Kinh nguyệt là “đặc quyền” của phái nữ và cũng là nỗi khổ của chị em. Em nào 19 tuổi mà chưa "có tháng" là lo lắng, coi đó là giới tính bất bình thường.
Có chị phàn nàn: "Tôi 53 tuổi rồi mà vẫn còn đường kinh trong khi người khác mới 47 đã "sạch sẽ", liệu tôi có bị làm sao không?". Chị khác lại băn khoăn: "Tôi mới 39 không hiểu sao kinh nguyệt đã hết. Đi khám bác sĩ chẩn đoán "mãn kinh" mãn vậy liệu có già trước tuổi?"… Những thắc mắc về kinh nguyệt trải dài từ thế kỷ này sang thế kỷ khác và dù tiến bộ của khoa học tới đâu cũng không thể giải đáp đến tận cùng được.
Tại sao có kinh rồi lại mãn?
Câu này chả khác gì hỏi "tại sao hồi trước tôi trẻ, nay lại già?". Quy luật của tự nhiên rất khắc nghiệt, gần như không thể đảo ngược, "sinh, lão, bệnh, tử" là lẽ thường mà chúng ta phải chấp nhận.
Buồng trứng của phụ nữ chỉ hoạt động từ khi dậy thì đến mãn kinh, sau đó nó teo đi. Có người cho rằng chị em có kinh, khổ quá, mang thai, sinh con, cực quá nên tạo hóa "bắt tội" trong khoảng ba mươi mấy năm cũng là hợp lẽ. Chị khác thắc mắc: "Vậy sao không cho đàn ông cũng "mãn" để khỏi rắc rối?". Thật ra đàn ông cũng có "mãn kinh nam" nhưng nội tiết của họ giảm từ từ chứ không "tắt ngúm" như chị em nên có ông 70 tuổi vẫn lấy vợ, sinh con, có điều "cha già, con cọc", chưa kịp nhìn thấy nó trưởng thành thì ông đã ra đi mà thôi.
Như thế nào là mãn kinh sớm?
Mãn kinh là một giai đoạn nói riêng trong cả quá trình suy giảm sinh lý nói chung của phụ nữ. Các nhà sản phụ khoa thống nhất mãn kinh sớm là xuất hiện trước 40 tuổi. Bệnh có tính di truyền, nếu mẹ mãn kinh sớm thì con gái thường cũng mãn kinh trước tuổi 40. Một số do bất thường về nhiễm sắc thể, chẳng hạn thiếu 1 nhiễm sắc thể giới tính (45X).
Mãn kinh sớm có thể do cơ thể chứa kháng thể chống lại hormone buồng trứng, trường hợp này không có kinh và đương nhiên không thể có con. Hiện nay các nhà khoa học còn nói tới những hóa chất độc hại từ môi trường làm suy giảm hormone buồng trứng, làm kinh nguyệt rối loạn lung tung rồi tự nhiên... biến hẳn. Ngoài ra bệnh lý ở tuyến nội tiết khác như tuyến yên, tuyến giáp, tuyến thượng thận cũng làm cán cân hormone rối loạn gây mãn kinh sớm. Đó là chưa kể những khối u buồng trứng, tử cung (ung thư, thai trứng) khiến bác sĩ phải chỉ định cắt buồng trứng, thì dù trước đó có kinh bình thường cũng bị mãn kinh sớm.
Một tác nhân nữa là vi rút quai bị có thể chạy xuống gây viêm và teo buồng trứng. Ở con trai dễ nhận ra hơn vì nhiễm siêu vi quai bị một thời gian sau thấy khuôn viên "nhà máy chế tạo đạn" bỗng thu hẹp lại là hiểu. Con gái chỉ có thể nhận biết "sức khỏe buồng trứng" qua chu kỳ kinh.
Nếu mãn kinh sớm thì phụ nữ có già trước tuổi?
Phụ nữ hơn nam giới ở cái buồng trứng, cơ quan làm nên nhan sắc và nữ tính. Nay nó ngừng hoạt động thì tuổi mãn kinh trở thành tuổi sinh học của người đó. Chẳng hạn: bạn mãn kinh lúc 36 tuổi thì tuổi sinh học đã tương đương với người 50. Tình trạng thiếu hụt nội tiết tố nữ sẽ thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa.
Chúng ta sẽ nhận thấy da khô khan, không còn mượt mà như trước, các nếp nhăn xuất hiện ở mặt, cổ, ngực teo, mỡ bụng nhiều hơn... Đó là chưa kể hiện tượng bốc hỏa, nhịp tim nhanh, mất ngủ, đau nhức do loãng xương sẽ "đánh hội đồng" khiến người phụ nữ mãn kinh sớm ở trạng thái khó chịu. Chị nào lại cách ly chồng thì kể như đẩy chồng vào tay kẻ "địch".
Giải pháp cho mãn kinh sớm?
Ngoài việc khám sức khỏe định kỳ và ngay khi phát hiện các triệu chứng, chị em cần giữ lối sống lành mạnh, thiết lập chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung nhiều vitamin, muối khoáng và canxi, giảm thức ăn nhiều đường mỡ và muối mặn. Đồng thời, nên giữ chế độ tập luyện vừa sức như chơi thể thao, tập thể dục, đi bộ, khiêu vũ... Một sự chuẩn bị chủ động ngay từ sớm, với hỗ trợ của y học hiện đại cùng việc sử dụng các thảo dược cũng như sự đồng cảm và chia sẻ của gia đình sẽ giúp chị em có thể vượt qua những “phiền toái” này một cách nhẹ nhàng.
TS-BS Lê Thúy Tươi
Bình luận (0)