Nhiều nghệ nhân trồng mai ở Bình Định cho rằng nghề trồng mai ở tỉnh này bắt nguồn tại làng Háo Đức (xã Nhơn An) cách đây hơn 40 năm. Khi đó, ông Đặng Xuân Lang (đã mất) vốn là một cán bộ tập kết, lúc về hưu đã đem giống mai từ miền Nam về trồng trước nhà mình ở làng Háo Đức. Cụ Lang còn rủ thêm nhóm bạn bè trong làng cùng trồng rồi bình mai lẫn nhau. Từ đó, ý tưởng về tạo dáng thế cho thân mai, lai ghép, nhân giống mai ở Háo Đức bắt đầu. Những người con trai của cụ Đặng Xuân Lang như Ba Hoành, Sáu Sự và một số người khác nghĩ đến việc trồng mai để bán vào dịp Tết Nguyên đán. Từ làng Háo Đức, nghề trồng mai lan rộng ra thôn Thanh Liêm, Thuận Thái, Trung Định, Tân Dương... của xã Nhơn An, sau đó lan rộng ra nhiều xã lân cận.
Luyện mai như rèn người quân tử
Ông Đặng Xuân Ngữ (68 tuổi), một người có thâm niên trồng mai ở làng Háo Đức, cho rằng trong khi các tỉnh khác trồng mai có dáng lùm, chỉ chú trọng nhiều bông búp thì những thế hệ trồng mai đầu tiên ở Bình Định lại chọn mai dáng trực. Tức là tạo thế mai khắc khổ, nhưng gốc đế vững vàng, khi vươn lên thì thân rồng lực lưỡng, tứ chi đầy đặn, tượng trưng cho tinh thần hiên ngang, bất khuất của người quân tử ngày xưa.
Cũng có người nói rằng mai Háo Đức, sau này là mai Bình Định, tạo dáng “đầu voi đuôi tý”, tức là gốc đế phải to, vững vàng rồi càng lên cao càng nhỏ dần. Trải qua mấy chục năm phát triển, mai dáng trực của Bình Định đã tạo dựng được thương hiệu trên thị trường cả nước. Hằng năm, vào dịp tháng chạp âm lịch, thương lái từ khắp các tỉnh miền Bắc, miền Nam, Huế, Đà Nẵng, Gia Lai... tấp nập đến xã Nhơn An để mua mai.
Ông Đặng Xuân Ngữ giải thích về dáng mai “đầu voi, đuôi tý” |
“Bây giờ không chỉ ở làng Háo Đức mà nhiều nghệ nhân trồng mai ở Bình Định xem việc tạo dáng cho mai cũng như rèn người quân tử. Sinh ra là được rèn luyện theo những quy tắc kham khổ, không ngừng tu dưỡng đạo đức, để lớn lên làm người quân tử, tướng mạo ung dung, khí chất điềm nhiên khác thường. Khi cây mai giống lớn bằng đầu ngón tay đã được đưa vào chậu để uốn nắn tạo dáng theo các quy tắc rất nghiêm ngặt. Nếu phát hiện những cây mai không chịu vào khuôn khổ thì sẽ bị gạt ra ngoài”, ông Ngữ nói.
Để tăng thêm giá trị cho cây mai, những nhà vườn ở xã Nhơn An còn lai ghép, tạo ra nhiều giống mai có nhiều bông, bông có nhiều cánh, thân khỏe, mau lớn... Vài năm gần đây, ngoài mai dáng trực, nhiều nhà vườn ở xã Nhơn An còn trồng mai bonsai với nhiều dáng thế khác nhau.
