>> NGUYÊN VÂN
Gặp Phan Mạnh Quỳnh giữa lúc bài hát đã cũ của anh - Có chàng trai viết lên cây, một lần nữa vang lên, gây xao động biết bao trái tim khán giả cùng chuyện tình đẹp trong sáng và buồn long lanh trong phim Mắt biếc. Bài hát ra mắt từ cuộc thi Sing my song mùa đầu tiên (2016 - 2017), từng được lan tỏa cùng những concert xuyên Việt của Hà Anh Tuấn, nay như được tái sinh cùng sức hút của phim Mắt biếc.
Dù viết trước phim nhưng bài hát như được “đo ni đóng giày” cho Mắt biếc. Sự trùng hợp thú vị này, phải chăng đến từ xúc cảm dành cho truyện cùng tên của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh?
Có chàng trai viết lên cây là ca khúc hoàn toàn mang câu chuyện của Quỳnh. Nhưng trong hành trình trở thành một người trưởng thành, Quỳnh đã đọc rất nhiều tác phẩm văn học, trong đó có những tác phẩm của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh và Mắt biếc nằm trong số đó. Có lẽ khi mình đã yêu mến tác phẩm đó rồi thì những hình ảnh trong truyện biết đâu đã len lỏi vào những suy tư của mình, và có thể vô tình hay một cách kỳ diệu nào đó, đã tác động vào tâm lý cũng như cách viết của Quỳnh.
Tuy nhiên điểm gặp nhau giữa bài hát và bộ phim này là đều kể về mối tình thầm lặng và trong veo của chàng trai dành cho cô gái từ thời thơ ấu - câu chuyện cũng không lạ trong nhiều tác phẩm của VN cũng như thế giới.
Xem ra Quỳnh từng là Ngạn trong Mắt biếc? Quỳnh thường nói, mình sáng tác từ những câu chuyện thật, liệu sau khi kết hôn - năm 2020, những bài hát về tình yêu của Phan Mạnh Quỳnh có bị chi phối bởi tâm thế của một nhạc sĩ đã có vợ?
Đúng là Quỳnh có rất nhiều điểm chung với Ngạn trong phim. Quỳnh là người rất yêu làng quê mình. Đến giờ vẫn gắn bó với làng quê trong nhiều hoạt động, như hỗ trợ tổ chức các chương trình văn nghệ hay làm điều gì đó cho mọi người ở làng mình vui. Còn trong tình yêu, Quỳnh là người khá nhút nhát và từng có những tình cảm đơn phương như Ngạn.
Sau khi kết hôn, ca khúc của Quỳnh chắc sẽ không ảnh hưởng gì đâu (cười). Vì Quỳnh đã quen người vợ sắp cưới của mình 4 năm. Nếu có chi phối thì thời gian qua đã bị rồi. Có thể không phải lúc nào cũng là chuyện của mình, nhưng Quỳnh cảm được câu chuyện của những người xung quanh, cùng vui, cùng đau và chia sẻ được với họ bằng âm nhạc. Quỳnh nghĩ thời gian sẽ là câu trả lời đúng nhất, với các sáng tác của Quỳnh sau này.
Không ít khán giả thắc mắc, vì sao được chọn làm bài hát trong phim Mắt biếc rồi, Có chàng trai viết lên cây lại được đưa vào dự án âm nhạc (có cả phim) của Hà Anh Tuấn, ra mắt trước Mắt biếc?
Vì anh Hà Anh Tuấn làm việc với Quỳnh về ca khúc này trước, anh Victor Vũ sau đó cũng biết câu chuyện này. Nhưng với anh Victor, vì ca khúc hợp với phim Mắt biếc nên việc có người hát hay sử dụng trước thì anh cũng không bận tâm. Quỳnh nghĩ dự án anh Hà Anh Tuấn chuyên về âm nhạc, rất khác so với của đạo diễn Victor Vũ, nên cũng cũng không có gì rắc rối giữa các bên.
Bắt đầu biết và học nhạc từ nhà thờ, song nghe nhạc Quỳnh lại thấy thấp thoáng những triết lý Phật giáo?
Đối với Quỳnh, các tôn giáo đều hướng mọi người đến điều thiện, đặt sự bác ái lên tất cả. Quỳnh nhớ trước đây trong một buổi giảng kinh, một vị linh mục có đưa câu hát hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi/để một mai tôi về làm cát bụi của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn vào. Quỳnh nghĩ, việc dùng câu hát đó trong bài giảng ở nhà thờ cho thấy nếu chúng ta sáng tác, sáng tạo nghệ thuật trên nền tảng, mục đích mình muốn hướng tới là tình yêu thương và sự chiêm nghiệm về thân phận con người, thì các tôn giáo, nếu thấp thoáng trong tác phẩm, sẽ khá như nhau.
Tuy không ảnh hưởng cách viết của ai một cách trọn vẹn, nhưng trong quá trình nghe nhạc từ bé đến lớn, những giai điệu của Thánh ca, âm nhạc của nhạc sĩ Phạm Duy, Trịnh Công Sơn… tất cả những gì Quỳnh được nghe hẳn đều có tác động, nên có thể len lỏi vào tâm hồn mình lúc nào không hay.
