Sinh năm 1931 tại Sơn Tịnh, Quảng Ngãi, cụ Đỗ Đình Truật tham gia kháng chiến chống Pháp từ năm 20 tuổi với biệt danh Ba Đình, sau đó ra Bắc học khóa 2 Đại học Tổng hợp Hà Nội, rồi gia nhập Đội khai quật khảo cổ học đầu tiên của Việt Nam được thành lập năm 1963. Từ đó đến nay, cụ đã liên tục gần 50 năm gắn bó với ngành khảo cổ cho đến cuối đời và đóng góp vào kết quả các cuộc khai quật lớn có tiếng vang trong và ngoài nước.
|
|
|
Chẳng hạn ở phía bắc, cụ cùng đội khảo cổ thực hiện cuộc khai quật lớn đầu tiên của Việt Nam vào năm 1964 tại di tích Hang Hùm, phố Bình Gia, tỉnh Lạng Sơn và đã phát hiện những hóa thạch đầu tiên ở Việt Nam. Đó là di chỉ cổ sinh, có xương răng của giống vượn cổ nhất ở Việt Nam và Đông Nam Á. Cụ cũng phụ trách khai quật thành Cổ Loa năm 1966-1967, phát hiện nhiều mũi tên đồng, lưỡi cày đồng và một vườn hoa cổ đã được giám định bào tử phấn hoa mang niên đại trước Công nguyên, tham dự khai quật thành Luy Lâu phát hiện có xác người, xác ngựa, mũi tên mũi giáo và nhiều binh khí bị đốt cháy từ đầu Công nguyên.
Ở phía nam, cụ lại có cái duyên dự cuộc khai quật lớn đầu tiên tại vùng Nam bộ năm 1982-1984, trên nền một ngôi chùa ở Kiên Giang ẩn giấu những vết tích của văn hóa Óc Eo.
Tính ra, cụ đã khai quật cả trăm ngôi mộ hợp chất ở ba miền đất nước và được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập danh hiệu: “Người khai quật mộ cổ (vì mục đích khoa học) nhiều nhất Việt Nam”. Như các ngôi mộ cổ có xác ướp của vua Lê Dụ Tông, xác ướp bà Phạm Thị Nguyên Chân chôn thời Lê, hoặc xác ướp của bà Nguyễn Thị Hiệu ở TP.HCM. Cụ tự nhận “mình chỉ là một nhà khảo cổ lãng tử lang thang, suốt đời gánh đất dưới mồ lên, chịu kham chịu khổ như con lạc đà đi trong sa mạc mà chân trời khoa học thì quá sức xa xôi”.
Giao Hưởng
Bình luận (0)