Tam đại đồng đường

Rắc rối đại gia đình

Nhà chỉ có một cái ti vi. Tối cuối tuần, ông bà thích xem cải lương, còn cháu lại mê bóng đá. Ông bà đã già, thần kinh không còn tốt nên cứ vừa xem lại vừa ngủ gật, nhưng lại vẫn cứ thích xem. Đứa cháu sốt ruột, thấy vậy nói chêm vào: "Ông bà ngủ gật mà xem gì. Thôi để cháu xem bóng đá cho rồi". Vừa nói, nó vừa lấy cái điều khiển từ xa bật qua VTV3 đang phát một trận đấu bóng đá nảy lửa. Thằng cháu mê mải xem, chẳng hề để ý đến ông bà ngoại đang ngồi nhìn nhau, ái ngại pha lẫn bực dọc. Ông bảo bà, giọng hơi lẫy: "Thôi đi ngủ, bà". Thằng cháu vẫn vô tư ngồi xem ti vi, không hề biết đã làm ông bà buồn. Hôm sau, ông kể lại câu chuyện ấy với bạn bè thì mới hay ông chẳng phải là trường hợp duy nhất.

Nhà ông bà M. chật chội, kinh tế lại khó khăn, không có điều kiện cho con cái ra riêng. Con trai, con gái lập gia đình xong đều về ở chung thành một đại gia đình. Mâu thuẫn giữa chị chồng, em dâu; con cô, con cậu thường xuyên xảy ra khiến ông bà phải phân xử phát mệt. Nhưng la đứa này thì lại sợ đứa kia suy diễn ông bà "nhất bên trọng nhất bên khinh". Rồi đến việc ông bà ưng ăn cơm nát, có canh, rau còn bọn trẻ thì lại thích ăn cơm khô, thức ăn kho khô. Thường thì bố mẹ bọn trẻ chiều theo ý của chúng hơn... Chỉ bấy nhiêu thôi cũng đủ làm ông bà không mấy khi được thanh thản...

Sự khác biệt giữa già với trẻ là tất yếu vì già đã qua thời trẻ còn trẻ thì chưa tới tuổi già. Sự khác biệt thế hệ là một rào cản khiến nhiều gia đình tam đại đồng đường khó tìm được tiếng nói chung trong sinh hoạt hằng ngày và trong lối sống. Do trải qua những tháng ngày vất vả, nghèo túng nên người già rất tiết kiệm, chắt chiu, không muốn loại bỏ những thứ còn dùng được dù đã lạc mốt, đặc biệt là những kỷ vật, đồ dùng cá nhân, thường biến nhà thành cái kho chứa đồ cũ. Không chỉ khác nhau trong sinh hoạt mà mâu thuẫn già - trẻ thường phát sinh khi đụng tới vấn đề "lập trường - quan điểm". Người già thường theo những nếp suy nghĩ cũ, khó thích nghi với lối sống hiện đại; trẻ thường chê già trái tính...

Tìm tiếng nói chung

Người già phải đối mặt với quá trình suy thoái theo quy luật tự nhiên. Sức khỏe giảm sút, không còn nhanh nhẹn như xưa. Ký ức của người già chủ yếu là về những sự kiện thời trẻ, những lối sống, hoàn cảnh cũ mà tuổi trẻ không thể cảm nhận được, còn những việc trong hiện tại lại mau quên... Bởi vậy, con cháu cần phải hiểu rõ đặc điểm tâm sinh lý của tuổi già để hiểu và thông cảm với các cụ hơn. Tuy nhiên, người già có những ưu điểm mà người trẻ không thể có được là tình thương vô bờ, luôn dành cho con cháu phần tốt nhất, vì với họ con hay thì được nhờ, con dở thì mình đành chịu. Người già là một kho kinh nghiệm và là cầu nối giữ gìn truyền thống của gia tộc... Ông Khưu Chương Sằn, 82 tuổi, ở thị trấn Diêu Trì, huyện Tuy Phước (Bình Định) hiện nuôi mẹ già trên trăm tuổi và có một đại gia đình đông đúc gần 30 con cháu - được địa phương bầu chọn là gia đình ông bà mẫu mực, con cái thảo hiền, đã đúc kết kinh nghiệm sống của mình: "Đã là cha mẹ, ông bà thì sống phải mẫu mực, sống sao cho con cháu kính nể và noi theo".

Đối với người già, để không cản trở cuộc sống của con cháu mình, cần tích cực tham gia xây dựng đại gia đình, có thể chủ động bàn bạc với con cái để tìm ra cách giải quyết ổn thỏa nhất cho cả hai thế hệ già - trẻ, cố gắng khắc phục những "khoảng trống" theo hướng tích cực. Đối với người trẻ cũng cần phải tôn trọng ý kiến, sở thích của ông bà, cần phải luôn ghi nhớ lời dạy của người xưa trẻ nhờ cha, già cậy con.

Hoàng Lan