Nhiều người bảo nhạc Phan Mạnh Quỳnh ban đầu không nghe nổi, nhưng càng nghe càng ngấm rồi tìm kiếm thêm bài hát khác của Quỳnh để nghe. Quỳnh nghĩ thế nào về cảm nhận này?
Những bài hát của Quỳnh, về giai điệu, không phải nghe qua là bắt tai ngay. Mỗi ca khúc, phần ca từ và ý tứ cũng được Quỳnh viết khá kỹ, nên khi người nghe hiểu được một phần câu chuyện trong đó thì thấy nó ăn nhập với giai điệu hơn. Giai điệu Quỳnh viết đôi khi hơi trúc trắc một chút, nhưng phải như thế mới đúng với ca từ, câu chuyện cần diễn đạt. Khi mọi người chịu khó nghe thêm, dần dần có lẽ thấy khá hợp lý và yêu mến tác phẩm của mình hơn chăng (cười).
Được giới chuyên môn “để mắt” khi tham gia cuộc thi sáng tác - Bài hát Việt 2013, sau đó nổi như cồn bằng bài hát gây nhiều tranh cãi - Vợ người ta, rồi để chứng minh mình không chỉ viết nhạc như Vợ người ta, Phan Mạnh Quỳnh thi Sing my song. Dù vậy, phải thừa nhận Vợ người ta góp công không nhỏ trong sự nghiệp của Quỳnh?
Thú thật đến nay Quỳnh mới không còn khó chịu khi mọi người nhắc đến Vợ người ta nữa, vì có giai đoạn mình rất stress về nó, khi muốn mọi người hiểu Phan Mạnh Quỳnh không chỉ có như thế. Nhiều người đã hiểu Vợ người ta chỉ là ca khúc trào phúng, từ những gì mang chất mộc mạc làng quê, rõ ràng hình ảnh, vui tai, thế thôi.
Bây giờ Quỳnh nghĩ Vợ người ta là một phần may mắn trong sự nghiệp của mình.
Muốn chứng minh, đã làm để được chứng minh. Quỳnh hẳn rất có niềm tin vào bản thân? Bởi trước đó, Quỳnh đã dám bỏ ngang đại học để đeo đuổi đam mê âm nhạc…
Khi biết được nốt nhạc đầu tiên - từ cấp II, tâm trí của mình dường như chỉ dành cho âm nhạc. Lên đại học, dù ban đầu học khá giỏi, nhưng sau chỉ đủ để thi cử thôi. Âm nhạc chi phối mình quá nhiều, lúc nào trong đầu cũng chỉ văng vẳng những giai điệu. Khi xin bố mẹ để ngừng việc học, Quỳnh cũng khá mông lung. Nhưng Quỳnh vẫn có cảm giác mình có thể làm âm nhạc và chỉ làm được mỗi âm nhạc mà thôi.
Nhờ âm nhạc, Quỳnh đã vượt qua những khó khăn ban đầu, xoa dịu mình những lúc cảm thấy thất vọng hay muốn buông xuôi. Chỉ cần vài tiếng piano trong đêm đã có thể vỗ về được mình và làm mình muốn hướng đến những điều tiếp theo vào ngày mới.
Nghe nhạc và thoạt nhìn Phan Mạnh Quỳnh, không ít người sẽ nghĩ Quỳnh “già dặn” hơn so với tuổi 9X của mình; khi nghe Quỳnh giao lưu cùng khán giả lại thấy có vẻ đó là chàng trai rất có khiếu hài hước?
Từ nhỏ Quỳnh đã thừa hưởng tính cách hài hước của gia đình. Năm lớp 9 - 10, Quỳnh đã viết kịch và diễn kịch cho nhà thờ, dịp Tết thì diễn Táo quân. Mọi người có khi không biết nhưng giai đoạn đầu Quỳnh toàn viết nhạc chế, làm các kiểu hài ca nhạc, nên càng ngày cũng khá nhạy trong phản xạ để có thể hài được.
Sẽ rất tốt nếu ai đó có tính hài hước. Dù không thể hiện ra cũng được, nhưng ít nhất với bản thân, mình nhìn mọi việc lạc quan, thú vị; có sự hài hước, sẽ khiến những người bên cạnh mình cảm thấy thoải mái.
Còn trong âm nhạc, những chủ đề nào Phan Mạnh Quỳnh muốn được “vẫy vùng” từ 2020?
Nếu cuộc sống không có những biến cố gì quá lớn thì từ nay đến khoảng 2025, Quỳnh muốn thực hiện 3 dự án có chủ đề rõ ràng (dĩ nhiên, bên cạnh đó sẽ có nhiều công việc khác, chẳng hạn thỉnh thoảng Quỳnh sẽ làm một vài ca khúc hơi hướng EDM một chút). Tạm gọi đó là 3 album về cộng đồng, về những thân phận trong cuộc sống, về những gì gợi lên được tình yêu thương. Chẳng hạn, đó là viết câu chuyện cô bé Nguyễn Hải An hiến giác mạc, cũng sẽ là kiểu âm nhạc có tính điện ảnh một chút, chủ đề có thể không mới nhưng góc nhìn của Quỳnh sẽ khác hơn. Dự án âm nhạc viết cho cộng đồng, Quỳnh hy vọng sẽ kịp công bố vào tháng 4 hoặc tháng 5.2020.
Đồ họa: Duy Quang | Ảnh: NSCC
