Vai trò của nước ối
Trong buổi trò chuyện giữa thầy thuốc và người dân mới đây ở TP.HCM xoay quanh chủ đề về nước ối trong lúc mang thai, bác sĩ Đặng Lê Dung Hạnh (Bệnh viện Hùng Vương, TP.HCM) cho biết: Nước ối có vai trò như một lớp đệm, giúp bảo vệ thai nhi và giúp cho thai nhi phát triển. Trong giai đoạn đầu, nước ối được hình thành do sự thẩm thấu của huyết thanh mẹ qua màng ối, hoặc thẩm thấu của huyết thanh con qua da thai nhi. Trong giai đoạn sau, từ lúc thai nhi được 10-12 tuần tuổi, nước ối được hình thành do nước tiểu tiết ra từ thận và dịch từ phổi của thai nhi. Khi 16-32 tuần, lượng nước ối đạt từ 250-800 ml, rồi tăng lên 1.000 ml, và duy trì cho đến khi thai nhi 36 tuần tuổi (bác sĩ có thể tính lượng nước ối qua siêu âm). Từ thời điểm này đến lúc sinh, lượng nước ối sẽ giảm dần đi, và còn lại độ chừng 500 ml (lúc sinh). Do vậy, nếu thai càng già tháng, thì lượng nước ối càng ít đi.
Những biểu hiện bất thường
Theo trình bày của bác sĩ, bất thường nước ối có thể diễn ra cấp tính hay mãn tính; do nguyên nhân sinh lý, hay bệnh lý; và có thể bất thường về khối lượng, hay chất lượng. Nếu bất thường về khối lượng thì gồm có thiểu (ít) nước ối, đa (nhiều) nước ối.
Nếu gặp tình trạng thiểu ối, có thể nhận biết qua siêu âm, hoặc bà mẹ có thể tự nhận biết phần nào nếu thấy bụng mình nhỏ so với tuổi thai (nhưng cũng cần lưu ý, có thể thai bị suy dinh dưỡng, hay mẹ gầy, mẹ bụng chắc thì cũng có thể thấy bụng bà mẹ nhỏ). Lý do bị ít nước ối là vì thai già tháng, mẹ thiếu nước (do sinh lý), hoặc do bệnh lý như: mẹ bị rối loạn biến dưỡng, bệnh lý mạch máu, thai nhi bất thường (thường là bất thường ở đường tiết niệu), thai bị suy dinh dưỡng, thai nhẹ ký. Thiểu ối có thể gây nguy cơ cho thai nhi như biến dạng chi, biến dạng cơ mặt, thai nhẹ ký. Nếu dẫn đến vô (không) nước ối thì có thể gây chết thai trong bụng mẹ (gọi là thai chết lưu). Trong lúc người mẹ chuyển dạ, thiểu ối có thể gây chèn ép rốn nặng gây nguy hiểm, hay tử vong thai nhi, và lúc này gây khó khăn cho bà mẹ trong lúc chuyển dạ (rối loạn cơn gò). Chính vì vậy, tùy từng nguyên nhân, trường hợp mà bác sĩ có xử trí khác nhau - nếu vẫn duy trì được, thì có thể giúp tăng lượng ối, đợi thai đủ lớn thì cho sinh sớm. Một số trường hợp phải chấp nhận bỏ thai vì thai có bệnh lý trầm trọng…
Nếu bị nhiều nước ối, thai phụ có thể thấy bụng to lên nhanh, bụng căng khó chịu. Nguyên nhân gây đa ối có thể do đa thai; mẹ có bệnh lý mạch máu, thai bất thường, bệnh lý nhau thai… Đa ối có thể gây nguy cơ cho thai nhi như thai bất thường, sa dây rốn khi vỡ ối hoặc lúc chuyển dạ, có thể tử vong. Còn với mẹ, thì đa ối cấp tính có thể dẫn đến chuyển dạ sinh non, khó thở cấp. Nếu đa ối mãn tính có thể gây băng huyết sau sinh, nhau bong non… Với đa ối, tùy trường hợp mà xử lý thích hợp, có thể trì hoãn đợi thai nhi đủ tháng rồi sinh.
Còn về chất lượng nước ối thì được bác sĩ đánh giá qua màu sắc của dịch ối. Thường thì nước ối của thai non tháng không màu. Thai càng lớn, chất gây bám trên da thai nhi bong ra nên nước ối có màu trắng đục. Nếu nước ối có màu trắng trong, trắng đục thì tốt; nhưng nếu nước ối có màu xanh, màu vàng thì không tốt. Trong lúc mẹ chuyển dạ, nếu bác sĩ thấy nước ối có nhiều phân xu (tống ra từ thai nhi) sẽ có hướng xử lý thích hợp, vì lúc này có thể em bé bị ngạt do thiếu oxy…
| Một tình huống khác, không phải là bệnh lý về nước ối, nhưng nó có liên quan đến nước ối, đó là “thuyên tắc ối”. Đây là tình huống rất hiếm gặp, nhưng nếu xảy ra thì đa phần bà mẹ bị tử vong. Bởi thuyên tắc ối xảy ra đột ngột, không có dấu hiệu báo trước - trong lúc chuyển dạ, sau khi vỡ ối, có thể tế bào trong nước ối đi vào mạch máu của mẹ, gây tắc mạch, bà mẹ đột nhiên khó thở, tím tái... |
Thanh Tùng
Bình luận (0)