Nếp nhà
Tôi thông báo với Kaori rằng sẽ thăm Tokyo một tuần. Cô ấy bất ngờ và mừng rỡ. “Chúng ta nhất định sẽ gặp nhau và mình sẽ đưa bạn thăm thú thành phố, thưởng thức những món ăn truyền thống của Nhật”, Kaori trả lời.
Tôi quen Kaori ở Singapore. Cô ấy làm biên tập cho J-Plus, một tạp chí giải trí dành cho cộng đồng người Nhật tại đảo quốc sư tử. Kaori từng phỏng vấn tôi để viết bài giới thiệu về ẩm thực Việt Nam tại Singapore trên J-Plus. Chúng tôi khá thân, dù tính cách khác biệt. Kaori từng học ở Mỹ, Pháp, rất cởi mở, nhưng điềm đạm, nhẹ nhàng và quyến rũ. Hồi tháng 4, cô rời Singapore về lại Tokyo và dự định sang Anh học thêm về báo chí. Nhưng dự định không thành, cô ở Tokyo với cha mẹ và làm việc tại nhà cho một công ty của Singapore.
Tôi muốn đến thăm gia đình Kaori “để xem kiến trúc nhà cửa của người Nhật”, tôi ngỏ ý như thế nhưng trong lòng thì muốn nhiều hơn. Tôi muốn biết thế giới riêng tư và nếp nhà của dân tộc có chiếc áo kimono kỳ bí mà quyến rũ.
Kaori khổ sở thông báo với tôi rằng mẹ cô đã khước từ mong muốn của tôi, dù bản thân cô rất muốn mời tôi lưu trú tại nhà mình và “sẽ trổ tài nấu ăn” cho tôi thưởng thức. Kaori xin lỗi nhiều lần và nói khi nào sắm được nhà riêng, nhất định sẽ mời tôi sang chơi. Tôi cũng lấy làm tiếc, nhưng an ủi Kaori rằng tôi vui mừng vì mẹ cô ấy đã nói thẳng điều bà không thích.
Khi đến Tokyo, hỏi chuyện nhiều người, tôi mới biết người Nhật coi trọng sự riêng tư của gia đình đến mức họ không muốn người lạ đến nhà, không thuê người giúp việc, trừ những gia đình thượng lưu thường mở tiệc, tiếp khách tại tư gia.
Cúi xuống thật thấp
Khách sạn 5 sao New Otani lúc nào cũng nườm nượp người. Tôi quan sát thấy phần đông khách lưu trú là người Nhật. Họ ăn mặc sang trọng và quý phái. Tokyo khi đó đang ở giữa mùa thu, tiết trời lành lạnh. Phụ nữ mặc những chiếc váy dài, mang vớ đen, giày bít, khoác áo măng-tô nhiều kiểu dáng. Các cô gái trẻ thì váy ngắn, giày cao cổ, vớ dài ngang đùi hoặc ngang bắp chân. Họ không xách túi LV, Gucci, Hermes… mà thay vào đó là những chiếc túi sang trọng mang thương hiệu Nhật. Đàn ông mặc những bộ veston, complet, cà vạt. Gặp nhau nơi tiền sảnh, họ cúi người chào nhau. Nơi góc này góc khác, những nhóm người đứng xoay tròn trò chuyện. Trước lúc chia tay, họ đồng loạt cúi gập người chào nhau. Không chỉ 1 lần, có khi họ cúi xuống 3-4 lần gì đó. Cúi càng thấp càng thể hiện sự tôn trọng người đối diện, tôi nghe người ta nói vậy.
Nhiều ngày dài cuốc bộ trên các con đường heo hút cạnh Đại học Tokyo, hay những đường phố nhộn nhịp người mua sắm ở khu Ueno, Ganza, Shibuya..., tôi cũng gặp những cảnh chào nhau như thế. Thi thoảng ở những giao lộ nhỏ, tôi thấy mấy anh cảnh sát cúi đầu chào người phu quét đường.
Bước vào quán xá, nhà hàng, người đón khách trước cửa cúi người và chào thật to. Tất cả nhân viên bên trong đồng loạt cất lời chào đón. Khi khách bước ra, điệp khúc cảm ơn và chào tạm biệt cũng đồng loạt vang lên. Một lần vào tiệm sushi một mình, tôi nghệch mặt không hiểu chuyện gì xảy ra khi bỗng dưng toàn thể đầu bếp, người phục vụ lẫn thực khách dừng tay, hướng về quầy bếp và đồng loạt nói điều gì đó. Ngó quanh mới biết đó là nghi thức tống tiễn một con cá sống lên thớt!
Ở những nhà hàng sang trọng, đặc biệt nơi có geisha phục vụ, nghi thức còn trang nghiêm gấp bội. Khách phải cởi bỏ giày dép bên ngoài, đi chân trần hoặc mang dép do chủ nhà phục vụ để không làm bẩn nền nhà. Những người làm hướng dẫn viên hoặc đưa rước khách thì không được mời ăn, cùng lắm chỉ được ăn khi khách đã gần xong bữa.
Tại một nhà hàng có thâm niên gần 100 tuổi trong khu Mukojima nổi tiếng là nơi đào tạo geisha của Tokyo, chúng tôi được tiếp đãi như đế vương. Xem các geisha chuốc rượu, múa hát và biểu diễn nhạc cụ dân gian, tôi có cảm giác như lạc vào một thế giới nào đó, xa hoa mà huyền bí, tôn nghiêm.
Sau mấy ngày ở Tokyo, tôi đã có thói quen đặt một tay trước bụng và cúi người khi muốn hỏi đường hoặc nhờ vả ai điều gì đó, cũng như khi cảm ơn họ.
Thục Minh (VP Singapore)
Bình luận (0)