An ninh biển có vai trò then chốt đối với an ninh toàn bộ khu vực

Ngày 22.11, tại Hà Nội tiếp tục cuộc họp Đại hội đồng Hội đồng Hợp tác An ninh châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 8.

Trong hai ngày họp, các đại biểu tham dự hội thảo đã thảo luận các vấn đề quan trọng hàng đầu đối với an ninh khu vực.

Về vấn đề bảo đảm an ninh hàng hải, các đại biểu hoan nghênh việc Hội nghị Cấp cao ASEAN vừa qua tại Bali đã quyết tâm thúc đẩy thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và khởi động tiến trình đàm phán bộ Quy tắc Ứng xử trên biển Đông (COC).

Nhiều đại biểu cho rằng an ninh biển có vai trò then chốt đối với an ninh toàn bộ khu vực, do vậy khu vực cần một bộ Quy tắc Ứng xử có tính ràng buộc nhằm bảo đảm an ninh biển chung cho toàn bộ khu vực, không chỉ cho biển Đông. Để đạt được COC, các học giả đều cho rằng ASEAN cần đóng vai trò trung tâm, tạo diễn đàn để các bên đàm phán và thảo luận. Các bên cần lập cơ chế giám sát việc thực hiện DOC.

Một COC trong tương lai cần đề cập các cơ chế kiểm soát các mối đe dọa đến an ninh hàng hải. COC cũng cần tái khẳng định sự cam kết của các bên đối với luật pháp quốc tế và Công ước luật biển 1982 của Liên Hiệp Quốc. COC cũng cần tính đến quyền lợi của các quốc gia sử dụng biển Đông.

Vấn đề an ninh nguồn nước cũng được các học giả đặc biệt chú ý, cho rằng đây là một trong những thách thức lớn nhất của khu vực châu Á thời gian tới. Nhiều học giả cho rằng việc xây dựng các con đập trên thượng nguồn các con sông lớn đe dọa đến an ninh nguồn nước của các nước hạ nguồn. Tuy nhiên, cũng có học giả cho rằng việc hợp tác và quản lý vận hành các con đập chưa hiệu quả mới là nguyên nhân cơ bản gây ra tranh chấp giữa các nước hạ nguồn và thượng nguồn.

Về cấu trúc an ninh khu vực đang hình thành, các diễn giả đã nêu ra 4 đặc điểm lớn đó là: 1. Các liên minh do Mỹ đứng đầu, 2. Các cơ chế đa phương với trung tâm là ASEAN, 3. Các thỏa thuận hợp tác an ninh song phương, 4. Sự nổi lên của Trung Quốc, trong đó đặc điểm thứ nhất và thứ tư là đặc biệt nổi bật. Chính vì vậy, ASEAN cần tránh sự đối đầu Trung-Mỹ tại khu vực và cần phát huy vai trò là nơi các bên có thể thảo luận các vấn đề an ninh khu vực, nhằm giúp xây dựng lòng tin giữa các bên.

TTXVN