy là sự kiện tôn vinh trinh tiết của phụ nữ, với sự tham gia của các trinh nữ trên toàn quốc (hiện lên đến con số 100.000). Các cô gái, nhảy múa trong bộ cánh truyền thống đẹp nhất, với khuôn ngực để trần, sẽ mang theo những bó sậy cao đến 4m để làm quà cho hoàng thái hậu. Đây cũng là dịp các cô có thể đổi đời, nếu lọt vào mắt xanh của nhà vua.

Thụy Miên