|
|
Người dân các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, đối diện nguy cơ chịu giá thuốc ngày càng đắt hơn nếu Mỹ không nhượng bộ về các tiêu chuẩn bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) trong Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Vừa qua, WikiLeaks tiết lộ bản dự thảo nguyên vẹn về SHTT trong đàm phán TPP tính tới ngày kết thúc vòng đàm phán thứ 19 tại Brunei (30.8.2013). Theo giới quan sát, bản dự thảo một lần nữa khẳng định ý định và động thái của Mỹ nhằm kéo dài thời gian bảo hộ sáng chế, mở rộng đối tượng bảo hộ và tăng cường tính độc quyền cho các tập đoàn dược thuộc loại “cá mập” của nước này. Trả lời Thanh Niên, các chuyên gia đều quan ngại nếu đề xuất này được thông qua sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tiếp cận với thuốc gốc giá rẻ của các nước đang phát triển tham gia TPP, bao gồm cả Việt Nam. Thuốc gốc là thuật ngữ chỉ thuốc có tính chất tương đương sinh học với biệt dược, được sản xuất khi quyền sở hữu công nghiệp của biệt dược đã hết hạn nên thường có giá rẻ hơn.
Người nghèo lãnh đủ
Theo tiết lộ do Wikileaks công bố, trong số hàng loạt các biện pháp nhằm tăng cường tính độc quyền cho ngành công nghiệp dược của mình, Mỹ muốn kéo dài thời hạn bảo hộ sáng chế lên hơn 20 năm (tiêu chuẩn hiện nay của Tổ chức Thương mại thế giới) đối với một số lĩnh vực y tế nhất định. Điều này sẽ trì hoãn thêm quá trình tiếp cận thuốc gốc giá rẻ của các loại thuốc được bảo hộ và càng làm tăng giá thuốc, đẩy gánh nặng cho người dân và chính phủ các nước đang phát triển. Giáo sư Brook Baker, một chuyên gia về lĩnh vực này thuộc dự án Global Health Access (Mỹ), nói với Thanh Niên: “Điều này sẽ ngăn chặn các nước sản xuất thuốc gốc giá rẻ như Ấn Độ tiếp tục bán cho các nước thu nhập trung bình và thấp. Dần dà, ngành công nghiệp thuốc giá rẻ sẽ kiệt quệ. Người dân nghèo các nước, trong đó có Việt Nam, đã khó khăn sẽ còn khó khăn hơn”. Vì thế, các tài liệu mật cho thấy hầu hết các quốc gia đang phát triển tham gia đàm phán TPP đều phản đối quyết liệt các động thái của Mỹ nhưng nước này đến nay vẫn bảo lưu ý định.
Theo Ngân hàng Thế giới, người dân Việt Nam đang phải gánh giá thuốc rất cao và chuyên gia Stephanie Burgos của Tổ chức Oxfam America nhận định với Thanh Niên rằng: “Tình hình thậm chí sẽ còn tệ hơn nếu các tiêu chuẩn bảo vệ quyền SHTT này được thông qua trong TPP. Người nghèo tại Việt Nam sẽ càng có ít lựa chọn hơn nếu giá thuốc lại tăng”. Các chuyên gia cũng cảnh báo, gia tăng quyền SHTT cho các công ty dược Mỹ cũng sẽ đẩy giá thuốc viện trợ Việt Nam nhận được từ các tổ chức quốc tế trong chương trình phòng chống HIV/AIDS lên rất cao, từ 10 - 20 lần.
“Không thể nhượng bộ”
Ông Mark Grayson, người phát ngôn cho Tổ chức PhRMA (một nhóm vận động chính sách cho các công ty dược rất có ảnh hưởng tại Mỹ), phủ nhận chương SHTT trong TPP sẽ ảnh hưởng việc tiếp cận thuốc giá rẻ ở các nước nghèo. Trong khi đó, các công ty dược viện dẫn lý do cần có các tiêu chuẩn SHTT cứng rắn hơn nhằm “phát kiến” ra sản phẩm mới. Thế nhưng, các chuyên gia quyết liệt phản bác điều này. Giáo sư Baker nói: “Các công ty dược luôn ưu tiên ngân sách cho quảng cáo tiếp thị hơn là nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới. Rất nhiều nghiên cứu và điều tra đã xác nhận điều này”.
Theo các chuyên gia độc lập, các nước đang phát triển tham gia đàm phán TPP cần liên kết với nhau để loại bỏ hoàn toàn các điều khoản bảo hộ về thuốc ra khỏi hiệp định trước khi quá muộn. Giáo sư Baker kết luận: “Trong quá trình đàm phán một hiệp định thương mại, có những điều khoản buộc phải chấp nhận để gia nhập cuộc chơi chung. Thế nhưng đây là lĩnh vực không thể nhượng bộ. Sẽ có người nói một nước nghèo sẽ không phát triển nếu không chấp nhận các điều khoản SHTT khắt khe. Nhưng trong lĩnh vực thuốc và y tế, đó hoàn toàn là một lời lừa phỉnh. Không một quốc gia nào có thể phát triển mà người dân và chính phủ không đủ tiền trả chi phí thuốc men”.
An Điền
>> Người hùng WikiLeaks Bradley Manning chuyển giới
>> Nguồn tin của WikiLeaks lĩnh 35 năm tù
>> Binh sĩ Mỹ tiết lộ thông tin cho WikiLeaks nhận án 35 năm tù
>> Vụ WikiLeaks: Bradley Manning không phạm tội hỗ trợ kẻ thù
>> WikiLeaks nhắm vào chính trường Úc
Bình luận (0)