Bức tranh bí ẩn nhất trong lịch sử hội họa châu u vừa được bổ sung một tình tiết thú vị, sau khi giới chuyên gia xác định được bức copy đầu tiên của nó.
Sau nhiều thế kỷ, Bảo tàng Prado ở Madrid (Tây Ban Nha) đã luôn giữ cái mà họ tưởng là bức sao chép của nàng Mona Lisa. Tuy nhiên, mới đây các chuyên gia của viện bảo tàng trên vừa phát hiện bức họa sao chép kia thật ra là chị em song sinh với danh tác của thiên tài Leonardo da Vinci. Nhờ vào công nghệ hồng ngoại, các chuyên gia kết luận bức họa này không những được thực hiện trong xưởng vẽ của Leonardo da Vinci, mà còn hoàn thành ngay sau khi ông hoàn tất bức tranh gốc. Điều này có nghĩa là một trong những thợ học việc của Leonardo da Vinci đã vẽ theo từng bước cùng với thầy.
Bức họa song sinh này mô tả bà La Gioconda (vợ của doanh nhân người Ý Francesco del Giocondo) với khuôn mặt hẹp hơn, áo đỏ hơn và lông mày đậm hơn bức Mona Lisa. Dù sở hữu nó qua hàng trăm năm, không ai tại Prado lại để ý nhiều đến bức họa bị gán là bản sao bình thường khác của Mona Lisa, một phần do nền bức họa sậm hơn, giống như được phủ thêm một lớp sơn đen. Nó từng thuộc về một họa sĩ vô danh người Flemish (chỉ người Bỉ nói tiếng Hà Lan). Tuy nhiên, khi những nhà bảo tồn ở Tây Ban Nha bắt đầu thẩm định lại để chuẩn bị cho cuộc triển lãm tại Paris sắp tới, họ nhận ra rằng giá trị của nó dường như không chỉ là bức sao chép đầu tiên của nàng Mona Lisa. Bằng công nghệ hồng ngoại, họ phát hiện những chi tiết về phong cảnh vùng Tuscan, miền Trung nước Ý, nằm ẩn dưới lớp bóng đen có lẽ đã được thêm vào hồi thế kỷ 18 và làm mờ đi phần nền nguyên thủy của bức họa.
|
|
Công nghệ ảnh phản xạ hồng ngoại cho phép giới chuyên gia nhìn đến lớp phác họa và dấu vết chỉnh sửa khi một họa sĩ thực hiện trong quá trình hoàn tất bức tranh. So sánh ảnh phản xạ hồng ngoại của bức Mona Lisa vào năm 2004, các chuyên gia sững sờ khi thấy chúng giống nhau một cách hoàn hảo. Thế là các chuyên gia phục chế ở Prado khẳng định rằng bức họa mà họ đang giữ đã được vẽ trong lúc Leonardo da Vinci thực hiện kiệt tác để đời của mình. Nói đúng hơn, họ đang giữ bản sao đầu tiên của Mona Lisa. Đây cũng là lần đầu tiên giới chuyên gia nắm được chứng cứ khẳng định nghi ngờ lâu nay rằng nhà danh họa có trợ lý trong xưởng vẽ và những người này chịu trách nhiệm vẽ các bản sao.
Trước phát hiện trên, phản ứng từ giới chuyên gia thế giới hết sức đồng nhất, và đến nay chưa hề có ý kiến phản đối kết luận của các chuyên gia ở Prado. Dù vậy, việc tìm ra danh tính của tác giả bức tranh là điều không dễ dàng chút nào. “Người ấy phải là thợ học việc, một người rất gần gũi với ông Leonardo lúc đó”, theo TIME dẫn lời Matthew Landrus, nhà lịch sử nghệ thuật ở Đại học Oxford và Trường Thiết kế ở đảo Rhode. Nếu như vậy, không ai gần gũi với người thầy nổi tiếng hơn Andrea Salai và Francesco Melzi. Nhưng cũng không vì thế mà có thể đoan chắc rằng tác giả bức tranh phải là 1 trong 2 người này. Salai, người mà một số sử gia cho rằng đã trở thành người tình của Leonardo, đã gia nhập xưởng vẽ vào năm 1490. Còn Melzi, có thể là tác giả, đến sau khoảng năm 1506.
Câu hỏi lớn hơn là tại sao Leonardo lại để học trò sao chép tác phẩm của mình ngay lúc đó. Đây là thói quen không chỉ xảy ra ở trường hợp của Leonardo; nhiều họa sĩ thời kỳ Phục Hưng thường cho phép thợ học việc vẽ lại bức tranh gốc, có thể là đào tạo, nhưng nhiều khả năng còn kèm theo mục đích về tài chính. Thiên tài cách mấy cũng cần phải sống như người thường. Và bán các bức sao chép là một cách hay để kiếm tiền, theo chuyên gia. Cuối cùng, sự có mặt của bản sao đầu tiên cho thấy, trò có giỏi đến mấy cũng phải chào thua trước nét vẽ thiên tài của Leonardo.
Hạo Nhiên
Bình luận (0)