APEC nhấn mạnh thương mại đa phương

* Việt Nam sẽ đăng cai APEC 2017

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (trái) hội kiến Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe - Ảnh: Giản Thanh Sơn

Ngày 7.10, Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 21 chính thức bắt đầu tại Bali, Indonesia với một phiên thảo luận chính thức và một phiên đối thoại cùng Hội đồng Tư vấn kinh doanh APEC (ABAC), gồm đại diện lãnh đạo các tập đoàn hàng đầu trong khu vực và trên thế giới. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tham dự hội nghị cùng các nhà lãnh đạo khác, dưới sự chủ tọa của Tổng thống nước chủ nhà Susilo Bambang Yudhoyono.

Phiên họp đầu tiên của APEC tập trung vào chủ đề vai trò của diễn đàn trong việc củng cố hệ thống thương mại đa phương trong tình hình kinh tế toàn cầu hiện nay. Theo giới chuyên gia, chủ đề này phù hợp với bối cảnh hiện nay khi mà châu Á - Thái Bình Dương vẫn là đầu tàu tăng trưởng giữa lúc nền kinh tế thế giới đang chậm chạp phục hồi và nhiều nguy cơ vẫn hiển hiện trước mắt. Trong khu vực, các nền kinh tế phát triển chưa đồng đều và có biểu hiện cho thấy một vài bên đang muốn nắm vai trò “anh cả”, tăng cường tranh thủ các đối tác khác, có thể dẫn đến mất cân bằng, phụ thuộc trong quan hệ song phương, không công bằng trong các hiệp định hợp tác đa phương.

An ninh biển được quan tâm Khác với lập luận khó hiểu của Trung Quốc là “không phù hợp khi thảo luận các vấn đề an ninh chính trị hay nhạy cảm và gây tranh cãi ở APEC”, an ninh biển là một trong những chủ đề được quan tâm bàn thảo bên lề hội nghị chính thức tại APEC. Trong các cuộc tiếp xúc song phương, một số nguyên thủ và lãnh đạo cấp cao đều nhấn mạnh ý nghĩa hết sức quan trọng đối với toàn khu vực trong việc giữ gìn hòa bình, an ninh và ổn định tại các vùng biển như biển Đông và Hoa Đông. Nhu cầu sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử của các bên tại biển Đông (COC) cũng được thảo luận.

Vì thế, như phát biểu đề dẫn  trong phiên họp đầu tiên của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, hội nghị phải tích cực thúc đẩy để Hội nghị Bộ trưởng WTO vào tháng 12 cũng ở Bali đạt được thỏa thuận cụ thể (Gói Bali) về các vấn đề phát triển, nông nghiệp và thuận lợi hóa thương mại, nhằm khôi phục lòng tin vào hệ thống đa phương, tạo đột phá cho Vòng đàm phán Doha cũng như động lực mới để kinh tế thế giới lấy lại đà tăng trưởng, phát triển ổn định. Chủ tịch nước khẳng định Việt Nam ủng hộ những nỗ lực linh hoạt nhằm đạt thỏa thuận Gói Bali cân bằng, trong đó ưu tiên những vấn đề then chốt của phát triển là dành sự đối xử đặc biệt và khác biệt cho các nước kém và đang phát triển, đồng thời thúc đẩy thuận lợi hóa thương mại, quan tâm thích đáng hỗ trợ nâng cao năng lực thực thi của các nước đang phát triển nhằm củng cố tính bền vững của thương mại quốc tế.

Bên cạnh đó, Chủ tịch nước kêu gọi APEC cần quyết liệt hơn trong việc triển khai các mục tiêu Bogor về tự do hóa thương mại đầu tư nhằm xây dựng một khu vực châu Á - Thái Bình Dương tự cường, gắn kết, phát triển đồng đều, công bằng và bền vững. Theo Chủ tịch, Việt Nam có lợi ích và sẵn sàng cùng các thành viên APEC triển khai mạnh mẽ liên kết kinh tế khu vực, đóng góp củng cố hệ thống thương mại đa phương. Trong bối cảnh xu thế liên kết trong khu vực được đẩy mạnh, hội nghị nhất trí APEC cần phát huy vai trò điều phối trong việc trao đổi thông tin giữa các cơ chế liên kết kinh tế ở khu vực hướng tới xây dựng Khu vực thương mại tự do toàn châu Á - Thái Bình Dương (FTAAP).

Cũng tại phiên họp, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang chính thức thông báo, Việt Nam sẽ đăng cai Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 25 vào năm 2017. Quyết định này được tất cả các thành viên APEC ủng hộ mạnh mẽ và đánh giá cao để đưa vào Tuyên bố của APEC 2013. Đây sẽ là lần thứ hai Việt Nam được tín nhiệm giao trọng trách là nước chủ nhà của Hội nghị cấp cao APEC, tiếp theo thành công của APEC lần thứ 14 tại Hà Nội tháng 11.2006.

Nhiều hoạt động song phương Ngày 7.10, bên lề APEC, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã có một loạt các cuộc gặp gỡ, trao đổi song phương với lãnh đạo các nước như Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono, Quốc vương Brunei Hassanal Bolkiah, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Thủ tướng New Zealand John Key và Thủ tướng Papua New Guinea Peter O’Neill cũng như tọa đàm với lãnh đạo gần 20 tập đoàn, công ty lớn đại diện Liên minh doanh nghiệp Mỹ tại APEC. Nhiều nhà lãnh đạo như Thủ tướng Abe và Chủ tịch Tập đều gửi lời chia buồn sâu sắc trước việc Đại tướng Võ Nguyên Giáp qua đời. Chủ tịch Trương Tấn Sang còn cùng Tổng thống Yudhoyono chứng kiến 2 bộ trưởng ngoại giao thay mặt chính phủ hai nước ký kết Chương trình Hành động giai đoạn 2014 - 2018 triển khai quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam - Indonesia.

Trọng Kha
(từ Bali, Indonesia)

 >> Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dự APEC 21
>> Chính trị Mỹ phủ bóng APEC
>> Indonesia đóng cửa sân bay Bali để đón nguyên thủ APEC
>> Putin - Obama có thể bàn về Syria bên lề APEC
>> Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dự Hội nghị APEC lần thứ 21