Năm 2024, tăng trưởng GDP của VN ước tính đạt mức 6,8 - 7%, ghi nhận là một trong những quốc gia có mức tăng trưởng cao nhất trong khu vực. Từ nền tảng năm 2024, kinh tế năm 2025 được kỳ vọng sẽ đạt được những bước tiến mạnh mẽ, hướng đến mục tiêu tăng trưởng kỳ vọng 8%/năm.

TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, nhìn nhận để đạt mục tiêu đến năm 2045 VN trở thành nước thu nhập cao và có nền tảng công nghiệp hiện đại, năm 2025, kinh tế nước ta phải phấn đấu để đạt mức tăng trưởng ít nhất 8%, làm tiền đề cho giai đoạn 2026 - 2030 tăng trưởng hai con số, khoảng 10%. Theo ông Lực, trong giai đoạn tới, tăng trưởng kinh tế của VN vẫn phụ thuộc vào 3 động lực chính là xuất nhập khẩu ròng, đầu tư và tiêu dùng. Trong đó năm 2024 giải ngân đầu tư công vẫn còn chậm; đầu tư tư nhân có phục hồi tăng 7% nhưng vẫn còn thấp so với thời điểm trước dịch. Nếu muốn tạo bứt phá trong năm 2025, cần quyết liệt tập trung đẩy mạnh đầu tư công và đầu tư tư nhân.

ẢNH: Phạm Hùng

Đặc biệt, yếu tố quan trọng thúc đẩy tăng trưởng giai đoạn tới được vị chuyên gia này nhấn mạnh là khu vực kinh tế tư nhân. Ông Cấn văn Lực kỳ vọng Trung ương sẽ sớm chỉ đạo rà soát, sửa đổi, thậm chí là ban hành chiến lược mới về phát triển kinh tế tư nhân trong bối cảnh hiện nay. Song song đó, cần rà soát các luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, bởi đây là một lực lượng đông đảo, chiếm đến 97 - 98% tổng số doanh nghiệp của VN. Vì thế, nên điều chỉnh giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từ mức 20% xuống 17% đối với doanh nghiệp trung bình và giảm xuống 15% đối với doanh nghiệp nhỏ. Chỉ có phát triển khu vực này thì kinh tế tư nhân mới có thể đóng góp 60 - 65% như định hướng.

"Về tiêu dùng, tính đến cuối năm 2024 ghi nhận tăng trưởng khoảng 6,5%, nghĩa là có phục hồi nhưng vẫn ở mức độ thấp hơn giai đoạn trước dịch. Thời gian qua, Chính phủ và Quốc hội đã có những động thái kích cầu tiêu dùng như giảm thuế giá trị gia tăng, nhưng vẫn còn cần có thêm những biện pháp, giải pháp khác", ông Cấn Văn Lực lưu ý.

ẢNH: Độc Lập

TS. Nguyễn Quốc Việt, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR), ĐH Quốc gia Hà Nội, nhận định hoạt động thương mại toàn cầu đang trên đà phục hồi mạnh mẽ và dự kiến đạt mức cao kỷ lục gần 33.000 tỉ USD trong năm 2024, tăng thêm 1.000 tỉ USD so với năm 2023. Song song với đó, nền kinh tế thế giới cũng chứng kiến làn sóng đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ cao, đặc biệt trong lĩnh vực bán dẫn. Tuy nhiên trong những năm tới, lạm phát toàn cầu có thể chịu ảnh hưởng từ các căng thẳng địa chính trị và xu hướng hạn chế tự do thương mại. Bên cạnh những tín hiệu tích cực từ kinh tế toàn cầu, nền kinh tế VN trong năm 2024 cũng ghi nhận mức tăng trưởng ổn định, với động lực xuất khẩu tiếp tục được duy trì bền vững; cán cân thương mại hàng hóa duy trì thặng dư ở mức cao; đầu tư tư nhân đã bắt đầu phục hồi sau đại dịch Covid-19. Đặc biệt, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục là điểm sáng nổi bật trong bức tranh kinh tế VN.

"Có thể nói rằng các động lực tăng trưởng của VN như đầu tư công, đầu tư tư nhân và hoạt động xuất nhập khẩu đều đang duy trì đà phát triển. Nhưng tiêu dùng hàng hóa trong nước vẫn chưa phục hồi như trước đại dịch Covid-19", TS Nguyễn Quốc Việt nhận định và cho rằng, trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động khó lường, để thúc đẩy tăng trưởng của VN trong năm nay thì phải dựa vào nguồn lực bên trong nhiều hơn. Đó là đầu tư công, đầu tư của khu vực tư nhân, tiêu dùng của Chính phủ và người dân.

