Uống rượu bổ, coi chừng bổ... ngửa

Theo bác sĩ Phạm Thị Hường, phó trưởng khoa thần kinh Bệnh viện Thanh Nhàn, Hà Nội, mỗi tháng khoa này tiếp nhận 4-5 trường hợp rối loạn hành vi, nói sảng, co giật... do nghiện rượu. Bác sĩ Hường cho biết tỉ lệ bệnh nhân nặng vì rượu tăng lên trong thời gian gần đây, có trường hợp đã tự tử tại bệnh viện do rối loạn hành vi.

Ông Trần Đáng thông tin thêm qua thống kê ở 21 tỉnh thành, có 372.000 cơ sở sản xuất rượu thủ công, 6.000 cơ sở sản xuất rượu công nghiệp. Trong số các cơ sở sản xuất thủ công, chỉ 2,5% có chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm.

Vì sao rượu thuốc lại... độc?

Y học cổ truyền gọi rượu thuốc là tửu dược, bào chế theo phương pháp ngâm kiệt một hoặc nhiều vị thuốc với dung môi là rượu, thời gian ngâm 10-30 ngày là dùng được, mục đích nhằm bồi bổ khí huyết, tăng cường sinh lực hoặc chữa bệnh đau nhức gân cốt, tê thấp, liệt dương. Nhưng tại sao rượu thuốc được xem là hiền như vậy lại có thể gây chết người?

* Do rượu độc. Cần phân biệt hai loại rượu chưng cất (rượu trắng) và rượu ủ (rượu vang, rượu nho, rượu táo...), rượu ủ thường tốt hơn nhưng cả hai loại đều có thành phần là cồn etylic. Người uống phải rượu kém chất lượng (rượu chứa cồn metylic) thì tác hại càng nhiều. Ngoài ra, rượu còn lẫn chất andehit gây đau đầu và phá hủy tế bào gan. Hiện nay trên thị trường xuất hiện loại “bột cồn khô” của Trung Quốc, chỉ cần pha thêm nước (có khi cho thêm tí thuốc trừ sâu) sẽ có một loại rượu trong suốt và đủ các nồng độ như ý muốn, giá thành lại rẻ, dễ bán nhưng rất độc hại.

* Do mua nhầm thuốc độc. Người thu hái nhầm các loại rễ cây có độc như lá ngón, mã tiền, hoàng nàn, phụ tử, cà độc dược... phần lớn là dược liệu thuộc bảng độc A, đem về phơi khô rồi bán. Khi thuốc khô và được băm nhỏ, khó ai nhận biết đó là vị thuốc nào thì việc ngộ độc dẫn đến tử vong là 100%.

* Do các chất bảo quản phun trên thuốc. Để bảo quản thuốc phiến, người ta thường sử dụng một số chất độc như lưu huỳnh, chì, kẽm, thạch tín, nhôm, được phun hoặc bôi lên bề mặt dược liệu, nếu mua thuốc về mà ngâm vào rượu ngay thì chất độc khuếch tán rất nhanh, uống vào sẽ bị nhiễm độc.

* Do nấm mốc phát triển trên dược liệu vì bảo quản không đúng quy cách, chính các độc tố sản sinh từ nấm mốc, nhất là aflatoxin, dẫn đến ngộ độc trước mắt, còn lâu dài dẫn đến ung thư gan.

* Do phản ứng hóa học trong rượu. Ai cũng biết rượu là dung môi có thể hòa tan rất nhiều chất có lợi cũng như có hại trong các vị thuốc, trong đó đáng kể là nhóm ancaloit, saponosit ở liều cao gây phá huyết, tanoit gây kích ứng niêm mạc ruột... dễ dẫn đến các rối loạn hệ thần kinh, tuần hoàn và tiêu hóa.

* Do sự tương tác trong thành phần bài thuốc. Theo y học cổ truyền, khi dùng chung các vị thuốc với nhau sẽ xuất hiện sự tương tác. Trong đó có hiện tượng tương phản (tây y gọi là sự đối kháng) giữa các chất có trong thuốc, cũng như khi uống rượu thuốc rồi ăn chung với những món ăn dễ xảy ra sự tương kỵ làm người dùng bị phản ứng ngộ độc gây co giật, sốt cao, bứt rứt, tay chân bải hoải, mất kiểm soát ý thức, đau đớn và sưng phù toàn thân.

Rượu thuốc nghĩa là thuốc để chữa bệnh ở dạng rượu, không phải uống chơi cho vui, cần uống đúng liều lượng so với bản thân. Cũng cần chú ý không uống rượu lúc bụng đói vì nồng độ rượu sẽ lên cao trong máu dễ gây ngộ độc. Người huyết áp cao, viêm loét dạ dày, thần kinh suy nhược không nên uống. Không uống rượu ngâm với thuốc không rõ nguồn gốc, tên tuổi.

Ds Lê Kim Phụng