Đánh giá công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật

Ủy ban Tư pháp của Quốc hội hôm qua (12.9) đã tiến hành phiên họp toàn thể lần thứ 14 nhằm đánh giá về công tác của ngành kiểm sát, tòa án và công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật, thi hành án của Chính phủ năm 2014.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga trao đổi với ông Nguyễn Hải Phong, Phó viện trưởng Viện KSND tối cao (phải) bên lề cuộc họp - Ảnh: Thái Sơn

Báo cáo của TAND tối cao tại phiên họp cho thấy việc cho hưởng án treo đã được các hội đồng xét xử cân nhắc kỹ lưỡng, đảm bảo có căn cứ pháp luật. Trong 10 tháng qua tỷ lệ các bị cáo được tòa án cho hưởng án treo là 18,6% (giảm 1,4%) so với cùng kỳ năm trước. Đối với các vụ án về kinh tế, tham nhũng, các tòa án đều đảm bảo xét xử nghiêm khắc, tỷ lệ các bị cáo phạm tội tham nhũng được cho hưởng án treo chiếm tỷ lệ 20% (giảm 8% so với năm 2013), chỉ có 1 trong 106 trường hợp cho hưởng án treo đối với bị cáo phạm tội tham nhũng bị sửa án do áp dụng không đúng quy định của pháp luật.

An toàn ở các trại tạm giam đã được bảo đảm Báo cáo tại phiên họp của Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường khẳng định năm 2014 tình hình an toàn ở các trại tạm giam đã được bảo đảm. Cơ quan chức năng đã phát hiện và thu giữ 305 chiếc điện thoại di động; 1,4 kg lá cần sa khô; 10.000 viên tân dược và hơn 25 triệu đồng. Cơ quan chức năng cũng đã khởi tố 105 vụ với 116 phạm nhân phạm tội mới (giảm 37 trường hợp so với năm 2013). “Một số phạm nhân nghiện ma túy, không chịu cải tạo, tìm mọi cách chống đối, liên lạc, móc nối với đối tượng xấu bên ngoài lén lút đưa điện thoại di động, ma túy, tiền mặt, vật cấm vào trại giam còn tiềm ẩn diễn biến phức tạp, thủ đoạn tinh vi đã gây khó khăn cho công tác quản lý giam giữ ở trại giam”, báo cáo cho biết.

Đồng tình cơ bản với báo cáo, nhưng ông Nguyễn Văn Luật, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, lưu ý đến tình trạng nhiều hình phạt chưa đảm bảo tính công bằng, có bị cáo lẽ ra bị tù giam lại được án treo. Có bản án sơ thẩm nghiêm minh, nhưng phúc thẩm lại nhẹ đi, nhiều phiên tòa không đảm bảo tranh tụng công bằng. “Có tình trạng thẩm phán né tránh trách nhiệm, ngại va chạm với chính quyền trong các vụ án hành chính. Dư luận lo ngại dân sự hóa hành vi phạm tội, hình sự hóa quan hệ kinh tế. Một số địa phương có hành vi báo cáo án trước khi xét xử, không đảm bảo nguyên tắc độc lập xét xử”, ông Luật nói.

Đối với báo cáo của Viện KSND tối cao, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đánh giá cơ quan này đã có nhiều cố gắng trong việc xử lý tin báo tố giác tội phạm, nhưng theo phản ánh dư luận chưa tương xứng với thực tế, việc bồi thường oan sai còn chậm, ảnh hưởng quyền lợi của người dân. Đáng chú ý, bà Nga cho rằng còn có sự nể nang trong việc ra các kháng nghị, chủ yếu cấp trên kháng nghị cấp dưới, còn ngang cấp ít kháng nghị.

Một vấn đề đáng chú ý khác cũng được bà Nga đề cập là tình trạng vi phạm pháp luật trong trại giam. “Năm ngoái báo chí phản ánh chuyện phạm nhân trong trại giam vẫn thực hiện hành vi lừa đảo ở bên ngoài còn năm nay phản ánh trong trại giam vẫn đưa được hình ảnh lên Facebook và đánh bạc trong trại giam; rồi chuyện đưa điện thoại vào trại giam, ma túy trong một số trại... Sau một số vụ việc này, lãnh đạo cơ quan quản lý trại giam đã trả lời các phương tiện thông tin đại chúng là do các đối tượng có nhiều thủ đoạn tinh vi xảo quyệt. Tuy nhiên dư luận cũng đặt câu hỏi bên cạnh những nguyên nhân khách quan thì phải chăng có sự tiếp tay của cán bộ trại giam. Những vấn đề này phải được báo cáo làm rõ”, bà Nga nói.

“Nếu xảy ra các vụ vi phạm trong trại giam thì phải xem xét cả trách nhiệm của cơ quan kiểm sát, như vụ ở trại giam Tân Lập thì Viện KSND tỉnh Phú Thọ cũng phải chịu trách nhiệm. Đã có quyền thì phải đi đôi với trách nhiệm”, bà Nga kiến nghị.

Thái Sơn