Dịp Tết Kỷ Hợi 2019, người dân xã Nhơn An thu được 27 tỉ đồng từ bán mai, đến Tết Canh Tý 2020 cũng thu về hơn 30 tỉ đồng. Nhờ cây mai mà kinh tế, đời sống của người dân ở xã Nhơn An tăng cao. Tại các làng trồng mai, ngày càng có nhiều những triệu phú, tỉ phú chân đấtÔng Nguyễn Tấn Đức, Chủ tịch UBND xã Nhơn An |
Xã thiếu lao động
Theo ông Nguyễn Tấn Đức, Chủ tịch UBND xã Nhơn An, gần 10 năm trở lại đây, TX.An Nhơn được mệnh danh là “thủ phủ mai vàng miền Trung” thì xã Nhơn An là trung tâm của thủ phủ này. Trước kia, ở Nhơn An đa phần là nhà xây 3 gian thấp lè tè, khu dân cư nằm giữa ruộng lúa thì nay lại có nhiều nhà lầu nằm giữa những vườn mai, trong sân có ô tô, ngoài ngõ đường bê tông hay đường nhựa bóng loáng... Nhiều tỉ phú trồng mai ở Nhơn An như: Đặng Xuân Ngữ, Lê Văn Phú, Bùi Thành Long, Hồ Minh Nhật, Hồ Minh Nguyệt, Trường Hào, Nguyễn Trí Tuấn... được người chơi mai trên cả nước biết đến.
Ở xã Nhơn An có nhiều nhà lầu nằm giữa những vườn mai Ảnh: Hoàng Trọng |
“Ở xã Nhơn An, người trồng mai nhiều thì có thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm, cá biệt có nhiều gia đình thu hơn 500 triệu đồng. Trong khi các xã nông thôn khác thừa lao động, thiếu việc làm thì ở Nhơn An lại thiếu công lao động. Vào mùa cao điểm có nhiều nhà vườn trả công cao, bao ăn uống nhưng vẫn không kêu được lao động tại địa phương”, ông Đức cho biết.
Theo ông Đức, nhân công lặt lá, nhổ cỏ, vận chuyển mai, kéo xe đất... ở xã Nhơn An trong năm 2019 được trả 250.000 đồng/ngày. Thợ trồng mai có tay nghề ở Nhơn An đi chăm mai trong tỉnh được trả công 300.000 đồng/ngày, đi các tỉnh khác thì được trả đến 500.000 đồng/ngày. Ngoài ra, ở các làng mai còn có nghề phụ trợ như vót cọc tre, đúc chậu, bán đất...
“Dịp Tết Kỷ Hợi 2019, người dân xã Nhơn An thu được 27 tỉ đồng từ bán mai, đến Tết Canh Tý 2020 cũng thu về hơn 30 tỉ đồng. Nhờ cây mai mà kinh tế, đời sống của người dân ở xã Nhơn An tăng cao. Tại các làng trồng mai, ngày càng có nhiều những triệu phú, tỉ phú chân đất”, ông Đức nói.
|
Thu khoảng 115 tỉ đồng từ tiền bán mai tết
Ông Đào Xuân Huy, Phó chủ tịch UBND TX.An Nhơn, cho biết hiện UBND tỉnh Bình Định đã công nhận 5 làng nghề trồng mai kiểng truyền thống trên địa bàn xã Nhơn An gồm: Háo Đức, Thuận Thái, Trung Định, Thanh Liêm, Tân Dương. Từ xã Nhơn An, nghề trồng mai lan rộng khắp TX.An Nhơn. Hiện TX.An Nhơn có khoảng 3.000 hộ dân trồng mai vàng với diện tích khoảng 145 ha. Theo ước tính, trong dịp Tết Canh Tý 2020, TX.An Nhơn thu về khoảng 115 tỉ đồng từ tiền bán mai vàng, nhiều hơn so với dịp tết năm trước khoảng 40 tỉ đồng. “UBND tỉnh Bình Định đang triển khai đề án phát triển làng nghề sản xuất cây mai vàng An Nhơn. Theo đề án, sẽ hình thành 2 vùng sản xuất cây mai vàng tập trung trên địa bàn xã Nhơn An và Nhơn Phong với quy mô 75 ha”, ông Huy cho biết.
|
Bình luận (0)