Rap Việt sẽ được kiểm duyệt ra sao?

Mới đây, Chánh thanh tra Bộ VH-TT-DL ký văn bản xử phạt 45 triệu đồng nhóm Rap Nhà Làm vì có hành vi lưu hành sản phẩm “xúc phạm tín ngưỡng, tôn giáo” theo khoản 4 điều 13 Nghị định 38/2021 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo. Trước đó, khi bị dư luận phản ứng dữ dội vì những hình ảnh và từ ngữ trong video bản rap Thích Ca Mâu Chí xúc phạm Đức Phật và Phật giáo, nhóm Rap Nhà Làm đã xóa các bài nhạc, nhận lỗi và đến Văn phòng Trung ương Giáo hội Phật giáo VN (chùa Quán Sứ, Hà Nội) để xin lỗi Giáo hội cùng toàn thể tăng ni, phật tử và cộng đồng Phật giáo. Cùng thời điểm này, một số sản phẩm của các rapper khác cũng với nội dung nhạy cảm, dung tục, không phù hợp văn hóa Việt… bị cộng đồng người nghe “đào xới” lại và dấy lên cơn phẫn nộ…

Tái ngộ khán giả thời điểm nhạy cảm, Rap Việt mùa 2 hẳn sẽ được “chú ý” hơn

V.C

Dù vậy, không thể phủ nhận sau thành công và sự lan tỏa của Rap Việt và King of rap trong năm 2020, nhạc rap cũng trỗi dậy và phổ biến trong nhiều hoạt động văn hóa giải trí từ chuyên đến không chuyên. Từ sân chơi này, một số gương mặt của giới underground đã tiệm cận với khán giả, thậm chí đắt show biểu diễn lẫn quảng cáo. Quán quân Rap Việt mùa 1 - Dế Choắt cũng trở thành biểu tượng cho hành trình từ “hè phố đến đại lộ” của một rapper, khi một người từng làm đủ nghề vất vả để mưu sinh như anh vẫn có thể tìm cơ hội tỏa sáng trên sân khấu, được ghi nhận thực lực.

Rap của Đen gần gũi và đi vào đời sống

TỪ MV

Cùng với các sân chơi trên, nhạc rap cho thấy sự gần gũi và đi vào đời sống từ những sản phẩm của Đen, Binz, Da Lab… Thậm chí, những câu rap của Đen không chỉ vào đề thi văn mà còn sử dụng cho cả đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn toán (của Sở GD-ĐT Nghệ An năm học 2021 - 2022). Và hẳn đến nay, chúng ta vẫn chưa quên đoạn đối thoại cùng màn rap cả tiếng Việt và Anh của Suboi trước Tổng thống Obama năm 2016 khiến thế giới chú ý…

Trở lại với Rap Việt mùa 2 (vừa phát vào tối qua 16.10), chương trình lên sóng ngay thời điểm nhạc rap đang bị “soi” ca từ, nên sự quan tâm của khán giả chủ yếu tập trung vào việc: rap sẽ được kiểm soát ra sao. Về vấn đề này, đại diện truyền thông Vie Channel & VieON, đơn vị sản xuất Rap Việt mùa 2, cho biết: “Giống như những gì các bạn thấy trong các bản rap của mùa 1, chúng tôi sẽ luôn đảm bảo những nội dung và ngôn ngữ ca từ xuất hiện trong chương trình không có các yếu tố dung tục, phản cảm…”.

Nghệ sĩ có nền tảng tốt sẽ tạo ra sản phẩm giá trị

Theo nhạc sĩ Võ Thiện Thanh, rap, cũng như nhiều thể loại khác, chỉ là phương tiện để biểu đạt. Và điều quan trọng là bạn muốn biểu đạt về điều gì - tình yêu, tình bạn, sự trải nghiệm hay những trăn trở cuộc sống quanh bạn. “Nhưng khi những nền tảng cốt lõi của một xã hội là giáo dục, nghệ thuật và tôn giáo chưa hoàn thiện, chưa được quan tâm đúng mức, thì có thể sẽ tạo ra một thế hệ có cách biểu đạt thô sơ, không tinh tế và thiếu vắng lòng trắc ẩn’, anh nhìn nhận.

Về sự kiểm duyệt nếu có, anh cho rằng “vấn đề này cũng sẽ chỉ giải quyết phần ngọn, vì cội nguồn là bộ 3 trục giáo dục - nghệ thuật - tôn giáo còn chông chênh, sẽ vẫn còn nhiều rác”. Mặt khác, nhạc sĩ cũng nêu ý kiến: “Nếu kiểm duyệt vô tội vạ, thì còn gì là tự do sáng tạo nữa. Bản chất của nghệ thuật là không có giới hạn nào trong sáng tạo. Và rap cũng thế. Điều quan trọng là khi người nghệ sĩ có một nền tảng tốt thì sẽ tạo ra những tác phẩm giá trị và tác động tích cực đến xã hội”.

Nhạc sĩ - nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long cho rằng: “Nhiều rapper lập luận rap là thể loại nhạc underground nên được quyền nói những điều mà thể loại khác không có cơ hội nói. Trên thực tế, có thể nó đúng với văn hóa nơi này, nhưng không đúng với văn hóa ở nơi kia. Trong khi dân tộc ta có câu để đời “nhập gia tùy tục”, là kim chỉ nam cho các thế hệ nhạc sĩ ngay từ buổi đầu âm nhạc phương Tây du nhập vào VN. Ở đó, nó dung hòa giữa tinh hoa âm nhạc phương Tây với giá trị, văn hóa, cốt cách người Việt”. Thế nên, theo anh, “rap xuất hiện một cách chính thống góp thêm sắc màu cho nhạc Việt đại chúng - đó là một sự chuyển động tất yếu của âm nhạc. Khi rap Việt đã có đủ thời gian để đĩnh đạc xưng danh trong ngôi nhà âm nhạc, việc của các rapper là cần cho rap trở nên thân thiện hơn, Việt hơn trong mắt người Việt chứ đừng phá vỡ không gian văn hóa mà rap đã vất vả gây dựng trong 1 - 2 thập niên qua chỉ vì một vài trường hợp”.