Đừng cho rằng những thay đổi nhỏ trong nhiệt độ trái đất và lượng mưa không ảnh hưởng nhiều đến xã hội loài người. Lịch sử chứng minh khí hậu đã góp phần tác động đến những diễn biến quan trọng của con người. Theo đó, một giai đoạn thời tiết ẩm ướt kéo dài đã làm bùng nổ bệnh dịch hạch trong thời Trung cổ. Và 300 năm thời tiết bất thường xảy ra trùng với sự suy tàn của đế chế La Mã, theo nghiên cứu trên website New Scientist.
Trong nỗ lực tìm hiểu hệ thống thời tiết cổ đại để có cái nhìn rõ hơn về tình huống hiện nay, các chuyên gia của Viện Nghiên cứu liên bang Thụy Sĩ tại Zurich đã hợp tác với những nhà khảo cổ để cùng tích lũy kho dữ liệu gồm hơn 9.000 mẫu gỗ có niên đại cách đây 2.500 năm. Những mẫu này được trích xuất từ cây còn sống hoặc các mảnh còn sót lại trong những tòa nhà và đồ đạc bằng gỗ tại Pháp và Đức. Bằng việc đo chiều rộng vòng tăng trưởng của gỗ, các chuyên gia có thể xác định được nhiệt độ và lượng mưa theo từng năm.
Về tổng quát, các kết quả phân tích cho thấy mức độ thay đổi khí hậu như hiện nay chưa từng xảy ra trong 2.500 năm trước. Tuy vậy, những thay đổi khí hậu dù nhỏ trước đó vẫn tác động mạnh đến văn hóa theo nhiều cách khác nhau. Ví dụ, tình trạng chuyển biến khí hậu khắc nghiệt bất thường trong chu kỳ từ năm 250 đến 550 trùng hợp với giai đoạn suy tàn đặc biệt về kinh tế và chính trị tại châu u, cụ thể là sự tan rã nhanh chóng của đế chế La Mã vào năm 476. Ngược lại, khi thời tiết ổn định lại trong khoảng từ năm 700 đến 1.000, các xã hội bắt đầu hồi sinh và phát triển tại khu vực nông thôn ở miền đông bắc châu u. Cùng thời gian đó, các thuộc địa của Na Uy mọc lên tại Iceland và Greenland.
Khí hậu cũng đóng một vai trò trong cơn đại dịch tả khủng khiếp, quét sạch khoảng phân nửa dân số khu vực Trung u vào năm 1347. Trong các thập niên trước khi đại dịch bùng nổ, nghiên cứu của Thụy Sĩ phát hiện những mùa hè ẩm ướt và một đợt rét đậm xảy ra, tương ứng với sự bắt đầu mạnh mẽ của thời kỳ tiểu băng hà, kéo dài từ thế kỷ 16 đến 19. Điều kiện thời tiết như vậy có lẽ đã góp phần làm cho nạn đói lan rộng, sức khỏe con người trên phạm vi châu u suy giảm và dễ mắc dịch tả hơn. Một đợt lạnh đặc biệt đã giáng xuống vào đầu thế kỷ 17, tương ứng vào cuộc chiến tranh 30 năm ở châu u, thời điểm nhiều người bỏ chạy khỏi châu lục này và di cư đến châu Mỹ. Theo các nhà khảo cổ, điều kiện thời tiết đã tạo thêm áp lực khiến người ta bỏ xứ ra đi.
Hạo Nhiên
Bình luận (0)