"Mục tiêu tăng trưởng 8% cho năm 2025 là khá thách thức. Muốn đạt được mức tăng kỳ vọng này thì ngoài việc thúc đẩy xuất nhập khẩu, đầu tư công, còn làm sao phải kích hoạt đầu tư tư nhân, tạo niềm tin để doanh nghiệp trong nước mở rộng hoạt động. Quan trọng nhất là Chính phủ phải có chính sách đồng bộ, tránh sự giật cục. Chẳng hạn, không thể áp dụng việc giảm thuế giá trị gia tăng nhưng lại có những chính sách tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số mặt hàng. Bên cạnh đó, cần thực hiện kích cầu tiêu dùng trong nước. Chỉ giảm thuế là chưa đủ mà phải làm sao để người dân có tiền, có tiết kiệm thì mới mạnh dạn chi tiêu. Đồng thời, cải cách nhanh chính sách thuế thu nhập cá nhân để mang tính động viên và cũng góp phần thúc đẩy chi tiêu của người dân. Từ đó sẽ làm gia tăng vòng quay sản xuất của doanh nghiệp", TS Nguyễn Quốc Việt góp ý.

TS Nguyễn Quốc Việt phân tích, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra điểm nghẽn về thể chế và thể hiện quyết tâm cải cách, tinh gọn bộ máy. Điều này đưa VN đứng trước cơ hội để thay đổi mạnh mẽ. Nếu làm tốt, có lộ trình phù hợp, mang lại sự đồng thuận của toàn dân thì sẽ kích thích được tiềm năng sẵn có của VN để đạt mức tăng trưởng cao cho giai đoạn 5 năm, hay 10 năm sau nữa. Cộng hưởng đó là những chính sách, chiến lược phát triển kinh tế phù hợp. Trong đó, phải thật sự "làm mới" thể chế chứ không chỉ là cắt giảm, sắp xếp đơn thuần, cắt bớt số đầu mối cơ quan hành chính hay nhân sự. Quy trình làm việc phải thay đổi hướng đến giải quyết vấn đề, hỗ trợ doanh nghiệp nhanh gọn, hướng đến một thể chế thật sự hiệu quả, hiệu lực. Từ đó mới thật sự khuyến khích sáng tạo đổi mới nhiều hơn.

Ông Nguyễn Quốc Việt nhấn mạnh: Chính phủ cần có các chiến lược đột phá, tập trung vào việc cải thiện môi trường kinh doanh, giảm mạnh chi phí đầu vào cũng như chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp. Việc gia tăng đầu tư công vào lĩnh vực hạ tầng giao thông cũng là một trong những hoạt động để kéo giảm chi phí logistics, từ đó giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp. Hay có chính sách cụ thể để hỗ trợ, cung ứng nguồn lao động chất lượng cho doanh nghiệp trong và ngoài nước. Tất cả những chính sách cần có sự bứt phá và tạo niềm tin cho doanh nghiệp nói riêng, người dân nói chung. Đặc biệt, thúc đẩy phát triển mô hình tăng trưởng mới về kinh tế số, kinh tế xanh sẽ mang lại động lực tăng trưởng nhanh hơn, mạnh hơn trong giai đoạn sau.

Nhật Thịnh

Đồng quan điểm, TS Cấn Văn Lực cho rằng bên cạnh tập trung thúc đẩy 3 động lực chính gồm xuất nhập khẩu ròng, đầu tư và tiêu dùng, VN cần chú trọng khai thác những động lực tăng trưởng mới. Đó là chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh, ứng dụng khoa học công nghệ để vừa tăng năng suất lao động vừa tạo ra động lực tăng trưởng mới. Cùng với đó, đẩy mạnh liên kết vùng, phát huy mạnh mẽ những đầu tàu kinh tế như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng. Ba đầu tàu này trong năm 2024 tăng trưởng ở mức độ khá khiêm tốn, chỉ bằng với bình quân cả nước, thậm chí còn thấp hơn. "Cần quyết tâm thực hiện một cách nhanh, gọn và hiệu quả hai chủ trương rất lớn của Đảng và Nhà nước là đột phá về thể chế và cách mạng về tinh gọn, tổ chức bộ máy. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy rằng khi chúng ta cải cách tốt về thể chế thì tăng trưởng kinh tế sẽ rất tích cực", ông Lực nói.

Nhìn lại tiến trình phát triển từ lịch sử, TS Nguyễn Văn Đáng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, nhận thấy có rất nhiều cơ sở giúp mọi người quan sát được, cảm nhận được, thuyết phục được mọi người rằng VN hoàn toàn có đủ cơ sở để bước vào kỷ nguyên mới như lời hiệu triệu của Tổng Bí thư Tô Lâm. Về mặt kinh tế, từ chỗ GDP bình quân đầu người chưa đến 200 USD những năm 1990, đến nay GDP bình quân đầu người của VN đã khoảng 4.300 USD. Thứ hai, VN đã có các hiệp định thương mại tự do với gần 20 nước và tham gia tất cả tổ chức quốc tế trên thế giới, có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với các siêu cường trên thế giới.

