Đêm ấy, tôi đang lội nước ở một vùng ven lộ 4 thuộc xã Nhị Quí, huyện Cai Lậy, tỉnh Mỹ Tho, cùng với nhóm công tác binh vận tiền phương. Tin Hà Nội bị B52 ném bom dữ dội tôi được nghe từ mấy ngày trước đó. Lúc mới nghe tin này, tôi đã bật khóc. Ngày tôi đi chiến trường, thầy má tôi đang ở Trại nghiên cứu tằm giống tại xã Ngọc Thụy, huyện Gia Lâm, cách Hà Nội một con sông Hồng. Thầy má tôi có còn ở đó hay đã sơ tán, tôi không biết. Nhưng B52 thì tôi biết. Do đã không ít lần phải “đội” bom B52, cả ban ngày và ban đêm. Có lúc vào ban ngày, nhìn lên bầu trời sau khi B52 thả bom, vẫn thấy khá rõ 3 chiếc B52 bay theo đội hình một cách ung dung. Chúng bay ung dung là đúng, vì lúc bấy giờ ở chiến trường miền Nam, Việt Cộng làm gì có vũ khí nào bắn hạ B52 đâu! Còn chúng tôi, sau khi thoát trận bom, cũng chỉ biết ngước mắt nhìn. Lo cho Hà Nội, thương thầy má tôi đã già yếu. Chúng tôi ở chiến trường thì sao cũng được, nhưng cứ nghĩ Hà Nội phải đội bom B52, thật không thể chịu nổi! Bây giờ chiến trường đã ngay giữa lòng Hà Nội. Và những tốp B52 từng ngạo nghễ thả bom xuống đầu chúng tôi ở những cánh rừng chiến khu hay chiến trường đồng bằng Nam bộ, giờ lại ngạo nghễ bay và thả bom rải thảm từ trên cao 10.000 m xuống những mái phố Hà Nội.
|
|
Trong cái đêm 29.12 đầy bất an ấy, đột nhiên tôi nghe được từ chiếc radio xách tay của người bạn cùng nhóm đang mở Đài tiếng nói Việt Nam, vang lên một giai điệu mãnh liệt: “B52 tan xác cháy sáng bầu trời/Hào khí Thăng Long ánh lên ngời ngời...”. Một bài hát vang lên từ trong lửa, và rực sáng như lửa. Cả nhóm chúng tôi dừng lại, chỉ để nghe cho trọn bài hát. Khi bài hát đã ngừng, mấy anh em lặng nhìn nhau. Không ai nói gì. Nhưng mắt ai cũng rơm rớm ướt. Không thể nói được lúc ấy chúng tôi nghĩ gì. Bởi trong lòng mình cứ ngổn ngang, vừa đau xót, vừa uất ức, vừa tự hào. Nhưng trên tất cả, chúng tôi biết Hà Nội mình đã đứng vững. Người ta chỉ hát khi đã đứng vững. Bài hát Hà Nội - Điện Biên Phủ nói giùm chúng tôi tất cả những tình cảm trái ngược ấy.
Mãi sau này, khi có dịp gặp nhạc sĩ Phạm Tuyên, mới được nghe ông kể. Đêm 27.12.1972, một đêm sau trận ném bom hủy diệt phố Khâm Thiên, B52 lại thả bom Hà Nội. Đêm ấy nhạc sĩ Phạm Tuyên trực chiến ngay ở trụ sở Đài tiếng nói Việt Nam 58 phố Quán Sứ. Còi báo động, nhạc sĩ xuống hầm cùng mấy đồng nghiệp. Giữa tiếng bom rền, tiếng đạn pháo phòng không chát chúa, tiếng rít ghê người của tên lửa Sam tạo thành một nền âm thanh dữ dội, dưới ánh đèn tù mù của hầm tránh bom, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã viết, như trong cơn xuất thần, bài hát Hà Nội - Điện Biên Phủ. Sáng hôm sau, nhạc sĩ chỉnh sửa lại phần lời cho nhuyễn, và mấy anh em Phạm Tuyên, Trần Thụ (ca sĩ), Mạnh Hà (ca sĩ) cùng nghệ sĩ piano Hoàng Mãnh đã gấp rút tập bài hát này. Và đêm 29.12, bài hát lên sóng Đài tiếng nói Việt Nam, phát cho cả nhân dân Việt Nam và thế giới nghe, giữa khi những trận bom rải thảm của B52 xuống Hà Nội vẫn chưa chấm dứt. Sau đó, bản nhạc được chuyển về nơi sơ tán cho Dàn hợp xướng Đài tiếng nói Việt Nam tập và thể hiện. Nghệ sĩ Trần Khánh lĩnh xướng.
Và đây là câu chuyện trước đó đúng ba mươi năm, ở nước Nga: “Ngày 23.9.1942, bản giao hưởng Leningrad của nhạc sĩ thiên tài Nga Dmitri Shostakovich đã được công diễn ở Matxcơva. Báo động phòng không giữa buổi hòa nhạc. Đạn nổ đầy trời. m nhạc vẫn cứ bay lên. Không một ai rời khỏi chỗ. Shostakovich mạnh hơn Hitler! Và tại Leningrad bị phong tỏa có 15 nhạc sĩ ngồi lắng nghe, xúc động lặng người. Họ thề rằng phải biểu diễn bản giao hưởng “của mình” đó ở đây, chính tại Leningrad này! Và họ đã thực hiện được điều tưởng như không thể đó vào năm 1942 ở thành phố đang ngắc ngoải giữa vòng vây xiết chặt của quân thù” (trích theo Hà Linh Quân, Bản giao hưởng anh hùng của thế kỷ 20).
Tôi không so sánh Phạm Tuyên với Shostakovich, hay so sánh ca khúc Hà Nội - Điện Biên Phủ với Giao hưởng số 7 còn được gọi là Giao hưởng Leningrad, một tác phẩm thiên tài của nhân loại. Nhưng có gì như sự tương đồng về số phận giữa hai tác phẩm này, hai tác phẩm đã sinh ra trong đớn đau, phẫn nộ, dằn xé, tự hào. Hai tác phẩm được sinh ra từ lòng yêu nước, và chỉ duy nhất lòng yêu nước mới khiến nhạc sĩ sáng tạo được những tác phẩm như vậy, vào đúng thời điểm bi tráng nhất của một đất nước, một dân tộc.
Thanh Thảo
>> Kể chuyện đánh B52: Ngã xuống trước ngày cưới
>> Kể chuyện đánh B52: Bốn mươi năm, một mối tình
>> Kể chuyện đánh B52 - B52 rơi giữa làng hoa
>> Kể chuyện đánh B52: Anh nuôi đánh B52
>> Kể chuyện đánh B52: Rối nước cũng “tham chiến”
>> Kể chuyện đánh B52 - "Sổ đỏ
>> Quay phim B52 rơi giữa lòng Hà Nội
Bình luận (0)