Ai đặt tên Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không?

Trang 2 - 3, báo Nhân Dân số ra thứ sáu, ngày 29.12.1972 - Ảnh: Tư liệu

Tại Thư viện Quốc gia còn lưu giữ tờ báo Nhân Dân số ra thứ sáu, ngày 29.12.1972 - ngày thứ 12 của cuộc chiến chống lại chiến dịch tập kích chiến lược bằng B-52 của không quân Mỹ. Ở trang 2 và 3 có tiêu đề: Chiến đấu oanh liệt - Chiến thắng vẻ vang. Đây có thể là một trong những chứng cứ rõ nhất xác định nguồn gốc của tên gọi Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không.

Trong đó, trang 2 đăng bài mở chuyên mục: Viết tại chỗ về Hà Nội - Điện Biên Phủ, với lý do:

“…Có người nói: “Hà Nội đang thắng một trận Điện Biên Phủ trên không”.

Mỗi chiếc B-52 mà chúng ta diệt phải chăng là một thứ cứ điểm Điện Biện Phủ?

Xin mượn ý đó để đặt tên mục này là Viết tại chỗ về Hà Nội - Điện Biên Phủ”.

 … Và sau đó, báo chí phương Tây và thế giới đã mặc nhiên sử dụng tên gọi này cho chiến thắng.

Trang 3 đăng bài hát Hà Nội, Điện Biên Phủ! của nhạc sĩ Phạm Tuyên cũng là một trong những “viên gạch” góp phần xây dựng tên gọi Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không. Theo nhạc sĩ, vào ngày 27.12.1972, trong những giờ phút chiến đấu ác liệt và chiến thắng oai hùng của quân và dân Hà Nội, khi nghe lại lời của Đại tướng Võ Nguyên Giáp thay mặt Bộ Chính trị, Quân ủy T.Ư kêu gọi: "Kẻ địch thua đau và nhất định sẽ thất bại hoàn toàn. Nhưng, chúng vẫn còn ngoan cố kéo dài cuộc tập kích. Các đơn vị hãy bắn rơi nhiều B-52 hơn nữa, hãy giáng cho không quân Mỹ một đòn "Điện Biên Phủ" ngay trên bầu trời Hà Nội, thủ đô thân yêu của chúng ta", nhạc sĩ đã nhanh chóng sáng tác bài hát mang tên Hà Nội, Điện Biên Phủ! mà ca từ có những câu:

"Một trận Điện Biên nay sẽ vùi mộng xâm lăng”
"Một trận Điện Biên mới oai hùng”
"Một trận Điện Biên sáng chói, Hà Nội ơi!”

Như thế, cái tên Hà Nội - Điện Biên Phủ hay còn gọi là chiến thắng Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không có lẽ là ý nghĩ chung của quân và dân Hà Nội từ đại tướng đến binh nhì, của những người đang chiến đấu và chiến thắng cuộc tập kích không quân lớn nhất của Mỹ lúc bấy giờ. Đó là những cụm từ thể hiện niềm tự hào, ý chí kiên cường, tầm cao trí tuệ của quân và dân Hà Nội, quân và dân miền Bắc trong những ngày cuối tháng 12.1972 và trong lịch sử dân tộc Việt Nam. 

Lê Huỳnh Hoa - Nguyễn Văn Kết