Về xã hội, đến nay chúng ta đã xóa đói, giảm nghèo rất thành công, được các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới coi là một câu chuyện thành công, đưa tỉ lệ nghèo đói của VN xuống rất thấp. Song song đó, VN vẫn giữ vững được sự ổn định chính trị trong gần 40 năm vừa qua. Có thể nói, trên mọi phương diện: kinh tế, chính trị, xã hội, đối ngoại, thương mại quốc tế…, chúng ta đều có những bước tiến rất rõ rệt. Không chỉ người dân trong nước được thụ hưởng thành quả ấy mà cộng đồng quốc tế cũng thừa nhận.

Nhìn sang các nước trong khu vực, TS Nguyễn Văn Đáng cho rằng họ đã đi trước chúng ta và có những bước phát triển rất nhanh trong thời gian tính bằng thập niên. Tuy nhiên, sau đó họ rơi vào vòng luẩn quẩn, bẫy thu nhập trung bình. "Nếu VN không chủ động, không nhìn thấy thách thức ấy để bứt lên, vươn lên thì rất có thể cũng sẽ rơi vào tình trạng như Malaysia, Indonesia, Thái Lan. Chúng ta có thể tăng GDP bình quân đầu người lên 8.000 - 9.000 USD nhưng không thể bứt qua được 10.000 USD, tức là chỉ ở mức nước thu nhập trung bình cao, chứ không thể gia nhập nhóm các nước phát triển với GDP bình quân đầu người trên 13.000 USD, chỉ số phát triển con người phải vượt 0,8. Đó là thách thức". TS Nguyễn Văn Đáng lưu ý.

Theo TS Nguyễn Văn Đáng, hiện nay Đảng đã khơi dậy được khát vọng phát triển của cả dân tộc, cần tiếp tục để quy tụ và duy trì sự ủng hộ của các lực lượng xã hội lâu dài. Thứ hai, các cơ quan công quyền thông qua hệ thống chính sách phải làm sao tạo nhiều hơn nữa cơ hội cho các cá nhân, tổ chức, để họ phát huy tối đa tiềm năng đóng góp cho sự phát triển của đất nước. Thứ ba, cần có giải pháp để tiếp tục duy trì tinh thần nhất quán giữa chủ trương mạnh mẽ và sự quyết liệt trong hành động, từ đó tạo nên sự thay đổi rõ rệt trong thực tế, tránh chuyện thiếu nhất quán trong phát ngôn, trong chủ trương chính sách và hành động hoặc hành động nửa vời. Điều này đã được chứng minh trong thực tế ở các quốc gia phát triển như Hàn Quốc, Singapore: Kỷ luật và quyết liệt trong hành động trong một thời gian dài thì mới hiện thực hóa được những mục tiêu đề ra.

PGS-TS Võ Đại Lược, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế và chính trị thế giới, nhận định VN đang đứng trước cơ hội chưa từng có. Là đối tác chiến lược toàn diện của nhiều nước phát triển, VN có một vị thế mà không phải quốc gia nào cũng có nên nhận được sự quan tâm của nhiều dòng vốn đầu tư quốc tế. Đồng thời, cơ hội để hàng hóa VN tiếp cận nhiều thị trường toàn cầu ngày càng nhiều. Đáng chú ý, hiện lãnh đạo cao nhất của VN đã thể hiện quyết tâm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đây là cơ sở, động lực chính để biến cơ hội, tiềm năng của VN thành hiện thực.

"Hàn Quốc chỉ trong vòng 25 năm đã đưa đất nước phát triển mạnh, người dân có thu nhập cao thì VN hoàn toàn có cơ hội để thực hiện điều này. VN có nhiều lợi thế để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế với tốc độ ở mức trên 7%/năm, thậm chí lên đến 8%/năm. Để làm được điều đó, ngoài sự quyết tâm thì VN cần phải tạo ra cơ chế, chính sách thông thoáng, cởi mở hơn và đồng bộ từ các cấp, các ngành để doanh nghiệp có sự bứt phá, dám nghĩ dám làm. Nếu duy trì được điều này trong vài chục năm tới thì quy mô nền kinh tế sẽ ở mức rất lớn và khả năng vượt qua nhiều nước. Khi đó thu nhập của người dân cũng sẽ tăng hơn nhiều, có thể bước vào nhóm quốc gia có thu nhập cao", PGS-TS Võ Đại Lược kỳ vọng.